De middenstand regeert het land

Het gaat slecht met de handel in het centrum van Brussel en dat is de schuld van de voetgangerszone. Onzin natuurlijk, maar de middenstand regeert het land, en dus trekt het stadsbestuur zijn staart in. Nota bene een schepencollege waar de socialisten in de meerderheid zijn.

Een kwarteeuw geleden ging het slecht met Brussel, maar er was hoop. Na jaren van wanhoop begon de buurt rond Sint-Goriks zich te herstellen. En hier en daar waren er eilandjes van stadsvernieuwing die jonge koppels en alleenstaanden, inwijkelingen of Brusselaars die een trapje op de sociale ladder gestegen waren, naar de stad lokten of in de stad hielden. Het verkeersvrije woonerf tussen het Fontainasplein en de Van Arteveldestraat waren er voorbeelden van. Een nieuwe middenklasse kwam eraan, voorzichtig, maar er was hoop.

Bye bye middeninkomens
Maar de heropleving van de buurt tussen tussen Sint-Goriks en het Zuidstation kwam er niet. De stad Brussel en het OCMW zijn eigenaar van duizenden appartementen, de stad kocht die aan om middeninkomens in de stad te houden, het OCMW had die geërfd van vermogende mensen zonder erfgenamen. Een bevolkingspolitiek was haalbaar. Maar toen kwam de Franstalige christendemocraat Georges Dallemagne die het geweer van schouder veranderde. Woningen voor middeninkomens in het centrum vertimmerde hij tot sociale woningen, van middenklassenwoningen aan het Vrijheidsplein en andere ‘betere plekken’ trok hij de huurprijzen zodanig op dat ze voor de modale middenklasser ook niet meer betaalbaar waren.

Bye bye middeninkomens, en laat het nu net de middeninkomens zijn die de fond leggen voor een bloeiende kwaliteitshandel. Ook als het toerisme een dipje heeft, moet de handel blijven draaien. De laatste twintig jaar is de Vijfhoek - op een heropleving tijdens het mandaat van Henri Simons als schepen van Stedenbouw na – er alleen maar op achteruitgegaan, kwaliteitshandel kalfde af wegens geen middeninkomens en in restaurants die zich op toeristen richten, krijg je meestal geen waar voor je geld.

Mobiliteit
En dan is er het gebrek aan mobiliteitsbeleid. De eerste gewestregering, die bestuurde van 1989 tot 1995, barstte van de ideeën. Toen al maakte Charles Picqué als minister-president plannen om het Beursplein autovrij te maken. Maar er kwam een kink in de kabel, de plannen werden gelekt en het stadsbestuur ontbond zijn duivels tegen die perverse groene ideeën, want wie niet vindt dat hij of zij met zijn of haar auto overal moet kunnen komen en bovendien overal mag parkeren, liefst ook op de voetpaden, was een pervert. Zaak geklasseerd.

Maar er is weinig veranderd. In steden in het verre buitenland zijn verkeersvrije winkelstraten de duurste straten om een pand te huren. Maar in Brussel ontbreekt het niet alleen politici aan ambitie, maar ook – de uitzonderingen niet te na gesproken – de handelaars. Dat laatste is niet eens onbegrijpelijk: er zijn niet genoeg middeninkomens. De middeninkomens trekken liever naar andere gemeenten, Sint-Gillis bijvoorbeeld.

Dat de handel het slecht doet, is au fond te wijten aan het gebrek aan een koopkrachtige bevolking. De terroristische aanslagen in Parijs en in Brussel spelen ook de restaurants parten. En dat de voetgangerszone ook een rol gespeeld heeft? Dat zou best kunnen, maar opnieuw zowat overal - Zuidstraat, De Brouckère - auto’s laten rijden zoals de stad nu beslist heeft, lost ten gronde niets op. De stad gaat erop achteruit, de handel gaat er niet op vooruit. En toch regeert de middenstand het land.