Een derde van Brusselse rioleringen moet gerenoveerd worden

Met de recordregens van de afgelopen dagen krijgt het Brusselse rioolnetwerk heel wat te slikken. En laat dat nu net een hachelijk punt zijn voor de oude installaties. Een derde van de Brusselse rioleringen is in slechte tot zeer slechte staat. Gevolg: op gezette tijden kunt u door een groot gat in de openbare weg een blik werpen op de ondergrond van de stad.

Maandag de zestiende was de natste augustusdag in België in veertien jaar. Als alles goed gaat, wordt al dat hemelwater opgevangen in het rioleringsnetwerk. Maar dat netwerk verkeert in zorgelijke staat. Het probleem situeert zich dan wel onder de grond, maar het komt toch op gezette tijden aan de oppervlakte. Vivaqua, de maatschappij die instaat voor het onderhoud en beheer van de riolering, krijgt zo'n veertig schadegevallen per maand. De meeste daarvan gaan onopgemerkt voorbij, maar er zijn ook andere. Zo was er eind juli nog een grote verzakking op de Henri Jasparlaan in Sint-Gillis, het gevolg van een scheur in de riolering. De herstelling is nog altijd aan de gang en zal pas half september afgerond zijn. "We moeten niet alleen de riolering onder het gat herstellen," zegt Judo Kaerts, directeur Netten bij Vivaqua. "Er moet ook een groot deel van de riolering eromheen gerenoveerd worden." De overvloedige regenval van de laatste dagen zou geen extra problemen opleveren. "Het is toeval dat we deze zomer zoveel verzakkingen hebben gezien," zegt Kaerts. "Maar het is geen geheim dat de riolen er niet goed aan toe zijn."

Nadat de Stad Brussel zich in mei van dit jaar aansloot, vallen nu alle Brusselse riolen onder de bevoegdheid van Vivaqua, ongeveer tweeduizend kilometer in totaal. Een derde daarvan is in slechte staat. "We hebben een staat van de riolen opgemaakt," zegt Kaerts. "Daarbij werden die opgedeeld in vijf klassen: van goed tot zeer slecht. Een derde viel in die laatste categorie." Een groot deel van de Brusselse riolen is al een eeuw oud en draagt daar de sporen van. Het zijn gemetselde structuren, en de voegen tussen de bakstenen beginnen na al die tijd los te komen. Daardoor vergroot het instortingsgevaar. Een ander gevolg is dat er erg veel puin in de riolen ronddrijft, zoals bleek bij het stilleggen van het waterzuiveringsstation Brussel-Noord. Dat puin was een van de argumenten van exploitant Aquiris om het station stil te leggen. Een deel van het puin was gestort bouwafval, maar er bleken ook restanten van rioolmuren rond te drijven tussen de smurrie.

De hoge leeftijd is niet de enige oorzaak van de aftandse staat van de rioolpijpen. "Vroeger lag de bevoegdheid voor het beheer bij de gemeenten," zegt Kaerts, "en met rioolonderhoud valt in de gemeentepolitiek weinig eer te behalen. Dát, en het jarenlange geldgebrek, zijn de oorzaken voor het verwaarloosde onderhoud. Het is een slijtageslag."

Bij Vivaqua ligt nu een plan op tafel om de riolen onder handen te nemen. Gespreid over de komende twintig jaar zal anderhalf miljard euro geïnvesteerd worden. Vanaf begin 2011 zal elk jaar 25 kilometer riolen onder handen worden genomen. "Sneller kan niet," zegt Kaerts. "Enerzijds omdat de markt dan zou oververhitten en de prijzen bij de onderaannemers te hoog zouden worden. Die onderaannemers moeten de massa werk ook kunnen volgen. En anderzijds kun je niet overal in Brussel straten gaan opengooien om de riolen te repareren. We gaan ons plan daarom afstemmen op de grote wegwerkzaamheden die al op stapel staan. Zo vangen we twee vliegen in een klap."

Factuur
Een deel van de herstellingen kan ondergronds gebeuren, maar waar dat niet mogelijk is, moet de
rijweg opengelegd worden. Voorkomen is in dit geval zeker beter dan genezen. Een riool renoveren kost namelijk drieduizend euro per meter, een ingestorte riool volledig herstellen loopt al gauw op tot tienduizend euro per meter.

Vivaqua haalt een deel van zijn anderhalf miljard op via een lening bij de Europese Investeringsbank, de rest komt van klassieke leningen. De vraag is: wie betaalt uiteindelijk de rekening? "Voor de drinkwaterprijs zullen er waarschijnlijk geen gevolgen zijn," zegt Kaerts. "Maar de toeslag voor afvalwatertransport zal bijvoorbeeld zeker stijgen, al zal die nog licht onder het Vlaamse niveau uit komen. Die stijgende toeslag komt terecht bij de overheid en
dus uiteindelijk bij de belasting­betaler."