Gemeenten en gewest raken het niet eens over belasting op 5G-antennes

In de overlegcommissie van Leefmilieu Brussel werd vandaag verder ingegaan op het 5G-dossier. Nu de burgercommissie, het openbaar onderzoek en het milieueffectenrapport zijn afgerond, schuift minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) 43 aanbevelingen naar voren. De verhoging van de stralingsnormen voor 5G in het Brussels Gewest komt zo opnieuw een stapje dichterbij, al raken de gemeenten het niet eens over de belasting op antennes.

Toen de Brusselse regering in december 2021 besliste om de stralingsnorm te verhogen van 6 naar 14,5 volt per meter ontstond er heel wat ophef.

Zowel vanuit maatschappelijke als politieke hoek kwamen er heel veel vragen over het 5G-dossier. “De spanning was zo groot dat de toenmalige regering niet verder kon of wilde gaan", aldus Maron. "Aan het einde van de legislatuur werd uiteindelijk besloten om geen tekst aan te nemen in het parlement."

Ook het wetgevende proces liep vertraging op. Normaal gezien zou het in 2022 afgerond worden, maar volgens de minister was het 'essentieel ruim de tijd te nemen', opdat er 'een democratisch debat kon plaatsvinden over dit bijzonder technisch en polemisch dossier'.

Burgercommissie en wetgevingscproces

Om het debat zo democratisch mogelijk te laten verlopen werd er in 2021 een burgercommissie opgericht die zich over de Brusselse stralingsnormen moest buigen. Volgens Maron was die commissie een succes. "Tijdens de slotbijeenkomst heb ik positieve en evenwichtige feedback gekregen van de leden van het panel."

Uit de burgercommissie kwamen in totaal 43 aanbevelingen naar voren.

Nadat de burgercommissie werd afgerond, kon het wetgevend proces van start gaan. “Om ook dit onderdeel zo democratisch mogelijk te laten verlopen, werd er gekozen voor een tragere procedure met onder andere een milieueffectrapport en een openbaar onderzoek”, aldus Maron.

Stralingen

De uiteindelijke aanbevelingen werden vandaag voorgesteld in de overlegcommissie. In de nieuwe ordonnantie blijft de stralingsnorm van 14,5 volt per meter behouden voor buitenruimtes. Binnenshuis wordt de norm beperkt tot 9,2 volt per meter. “Burgers kunnen bij Brussel Leefmilieu gratis metingen aanvragen met betrekking tot elektrische golven”, aldus Maron, die ook benadrukt dat de nieuwe stralingsnormen nog steeds ruimschoots onder de de aanbevelingen van de ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing Protection) of de Wereldgezondheidsorganisatie liggen. In de nieuwe stralingsnormen worden ook de radio- en televisieantennes verrekend.

Volgens Maron is de verhoging van de stralingsnormen - die momenteel nog 6 volt per meter bedraagt - noodzakelijk om ruimte vrij te maken in de netwerken. Dat is belangrijk, aangezien de netwerken steeds meer onder druk komen te staan. “Strengere interne normen binnen gebouwen zijn volledig gerechtvaardigd in een stedelijke omgeving vanwege de dichtheid van gebouwen en bevolking, maar het is ook belangrijk om te benadrukken dat de 5G-technologie zowel doeltreffender als efficiënter is dan de technologieën. 5G verbruikt namelijk minder energie dan 4G, om dezelfde prestaties te leveren", aldus de minister.

De ordonnantie voorziet ook in een bepaling die stelt dat de normen in crisissituaties overschreden kunnen worden. “Bij de aanslagen op 22 maart 2016 waren de netwerken volledig verzadigd”, aldus Maron. “Om dit in de toekomst te voorkomen, stellen we voor om in nood- of crisissituaties van de norm te kunnen afwijken zodat veiligheidsdiensten over een uitgebreide communicatiecapaciteit kunnen blijven beschikken.”

Antennes

De bedoeling was dat de regering in 2022 nog een standpunt zou innemen over een geharmoniseerd fiscaal model voor de belasting op antennes, maar dat is nog niet gelukt omdat de gemeenten en het gewest nog geen akkoord hebben bereikt. “Dit is een belangrijk obstakel voor de overgang naar 5G en het is dan ook de verantwoordelijkheid van de gemeenten om verdere stappen te nemen om tot een akkoord te komen met het gewest”, aldus Maron.

De geschillen slaan vooral op de aanbevelingen van het burgerpanel om antennes te belasten volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. “Ik hoop dat mijn collega's van de regering die belast zijn met dit dossier, de gemeenten kunnen overtuigen van de voordelen van deze uniforme milieubelasting voor de hele regio.”

Energieverbruik beperken

In de ordonnantie worden ook bewustmakings- en berekeningsverplichtingen in verband met energieverbruik en afvalbeheer opgenomen om de milieueffecten die met de uitrol van deze nieuwe technologie en het exponentiële gebruik van digitale gegevens gepaard gaan, zoveel mogelijk te beperken. Zo worden operatoren verplicht om preventiecampagnes op poten te zetten die het publiek bewust moeten maken van het afval dat ontstaat door het gebruik van 5G. “Hetzelfde geldt voor technologische verspilling: dit is een groot probleem dat moeilijk aan te pakken is”, aldus Maron. “Deze sector kan geen uitzonderlijke sector zijn die zijn energieverbruik verhoogt terwijl wij ons energieverbruik en onze uitstoot moeten verminderen.”

Om de effecten van 5G en stralingen op het milieu te beheren, zal de bestaande 5G-taskforce worden uitgebreid met milieu-, energie-, afval- en biodiversiteit-experten. Hun jaarverslagen zullen jaarlijks worden overgemaakt aan het parlement, en online gepubliceerd worden.