Grouwels: 'Soms heeft men te vroeg gelijk'

Minister Brigitte Grouwels (CD&V) heeft er bijna negen jaar op zitten in de Brusselse regering. Een gesprek over de onwillige stad, het confederalisme van CD&V en mobiel internet. "De impasse rond 4G is dodelijk voor het internationale imago van Brussel."

V andaag tekenen de Brusselse regering en de MIVB, na twee jaar discussie, het beheerscontract. Het is maar een van de vele dossiers die minister Brigitte Grouwels de jongste weken tot een goed einde heeft gebracht. Het parkeerbeleidsplan, het tracé voor de nieuwe metrolijn, het akkoord over de trams van De Lijn, de plannen voor het Meiserplein, tram 9 naar het UZ Brussel maar ook kleinere niettemin belangrijke projecten als de tramtunnel onder het Grondwetplein. Al weken lang valt er met de regelmaat van de klok een nieuwe beslissing waar veel geld aan vasthangt. En de woordvoerder belooft dat het einde nog niet in zicht is.

Toch gaat het tergend traag in Brussel. Dat bleek onlangs tijdens een voorstelling van stedenbouwkundige Benoît Moritz die luchtfoto's uit 2004 vergelijkt met foto's van vandaag. Voor tal van grote projecten is in tien jaar tijd geen steen verlegd.

Grouwels beaamt: "In een stad waar veel mensen wonen met veel meningen en een sterk nimby-gevoel wordt het steeds moeilijker om projecten snel te finaliseren. We hebben de goede traditie van inspraak, maar dat maakt wel dat de procedures hier ongewoon lang duren. Als minister krijg je vijf jaar om een beleid te voeren. Het is bijna onmogelijk om een dossier aan te snijden en het binnen de regeerperiode af te werken. Dat is bijzonder frustrerend. Vandaag werk ik aan projecten die drie legislaturen geleden al op tafel lagen."

Zijn er oplossingen?
Brigitte Grouwels: "De regering denkt daar wel over na. Voor grote projecten moeten we vanaf de conceptfase inspraak geven zodat het project niet struikelt tijdens de uitvoering. Het typevoorbeeld van hoe het mis kan lopen, is dat van de Havenlaan. De administratie heeft daar maar liefst tien jaar aan gewerkt. Er is een overlegcommissie geweest. En als de werken aanvatten worden ze getorpedeerd door een kleine groep van de bevolking."

U spreekt over de bevolking. Is er niet vaak sprake van politieke bloccage?
Grouwels: "Dat is het normale spel. Deals sluiten moet je op alle bestuursniveaus. Zo werkt de politiek nu eenmaal. Dat neemt niet weg dat ik een grote bewondering koester voor het geduld van sommige investeerders. Neem nu de projectontwikkelaars van Thurn & Taxis. Ze hebben veel geld op tafel gelegd en hebben tien jaar lang moeten wachten op groen licht. Eindelijk zijn de eerste bouwvergunningen afgeleverd."

U kreeg de laatste tijd heel wat projecten via de regering. Wat is het recept?
Grouwels: "Het is belangrijk dat je goed begrijpt wat de gevoeligheden zijn bij de andere partijen rond de regeringstafel. Het verklaart waarom ik nooit met extreme voorstellen naar de regering ga. In mijn voorstellen zitten meestal de kapstokken vervat voor het finale compromis."

"Verder wil ik tijd nemen om dossiers door te praten om dan in de ultieme fase de discussie te beperken tot de allerlaatste knelpunten. Dat zijn vaak bikkelharde discussies maar mét resultaat. Dat is in een notendop de methode die ik hanteer."

Is uw methode niet die van het doorzettingsvermogen, om niet te zeggen de Limburgse koppigheid?
Grouwels: "Dat klopt, en er is nog een derde 'methode'. Die van het incasseringsvermogen. Ik heb heel wat over mij heen gekregen, maar ik heb dat doorgeslikt. Je moet het doel voor ogen houden. Ik vind het belangrijk om stappen vooruit te zetten. We blijven elkaar toch tegenkomen in politiek Brussel. Rancune helpt niet, en de handdoek in de ring gooien zeker niet."

Het Gewest moet ook vaak met de gemeenten een robbertje vechten. De Elsensesteenweg en de Leuvensesteenweg zijn maar enkele voorbeelden waar de toekomst van de gewestwegen gedicteerd wordt door de lokale burgemeesters. Brengt de nieuwe mobiliteitsordonnantie in het kader van de stadshervorming soelaas?
Grouwels: "De ordonnantie komt binnenkort in het parlement. Het mobiliteitsplan van het Gewest krijgt dan kracht van wet. De lokale overheden moeten hun mobiliteitsplan daaraan aanpassen. Doen ze dat niet, dan kan het Gewest zich in hun plaats stellen."

Maar voor tram 71, een project van de Brusselse regering, lost dat niet veel op?
Grouwels: "Wie echt van slechte wil is, kan elk dossier tegenhouden. Obstructie is altijd mogelijk. Een politiebevel volstaat. Maar ik wil er aan herinneren dat de PS tram 71 in de regering heeft goedgekeurd. Dat is de partij van de burgemeester."

"Daarnaast krijgen de gemeenten heel veel middelen van het Gewest, ook om de openbare ruimte aan te leggen. Ik zie niet in waarom we die middelen nog zouden toekennen als de gemeenten zich niet houden aan het gewestelijke mobiliteitsplan. Dat is niet nieuw. Nu al maakt de Brusselse regering de investeringsmiddelen voor de gemeenten afhankelijk van de doelstellingen van het gewestelijk beleid."

De handelaars van de Elsensesteenweg vrezen een leegloop door een jarenlange werf.
Grouwels: "Hun bezorgdheid neem ik ter harte. Mobiel Brussel is zich aan het specialiseren in de goede organisatie van werven, met een uitgekiende fasering, slimme oplossingen voor de bereikbaarheid en andere begeleidende maatregelen. Het is altijd de bedoeling om de werken zo kort mogelijk te houden."

"Dit is niet nieuw voor ons. Voor de heraanleg van de Britse Tweedelegerlaan in Vorst, waar Audi gevestigd is, zullen we het nodige doen om de fabriek 24 uur op 24 bereikbaar te houden. We willen daar een mooi voorbeeld stellen, al is dat een grote uitdaging."

U behoort tot de Vlaamsgezinde strekking van CD&V. Bekijkt u het Gewest anders nu u zelf mee aan het roer staat? Het Brussels Gewest is altijd een doorn in het oog geweest van de Vlaamse beweging.
Grouwels: "Neen. Dat maakt geen enkel verschil. Ik ben hierover nooit van mening veranderd. Brussel is het bindmiddel tussen de Franstaligen en Nederlandstaligen in dit land. We hebben altijd geloofd in de staatshervorming zoals die door Jean-Luc Dehaene is uitgetekend. De Brusselaars hebben het recht om hun eigen stad te bouwen en vorm te geven, net zoals de Antwerpenaar dat recht heeft."

"We hebben tegelijk de band met Vlaanderen en Franstalig België altijd verdedigd. En we zullen dat blijven doen. Brussel is een klein gewest. Voor onze gemeenschapsbevoegdheden zijn we aangewezen op Vlaanderen. Omdat we dat willen, én omdat het financieel niet anders kan. Vlaanderen investeert enorm in Brussel: in kwaliteitsvol onderwijs, cultuur en welzijn."

Staat dat tweeledig model niet onder druk met de zesde staatshervorming? Heel wat federale bevoegdheden gaan naar het Gewest.
Grouwels: "Het is geen geheim dat CD&V tot op het allerlaatste moment weerstand heeft geboden tegen de overheveling van de kinderbijslag naar Brussel. Daar had de N-VA op dat moment al op toegegeven (sic)."

"Andere voorstellen die nadelig waren voor de Vlamingen in Brussel hebben we wel kunnen afwenden. De Brusselse kinderbijslag is deel van het compromis. We zullen dat dan ook loyaal uitvoeren. De ironie is, dat ik er samen met minister Huytebroeck bevoegd voor word."

Krijgt u het aan de Vlamingen in Brussel verkocht dat zij mogelijks een andere kinderbijslag zullen krijgen dan die in Vlaanderen?
Grouwels: "Zover zijn we nog niet. Veel hangt ook af van wat aan Franstalige kant gebeurt. Daar is momenteel een geheime discussie ontstaan over de overheveling van federale bevoegdheden in de gezondheids- en welzijnssector. Franstalige Brusselaars vrezen dat de middelen niet zullen volstaan. En dus kijken ze naar de Walen. Op dat moment is het aan ons, de Vlamingen, om te zeggen wanneer dat Brussels-Waals onderonsje te ver gaat. Als Brussel het ouderenbeleid afstemt op de Franstaligen in Wallonië, zal ik de vraag stellen: waarom niet op Vlaanderen?"

"Voor dit soort scenario's heeft CD&V trouwens gewaarschuwd. Zonder een versterking van de GGC, hadden de Vlaamse en Franse gemeenschap een sterkere rol kunnen spelen in Brussel. Soms heeft men te vroeg gelijk."

De Vlaamse welzijnsbevoegdheden in Brussel zijn niet meteen een groot succes. Er komen amper crèches bij, en een van de twee Vlaamse rusthuizen wil zo snel mogelijk naar de bicommunautaire sector.
Grouwels: "Er zitten tal van Vlaamse woonzorgprojecten in de pijplijn, en ik concentreer het beleid op de uitbouw van de lokale dienstencentra, waar senioren op hoge leeftijd hun dag op een aangename manier kunnen doorbrengen. Dat strookt met onze wens om de bejaarden zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Wat de crèches betreft: alle steden trekken aan de mouw van de Vlaamse minister van Welzijn Vandeurzen (CD&V). Wij ook. Ons verlanglijstje is lang."

Overleeft de Brusselse regering het debacle rond 4G? Europees commissaris Neelie Kroes heeft Brussel op de vingers getikt.
Grouwels: "De voorstellen van minister Huytebroeck (Ecolo) voldoen niet. Ik ben niet de enige binnen de regering die dat zegt. Als minister bevoegd voor het informaticabeleid in het Brussels Gewest, word ik er de hele tijd mee geconfronteerd. Het 4G-verhaal is dodelijk voor het internationale imago van Brussel. Langs alle kanten werken we aan dat imago, in een klap kan al die moeite van de kaart worden geveegd."

"We moeten dit dossier zo snel mogelijk ontmijnen. CD&V heeft in 2009 de stralingsnormen mee goedgekeurd. We moeten vandaag de eerlijkheid hebben om toe te geven dat die normen te streng zijn, en dat ze dus herbekeken moeten worden."