‘Het gaat over arm en rijk, niet over Nederlands en Frans’

Wanneer Pascal Smet (SP.A) en Didier Reynders (MR) met elkaar in debat gaan, klinkt het eerder dan het botst. Het is te zeggen: de eerste spuit ideeën, de tweede kijkt de kat uit de boom. Maar dat de komende verkiezingsstrijd over de identiteit van de Brusselaar zal gaan, staat nu wel vast.

Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet is lijsttrekker voor de SP.A-lijst voor het Brussels parlement. Als vanouds heeft Smet daar ook bijzonder veel zin in: aan originele ideeën voor de stad ontbreekt het hem allerminst. “Brussel heeft liefde nodig,” lijkt de nieuwe slogan van Smet te worden. “Vele ideeën die ik tien jaar geleden al opperde, krijgen nu pas langzaam vorm. Het gaat hier dan ook altijd zo traag in dat gewest, terwijl je moet kunnen dromen in deze stad,” vertelde Smet in een debat georganiseerd door de masteropleiding Journalistiek van de VUB.

Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders, Smets opponent tijdens het debat, was het daar mee eens. “Maar kijk wat er gebeurt als je een boek publiceert over Brussel. Dan krijg je van alle kanten tegenstand,” zo voegde de nieuwbakken Brusselaar Reynders er aan toe. De Franstalige liberaal verhuisde vorig jaar van zijn thuisstad Luik naar Ukkel. Eerst om privéredenen, al trekt hij nu de MR-kamerlijst in Brussel. Vorige week nog publiceerde Reynders zijn eigen boek over Brussel, waarin hij enkele mobiliteitsideeën uit de doeken doet, zoals nieuwe autotunnels om de levenskwaliteit van de stedeling bovengronds te verbeteren.

Neen, diep was het water tussen de twee dromers niet tijdens het debat. Hoewel elkaars karakteriële tegenpool - de energetische Smet tegenover de ietwat mysterieuze Reynders - leek er ei zo na een coalitie in de maak tussen de twee. Een coalition of the willing, zou Smet het noemen. Maar op de vraag wat hun plannen zijn na de verkiezingen: alle opties open. Van vele ideologische verschillen was er evenmin sprake: beide politici zien Brussel als internationale stad, zeggen dat er in onderwijs geïnvesteerd moet worden en vinden de strikte tweedeling Nederlandstalig-Franstalig voorbijgestreefd. “Er zijn eigenlijk maar twee gemeenschappen in Brussel,” zegt Smet. “Een arme en een rijke.”

Identiteit
Waar het in het debat eigenlijk meer over ging, was dat beide excellenties elk op hun manier uitlegden waarom de Brusselaar een eigen identiteit nodig heeft. Reynders hamerde erop dat dankzij de zesde staatshervorming Brussel haast een volwaardig gewest is geworden, waardoor de Brusselaars hun eigen beslissingen kunnen nemen. “Ook de Vlaamse Brusselaars vinden dat belangrijk,” zo voegde Reynders er nog fijntjes aan toe. Smet volgde daarop met een pleidooi voor tweetalige kieslijsten in plaats van de huidige taalgescheiden regeling, omdat dat volgens hem de grootstedelijke logica zelve is. Waar Reynders op zijn beurt meesterlijk op inspeelde door te zeggen dat het sinds de splitsing van het kiesarrondissement moeilijk is geworden voor Vlaamse Brusselaars om verkozen te geraken voor het federale parlement. Eén belangrijke nuance: Smet ziet het Nederlandstalig onderwijs liever niet uitbesteed aan het Brussels Gewest.

Gaandeweg werd het duidelijk dat Reynders de kunst van het manoeuvreren tot in de puntjes beheerst. Terwijl Pascal Smet bevlogen sprak over het ‘branden’ en ‘promoten’ van de stad, wees Reynders erop dat veel communicatie in Brussel tegenwoordig in het Engels gebeurt. Eerder had de federale vicepremier er op een onbewaakt moment uitgeflapt dat “hij al zo lang in de federale regering zat en alles daar in het Frans gebeurde.”

Erop of eronder
Wat er dan onthouden kan worden van het debat? Het promoten van identiteit wordt een van de belangrijkste thema’s van de komende Brusselse kiescampagne. Didier Reynders hoopt daarbij ook de Vlaamse Brusselaar aan te trekken, en Pascal Smet wil zijn stad opnieuw verfrissen met ideeën na vijf jaar in een andere deelstaat te hebben vertoefd. Smet wil vooral geld en tijd besparen door Brussel administratief te vereenvoudigen, en Reynders kan daar als liberaal natuurlijk niet tegen zijn. “Waarom gaan de overheid en de privésector niet vaker samenwerkingen aan?” zo vroeg Reynders zich meermaals hardop af.

Maar Reynders kan als Brussels stemmenkanon op de Kamerlijst natuurlijk kiezen of hij het allemaal meent of niet. Voor Smet is het erop of eronder.