BIG CITY. Wie was de langst regerende burgemeester van Brussel?

De centrale lanen zouden evengoed de 'boulevards van de burgemeesters' genoemd kunnen worden, want elke straatnaam verwijst naar een belangrijke oud-burgemeester van Brussel. Al wandelend passeren Maurice Lemonnier, Nikolaas Rouppe, André-Napoléon Fontainas, Jules Anspach en Charles de Brouckère.

Ieder van hen heeft om een andere reden zijn plekje verdiend in de binnenstad. Wie op dat tracé zeker niet mocht ontbreken, was Adolphe Max. Indien de lengte van de straat in verhouding zou staan met hun ambt, had hij de langste avenue moeten krijgen: Max was burgemeester van 1909 tot 1939, met een onderbreking tijdens de Eerste Wereldoorlog, en net dat maakt van hem een bijzonder personage in de Brusselse geschiedenis.

Hij werd geboren als zoon van Henri Max, die de persoonlijke dokter was van koning Albert I. Maar de jonge Adolphe ging een heel andere richting uit dan zijn vader. Hij interesseerde zich al vrij jong in politiek. Op zijn zestiende stichtte hij al 'La Jeune Garde de la Ligue Liberale modérée'. Iets later werd hij medewerker en zelfs hoofdredacteur van twee liberale bladen. Het was met andere woorden al van jongs af aan duidelijk welke politieke kleur hij zou bekennen. Hij studeerde rechten, maar zowel dat pad als het journalistieke liet hij achter zich toen hij in 1903 in de Brusselse gemeenteraad stapte en nog geen zes jaar later burgemeester werd van de Stad Brussel.

De man met de opvallende snor was zelf eerder bescheiden, heel geëngageerd voor zijn stad, maar hij sprak weinig in publiek. Dat engagement kwam vooral heel duidelijk tot uiting in 1914, toen de Duitsers Brussel binnenvielen. Hijzelf was toen net vijf jaar burgemeester. Het was Max die het woord voerde tijdens de onderhandelingen met de bezetter. Zo ging hij niet akkoord met de voorwaarden voor het te betalen oorlogsgeld. Er werd ook overeengekomen dat het stadsbestuur, met hem als burgemeester, mocht blijven. Die woorden interpreteerde hij letterlijk, want hij liet een bed installeren in het stadhuis om daar te kunnen overnachten, zodat hij zijn post niet hoefde te verlaten.

Het was ook Adolphe Max die de Brusselse bevolking opriep zich niet te verzetten tijdens de bezetting, om verdere vernielingen en burgerslachtoffers te vermijden. Dat hield hem dan weer niet tegen zich passief en daadkrachtig te verzetten. Hij communiceerde met zijn bevolking via pamfletten over hun rechten, maar ook over zijn ongenoegen. Zijn slagzin op één van de pamfletten was 'Zoolang ik zal leven en in vrijheid verkeeren, zal ik uit al mijne krachten de rechten en de waardigheid mijner medeburgers verdedigen'. Helaas was zijn vrijheid maar van korte duur. De Duitsers deden hem boeten voor zijn verzet en nog geen twee maanden na de uitbraak van de oorlog werd Max opgepakt en gevangengehouden. De hele oorlog lang zat hij in verschillende Duitse gevangenissen. Op het einde van de oorlog wist hij te ontsnappen en keerde hij terug naar Brussel, waar hij onthaald werd in straten vol met duizenden Brusselaars die hem juichend opwachtten. Voor hen was hij het toonbeeld van burgerlijk verzet en ze prezen hem voor zijn onvoorwaardelijke toewijding voor Brussel, die hem zelfs zijn vrijheid kostte.

Liefde voor Happy

Na zijn terugkeer was de burgemeesterspost weer voor hem. Niet lang daarna werd de Noorderlaan omgedoopt tot de Adolphe Maxlaan, een hoogst uitzonderlijke erkenning, want zelden werd een laan vernoemd naar iemand die nog in leven was. Max bleef burgemeester tot aan het einde van zijn leven. Na de oorlog verwezenlijkte hij onder meer nog de bouw van het Paleis voor Schone Kunsten en speelde hij ook een belangrijke rol in de uitbouw van Expo 35.

Zijn grote politieke ambitie was de ondersteuning van het algemeen en het vrouwenstemrecht. Tot zijn dood droeg hij Brussel in het hart, de stad waar hij een onvoorwaardelijke liefde voor had. Al was er ook die andere grote liefde, zijn hondje Happy. Zo zal hij herinnerd worden als de langst regerende burgemeester met grote witte snor, die een oorlogsheld werd met een hondje aan zijn zij.

• VOLGENDE KEER: Hoe werken de scanwagens van het Brusselse parkeerbeleid?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City