Kleine partijen: Piraten, moslims en een cafébazin

Bij lokale verkiezingen gaat veel aandacht naar de burgemeesters en hun uitdagers, maar telkens nemen er ook kleine partijtjes deel. Soms hardleers, soms voor het plezier, maar altijd kansloos. Of niet?

D eelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen is hard labeur. Daar kunnen de allerkleinsten in het politieke landschap zeker van meespreken. Door het Imperiali-systeem is de eerste zetel de moeilijkste van al om binnen te halen: je hebt er al gauw vijf procent van de stemmen voor nodig.

De moeilijkheden beginnen echter al vooraf: om deel te mogen nemen aan de verkiezingen moeten kandidaat-politici twee handtekeningen van uittredende gemeenteraads­leden verzamelen. Lukt dat niet, dan moeten ze de hort op om honderd handtekeningen van kiesgerechtigden te verzamelen. Niet eenvoudig in Brussel: er zijn hier heel wat niet-kiesgerechtigden, Europese en niet-Europese vreemdelingen bijvoorbeeld.

Vervolgens moet een campagne ook nog eens gefinancierd worden. Affiches laten drukken is voor een kandidaat van een kleine partij vaak een stevige hap uit het persoonlijke budget.

Ondanks al die drempels zijn er bij elke verkiezing weer tal van partijtjes die naar de gunst van de kiezer dingen. En dat brengt leven in de brouwerij. Een overzicht.

Malcontenten
Liens is een naam als een klok in Evere, maar of Jean-Luc Liens ook een zetel haalt met de minilijst die zijn naam draagt, is nog maar de vraag. Vlaams schepen Liens werd door de SP.A bedankt voor bewezen diensten, mocht niet meer op de lijst van burgemeester Rudi Vervoort (PS) en komt uit revanche op met een eigen lijst.

Forest Plus komt logischerwijze maar in één gemeente op: Vorst. Patrick Denis was gemeenteraadslid voor de PS, maar werd uit de partij gezet omdat hij te hard oppositie voerde tegen de rood-groene meerderheid. Nu probeert hij het met een eigen lijst.

FGS (voluit Front de Gauche Schaerbeek) van Mohammed Ennay komt ondanks de ronkende naam niet in de eerste plaats met een hard links thema uit de hoek, maar wel met laïcité. Ennay wil een strikte scheiding tussen kerk/moskee en staat. De lijsttrekker stapte uit de Schaarbeekse PS omdat die volgens hem te veel de kaart van de allochtoon trekt uit electorale berekening.

Belgicisten
Belg-Unie is een kartel van een aantal belgicistische splinterpartijtjes en van Chrétiens Démocrates Francophones (CDF), de enige expliciet christelijke partij in België. Belg-Unie komt op in Anderlecht en Brussel-Stad. De kandidaten ijveren voor een unitair België.

Vreemd genoeg komt in Watermaal-Bosvoorde UniBelgium op. Die partij maakt deel uit van het bovenstaande kartel, maar verkoos onder eigen vlag naar de kiezer te trekken. Lijsttrekster is cafébazin Diane Delen, ook voorzitster van de federatie van caféhouders en onder meer gekant tegen het rookverbod.

Linkse moslims
Het zag er even naar uit dat er deze verkiezingen geen moslimpartijen zouden opkomen, maar dat was buiten Redouane Ahrouch gerekend, die in drie gemeenten een lijst heeft ingediend onder de naam Islam: in Anderlecht, Brussel en Molenbeek. Ahrouch is een pionier. In 1999 kwam hij op met de partij Noor, de eerste islampartij in Brussel. Tien jaar later sloot hij een akkoord met Abdullah Bastin, een ultraradicaal. Toen kwamen beiden voor de gewestverkiezingen op onder de vlag musulman.be, zonder veel succes. Om de programmapunten te verantwoorden verwijst de lijst Islam geregeld naar de Koran.

Égalité neemt sinds 2009 deel aan de Brusselse verkiezingen en heeft lijsten in acht gemeenten. Het is geen echte moslimpartij, maar neemt het wel voor moslims op. De partij maakt een vreemde cocktail van pro-Palestijnse, marxistische en islamitische standpunten. Het doelpubliek is, net zoals bij Islam, de kansarme jonge Brusselaar. De leider van Égalité, Nordine Saïdi, is controversieel. Hij werd uit de antiracismebeweging Mrax gezet omdat hij vermeende racistische uitspraken op zijn blog had gezet. Er staan naast Maghrebijnen en ex-PTB-leden ook enkele Nederlandstaligen op de lijst. Leraar Luk Vervaet bijvoorbeeld, die in het nieuws kwam omdat hem de toegang tot de gevangenis, waar hij lesgeeft aan gedetineerden, werd ontzegd.

Piraten en andere kapers
De zogenaamde Piratenpartij is een fenomeneen dat uit het buitenland komt overgewaaid. Zij zijn een beetje een vreemde eend in de lokale bijt, want de idealen van Pirates-Piraten zijn van toepassing op het wereldwijde internet. Voor hen moet dat internet zo vrij en transparant mogelijk zijn, zonder beperkingen, betaling of censuur. Het is niet moeilijk om hierin een doorslag te zien van Julian Assange. Niet in Londen of Ecuador, maar in Schaarbeek, Elsene en Brussel-Stad. In Evere komt dan weer een andere Piratenpartij op, die niets met de eerste te maken wil hebben.

Lokale idealisten
Elke verkiezing zijn er ook zeer lokaal gerichte idealisten. De kleine lijst Etterbeek Mon Village is er een van. Volgens trekker Jacques Tasiaux, die eerder al op belgicistische lijsten stond, moet in Etterbeek vooral het dorpse benadrukt worden, tezamen met de saamhorigheid van alle Belgen-Etterbekenaars. Het lokale Etterbeekse is het enige programmapunt. Zelf zegt Tasiaux niet echt een politieke kleur te hebben, maar 'toch iets meer naar de rechterkant' over te hellen.

Van een heel andere gezindte is dan weer de lokale lijst CJV in Watermaal-Bosvoorde, met amper twee kandidaten. Die lijst wil zich vooral richten op jongeren "die voor een nieuwe dynamiek in de gemeente moeten zorgen." Naar eigen zeggen kanten ze zich niet tegen het beleid, maar willen ze enkele accenten anders. 'CJV' staat dan ook voor Clarté, Justesse en Véritable. Naar verluidt zouden ze vooral in de kleine wijk Bezemhoek in het zuiden van Bosvoorde aanhang hebben.

Uiterst rechts
Franstalig extreem rechts is in Brussel haast volledig van de kaart verdwenen. Het Front National van Daniel Féret is roemloos ten onder gegaan aan interne twisten. Bovendien heeft Marine Le Pen (van het FN in Frankrijk) langs gerechtelijke weg verboden om FN als naam te gebruiken. Uit wat nog rest in België, is onder andere de partij Démocratie Nationale opgericht. Die komt in het Brusselse gewest alleen in Sint-Lambrechts-Woluwe op. Voormalig FDF-gemeenteraadslid René Vande Maele is lijsttrekker.

In Evere en Vorst komt ook nog Nation op. Die lijst staat dichter bij de neonazibeweging dan bij parlementair extreem rechts.

Uiterst links
Gauches Communes komt op in vier gemeenten: Anderlecht, Elsene, Jette en Sint-Gillis. Woordvoerster Anja Deschoemacker voert als Nederlandstalige de lijst in Sint-Gillis aan. Gauches Communes is een verzameling van drie partijen: de Linkse Socialistische Partij (LSP), de Parti Humaniste en het Comité voor een Andere Politiek. Dat CAP werd in 2005 door Jef Sleeckx opgericht als protest tegen het Generatiepact. "Verzet tegen de besparingsmaatregelen van de federale regering bindt de drie partijen," zegt Deschoemacker. De drie hopen het federale besparingsdebat op lokaal niveau aan te zwengelen.

Gauches Communes mag niet verward worden met de lijst Gauche. Die komt alleen in Etterbeek op. De lijst heeft een gedetailleerd lokaal programma, met als rode draad solidariteit. Gauche verzet zich tegen prestigeprojecten, zoals het nieuw te bouwen gemeentehuis.