Koning consulteert ministers-presidenten

Koning Albert is, nu premier Yves Leterme zijn ontslag heeft aangeboden, zijn consultatieronde gestart. Ook de Vlaamse, Waalse, Brusselse en Duitstalige ministers-presidenten werden vandaag uitgenodigd voor een gesprek. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een koning in ons land de deelstaten raadpleegt om een federale crisis op te lossen.

Er moest tegen vandaag een akkoord zijn over de communautaire dossiers, rond de staatshervorming en de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, en dat is er niet. Leterme wilde daarom in de Kamer een nieuwe overlegmethode voorleggen, die de deelstaten een grote rol gegeven zou hebben in het communautaire debat. De Vlaamse delegatie zou geleid worden door Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V), terwijl Didier Reynders (MR) de Franstaligen zou leiden.

Maar omdat dit nieuwe overleg geen enkele garantie over de inhoud noch de timing van de gesprekken bood, ging de N-VA niet akkoord met het communautaire uitstel. Ook de Vlaamse regering vroeg bijkomende garanties op een "ernstige dialoog van gemeenschap tot gemeenschap met een serieuze kans op slagen".

De wetenschap dat de kartelpartner van CD&V niet langer van plan was Leterme te steunen, zette de christen-democraten onder zware druk. Terwijl de partij zich in eerste instantie nog bereid toonde zijn premier te volgen, werd de chaos compleet na naar verluidt een stroom van boze reacties van de achterban.

Beraad
Na een lange en moeilijke dag zag Leterme maandagavond dat er niets anders opzat dan zijn ontslag aan te bieden, wilde hij zijn partij heelhuids uit deze crisis laten komen. Omstreeks 23 uur deed hij dat dan ook bij de koning op het kasteel van Belvédère in Laken.

Leterme liet in een mededeling weten dat de tegengestelde visies tussen Vlamingen en Franstaligen niet te overbruggen zijn. Volgens hem toont dat aan dat het overlegmodel op louter federaal niveau zijn limieten bereikt heeft. Toch was een staatshervorming een wezenlijk onderdeel van het regeerakkoord.

De koning besliste het ontslag in beraad te houden en moet nu een oplossing zoeken, aldus professor geschiedenis Mark Van de Wijngaert. "De koning moet nu een alternatief zoeken, een tijdelijke of een definitieve oplossing. Premier Leterme heeft gezegd dat het onderhandelingsmodel van de federale regering blijkbaar niet meer werkt, dus hij zal mensen gaan raadplegen en proberen een alternatief te vinden, maar dat zal niet voor de hand liggen."

Koning Albert is in de loop van de middag begonnen aan een consultatieronde over de regeringscrisis. Afgelopen nacht kwamen Kamervoorzitter Herman Van Rompuy (CD&V), vice-premier Didier Reynders (MR) en minister van Institutionele Hervormingen Jo Vandeurzen (CD&V) op audiëntie. En ook de Vlaamse, Waalse, Brusselse en Duitstalige ministers-presidenten werden vandaag uitgenodigd voor een gesprek.

Reacties

Het huidige federale overlegmodel heeft zijn grenzen bereikt en het zwaartepunt moet naar de regio's verlegd worden. Dat waren de woorden van CD&V-fractieleider Servais Verheirstraeten bij het begin van de fractievergadering in het parlement na het ontslag van de regering Leterme I. Verschillende partijkopstukken pleiten intussen openlijk voor een confederaal model.

Open VLD blijft hameren op een grondige staatshervorming en wil niet weten van vervroegde verkiezingen. Dat zei kamerfractieleider Bart Tommelein in een reactie op het ontslag van de regering Leterme I. "Er zijn heel wat uitdagingen voor de komende jaren, zoals bijvoorbeeld de vergrijzing," aldus Tommelein. "Een aantal zaken moeten zeer dringend aangepast en veranderd worden. Open VLD pleit dus niet voor verkiezingen, maar voor een goed sociaal-economisch beleid, een goed bestuur en een goede staatshervorming."

CD&V-voorzitster Marianne Thyssen zegt dat de partij respect heeft voor de beslissing van Leterme en haar kopman blijft steunen. Ze weigert ook een grondige staatshervorming op te geven. Kartelpartner N-VA vindt het ontslag van Yves Leterme dan weer logisch omdat de Franstaligen op alles neen zeggen. Volgens voorzitter Bart De Wever heeft de interne beslissing binnen CD&V een rol gespeeld en is het ontslag zeker niet het gevolg van de druk van N-VA op het kartel.

Eerder zei de vicepremier en MR-voorzitter Didier Reynders dat Leterme premier moet blijven. Reynders pleit voor een sociaal-economische regering met Leterme aan het hoofd.

Volgens oppositiepartij SP.A is er maar één oplossing: nieuwe verkiezingen. "Als je meer dan een jaar de kans krijgt om een akkoord te bereiken en er niet in slaagt ook maar enige duidelijkheid, klaarheid of hoop voor de toekomst te wekken, zijn nieuwe verkiezingen en een nieuw mandaat aan de kiezer vragen misschien de laatste oplossing."

Partijvoorzitster Joëlle Milquet liet weten dat haar partij CDH bereid is om alles in het werk te stellen om het land tot minstens in 2009 uit de impasse te helpen. Volgens Milquet is het nooit de bedoeling van de Franstaligen geweest om wat dan ook in de koelkast te stoppen.