Mei '68: Van ULB naar VUB

De studentenrevolte aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) gaf indirect aanleiding tot de oprichting van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) in 1969, die in 1970 bekrachtigd werd.

De afsplitsing van de Nederlandstalige tak verliep niet gewelddadig
of vijandig, zoals in Leuven, maar gebeurde op een correcte ma­nier, herinnert André Swinnen zich.
Swinnen was in 1968 secretaris op de rechtenfaculteit aan de ULB en maakte het studentenprotest van op de eerste rij mee. "In navolging van Parijs begonnen ook de studenten op de ULB te protesteren en gebouwen te bezetten," vertelt hij.

"Ik herinner me nog die ochtend in mei, toen een aantal studenten het hoofdgebouw van de universiteit aan de Rooseveltlaan had bezet. Dat was een hele pantomime. De studenten eisten meer inspraak in de organisatie van het onderwijs, en vooral in het examensysteem. Ook de telefooncentrale, die behoorlijk belangrijk was, werd een tijdje bezet."
"Alle examens waren al georganiseerd, maar ze konden niet doorgaan door de bezetting. We hebben een alternatief moeten zoeken - als rechtenfaculteit konden we het ons niet veroorloven de wet niet na te leven - en uiteindelijk hebben we de examens afgenomen in het gebouw van Glaverbel, aan het einde van de Rooseveltlaan."

"Na ellenlange discussies hebben de studenten het toen gedaan gekregen dat er in november nog een derde zit werd georganiseerd voor wie de eerste zit zou missen. Het heeft uiteindelijk nog tot november geduurd voor de rijkswacht het hoofdgebouw heeft ontruimd, en de faculteit vanuit Glaverbel terug kon keren."

Aalmoes
Communautaire problemen waren er niet, meent Swinnen. "De combinatie van Frans en Nederlands was toen de normaalste zaak van de wereld; ik sprak elke student aan in zijn eigen taal. Ik was in 1956 de eerste Nederlandstalige bediende die op de ULB werd aangenomen, en ik moest al meteen een hele resem formulieren vertalen, on­der meer het inschrijvingsformulier."
Al in 1935 werden de eerste lessen aan de rechtenfaculteit in het Nederlands gegeven, en geleidelijk aan kregen steeds meer afdelingen op de ULB een Nederlandstalige verdubbeling. "Maar de taalwet van 1963 was nog pril, en moest nageleefd worden. De Vlamingen stonden op hun strepen, ze wilden dat het geld eerlijk werd verdeeld en niet gewoon opgeslorpt door de Franstaligen."

"Een aantal afdelingen was al 'verdubbeld', maar de Vlamingen eisten ook een tweetalige faculteit Toegepaste Wetenschappen. Dat stuitte op verzet van de Franstaligen. Het verhaal kreeg natuurlijk ook een politieke inslag, met onder meer het ontstaan van het FDF. Nadat de regering-Vanden Boeynants was gevallen over de Leuvense kwestie, moesten ze een aalmoes geven aan de Vlamingen in Brussel. Na de splitsing van Leuven kreeg de ULB het Oefenplein, waarvan een stukje voor de VUB was. De koek werd eerlijk verdeeld tussen ULB en VUB. Later hebben we ook
een stukje van het Laarbeekbos kunnen onteigenen voor het AZ. Al bij al verliep de afsplitsing goed."

Atlantische muur
Toch kon de kersverse Nederlandstalige universiteit niet wachten om haar zusteruniversiteit letterlijk de rug toe te keren, zo blijkt duidelijk uit de lay-out van de campus Oefenplein.
Voor de bouw van de campus werden de verschillende architecturale ontwerpen die meedongen naar de opdracht, tentoongesteld in de lokalen van de ULB. Heel wat van die ontwerpen baseerden zich op een soort symmetrie met de ULB, waarbij een centraal gebouw of plein dienst deed als gemeenschappelijk ontmoetingscentrum.

In de plaats daarvan koos de VUB voor wat sommigen meesmuilend een 'Atlantische muur' noemden, die het bijna onmogelijk maakte om binnendoor van de ene naar de andere campus te geraken. Wie het kleine sluipweggetje niet kent, moet vandaag nog steeds buitenom over de Triomflaan of Pleinlaan te gaan, tot de volgende ingang.