Merry Hermanus, de kwelgeest in het gemeentehuis

Het zomerreces heeft de gemoederen in Jette niet doen bedaren. Schepen Merry Hermanus (PS) blijft volgens burgemeester Hervé Doyen (LBJ-CDH) de sfeer in het gemeentehuis grondig verzieken."Maar er is geen oplossing. We moeten het met hem doen."

De kwestie-Hermanus heeft inmiddels de proporties aangenomen van een soap, maar dan een grimmige soap. De spanningen hebben niets te maken met politieke tegenstellingen, maar alles met persoonlijkheid en stijl. De eerste schepen heeft er immers een handje van weg om de andere schepenen en de gemeenteambtenaren over de meest diverse onderwerpen - ook thema's die hem niet aanbelangen - te bestoken met vragen en kritische opmerkingen. Meestal komt die kritiek achteraf, na de vergadering of na het college, en wordt ze geformuleerd in niet al te fijnzinnige, soms bijtende of sarcastische bewoordingen. Zelden neemt Hermanus genoegen met het antwoord. "Hij stelt een vraag, je geeft antwoord en, hup, hij stelt drie nieuwe vragen, je antwoordt weer en hij kaatst de bal terug met zeven andere vragen. Op die manier sloopt hij de administratie," zegt burgemeester Doyen.

Het voornaamste doelwit van Hermanus' kritiek is de Jetse gemeentesecretaris, Paul-Marie Empain, die sinds 1989 voor de gemeente werkt. Al acht jaar lang wordt de man overladen met alle zonden van Israël. In mails en brieven die Hermanus hetzij aan de gemeentesecretaris zelf, hetzij aan de burgemeester en andere mandatarissen richt, beschuldigt hij Empain nu eens van "inefficiëntie", dan weer van "incompetentie" of een"schandalige houding". Op een gegeven moment schrijft hij zelfs aan de burgemeester dat de gemeentesecretaris "de grote handicap van de meerderheid is" en dat "deze persoon op een plaats gezet moet worden waar hij geen schade kan aanrichten."

Negatieve evaluatie
Wat de aanleiding voor deze aanhoudende tirade geweest kan zijn, is niet duidelijk. Was het de weigering van de gemeentesecretaris om de negatieve evaluatie van een personeelslid van de gemeente om te buigen, vraagt menigeen zich dan af. In elk geval begon Hermanus vanaf 2000 de geringste daden van Empain te bekritiseren. Voor die tijd had de gemeentesecretaris ook al moeten werken met Hermanus, die schepen was van 1977 tot 1996. Toen was er geen probleem.

In 2000 lagen de zaken anders. Hermanus was door zijn veroordeling in de zaak-Dassault zijn burgerrechten kwijtgeraakt en ook een flink aantal van zijn talrijke hoge functies (secretaris-generaal van de Franse Gemeenschap, voorzitter van de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor Brussel of Gomb, regeringscommissaris bij de RTBf). Hij had dus alle tijd om als gewone inwoner van Jette zijn aandacht te richten op de Jetse politiek.

Een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 stopten de kritische mails, om in alle hevigheid opnieuw te beginnen nadat Hermanus tot schepen was verkozen.

Met verlof
In de zomer van vorig jaar werd het gemeentesecretaris Empain te veel. Eind augustus kreeg hij een hartinfarct. Toen hij enkele weken later weer op het werk verscheen, werd hij door Hermanus begroet met de woorden: "Bon retour au pouvoir." Een maand later - Hermanus bleef de gemeenteambtenaren het bloed onder de nagels vandaan halen - vroeg de top van de Jetse administratie per brief aan de burgemeester om een einde te maken aan de "aanvallen" van de eerste schepen. Doyen nam het eens te meer op voor zijn administratie.

Na ruggenspraak met de PS-top werd Hermanus een maand met verlof gestuurd. Maar na die verplichte vakantie keerde hij, weliswaar met minder bevoegdheden, fluitend terug. De hoop van sommigen dat de PS iemand anders op zijn stoel zou zetten, bleek ijdel.

Intussen was Empain naar de externe arbeidskundige dienst gestapt die de problemen inzake welzijn en bescherming op het werk behandelt en dus ook klachten over pesterijen behandelt. De dienst onderzocht de zaak en bracht in mei van dit jaar advies uit. Daarin wordt de klacht van de gemeentesecretaris erkend. Opgemerkt wordt dat de Jetse administratie in een soort van permanente angst leeft voor nog meer vragen en mails van Hermanus, een onleefbare situatie dus. Gevolg van het advies: de schepenen mogen geen rechtstreekse mails meer naar de gemeentesecretaris sturen, alles passeert nu via de burgemeester.

Gesterkt door de uitspraak van de arbeidskundige dienst heeft Empain onlangs ook bij de correctionele rechtbank een klacht ingediend voor pesterijen. De schepenen werden hierover inmiddels gehoord door de politie, dat wil zeggen: alle schepenen behalve Hermanus. Hij is naar eigen zeggen nooit gehoord, niet door de politie, niet door de arbeidskundige dienst. "Daar heb ik alleen een schriftelijke verklaring afgegeven. Ik zou willen dat men mij ondervroeg, dan kan ik een boekje opendoen. Want de toestand in Jette is uiterst ernstig," zegt Hermanus.

Omdat de klacht van Empain mogelijk een rechtszaak wordt, wil de PS-schepen over deze"ernstige toestand" niet verder uitweiden.

De klacht heeft de spanningen in Jette weer in de media gebracht. In Le Soir vlogen de verwijten de jongste weken over en weer. Hermanus beschuldigde de administratie ervan slecht te werken, burgemeester Doyen had het dan weer over het gedrag van Hermanus, "dat balanceert tussen paranoia en schizofrenie." Uiteindelijk ging er in de krant meer aandacht naar de Jetse verwikkelingen dat naar de start van het fraudeproces over het voormalige militair hospitaal in Elsene, waarin Hermanus gedaagd is als Gomb-voorzitter.

Doyen heeft weinig zin om nog veel woorden vuil te maken aan het probleem-Hermanus. "Ik wil vooruit met Jette. De gemeente werkt goed, het deficit wordt kleiner, en afgelopen jaar was er een overschot op de rekening. In feite is Jette een modelgemeente. Ik heb zeven goede schepenen. We vormen een hecht team. De achtste doet niks, hij komt nooit met enig voorstel, hij desinformeert en vergiftigt de sfeer met zijn truken en obsessies."

Voor de burgemeester is het intussen ook duidelijk dat de PS-top niet zal ingrijpen. "Hij werkt al bijna 45 jaar voor de partij. Neen, we zullen het met hem moeten doen."

De burgemeester en overige schepenen proberen Hermanus nu maar zoveel mogelijk te negeren. "Ik delete meteen al zijn mails," aldus een collega-schepen. De vergaderingen van het college verlopen inmiddels in een recordtempo. "We vertellen hem niets meer, want hij misbruikt de informatie," zegt Doyen.

Blijft de vraag waarom de burgemeester de PS'er na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 aan boord gehaald heeft. Hij kende Hermanus toch al langer? "Ik wilde de coalitie met de PS voortzetten, we werkten goed samen. Ook vandaag heb ik geen enkel probleem met de PS. Maar we hadden er niet op gerekend dat Hermanus schepen zou worden. En ja, ik kende hem al langer, maar hij is erg veranderd."

Toen Hermanus schepen werd, ging iedereen ervan uit dat het maar voor twee jaar zou zijn. Begin volgend jaar wordt hij immers 65. Maar voorlopig maakt hij nog geen aanstalten om te vertrekken. "Ik heb alleen gezegd dat ik voor het eind van mijn mandaat, voor december 2012 dus, wegga om plaats te maken voor een opvolger," zegt Hermanus. "Maar ik ga alleen als ik de garantie heb dat in mijn plaats weer een socialist komt. En daar heb ik geen vertrouwen in."