Metro tussen wens en werkelijkheid

De Brusselse regering vraagt de MIVB een nieuwe metrolijn te onderzoeken, van Ukkel naar Schaarbeek. "Dit komt niets te vroeg," zegt Open VLD. "Onnodige geldverspilling," vindt de Brusselse Raad voor het Leefmilieu.

De liberalen van Open VLD zijn gaan snuisteren in de archieven en zagen onder meer dat er begin twintigste eeuw al sprake was van een metro voor de hoofdstad. Het zou uiteindelijk nog meer dan zeventig jaar duren voor de eerste metro door Brussel reed, maar toen al was er sprake van veel meer lijnen dan er nu zijn.

De voornaamste kritiek van Open VLD? In de nieuwe beheersovereenkomst met de MIVB staat er over een nieuwe metrolijn... niets. Minister-president Charles Picqué (PS) vraagt er in het kader van het Internationaal Ontwikkelingsplan voor Brussel wel expliciet naar. Brussels parlementslid Carla Dejonghe van Open VLD vindt dat maar logisch ook. "Alle grote projecten die vandaag gerealiseerd worden op het vlak van openbaar vervoer, zijn uitlopers van het beleid van Jos Chabert (CD&V): nieuwe trams en metro's, de uitbreiding van het metronet. Dat zijn beslissingen die lang van tevoren genomen zijn."

Open VLD is onbevredigd over het beleid van huidig minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A). Sommigen noemen het gadget-politiek: nieuwe kleurtjes voor de voertuigen, nieuwe bordjes in de stations. Zo ver wil Dejonghe niet gaan: "We zeggen niet dat er niets gebeurt, maar een metro moet je vandaag plannen om hem over vijftien jaar te kunnen laten rijden."

Meer mobiliteit
Dat er opnieuw nagedacht moet worden over nieuwe metrolijnen, vindt Open VLD vanzelfsprekend. Het is de snelste manier om grote massa's mensen te vervoeren. Zeker met het oog op de ontwikkeling van een nieuwe wijk aan Schaarbeek-Vorming kan een metro niet ontbreken. "Neem nu tram 55," zegt Dejonghe, zelf een fervent metrogebruikster. "Die rijdt zich voortdurend vast in het verkeer. We zeggen niet dat er niet geïnvesteerd moet worden in trams, of in fietsinfrastructuur of bussen. Het is geen of/of-verhaal. We zijn voor meer mobiliteit, in het algemeen. En dat betekent ook meer metro."

Open VLD heeft voor de verkiezingen zelf een ambitieus metroplan in elkaar gebokst. "Uit de losse pols," geeft Dejonghe toe, "maar het geeft wel een goed beeld." De realisatie, 52 kilometer nieuwe metro, kost 2,50 miljard euro, zowat de Brusselse begroting van één jaar. Volgens minister Smet, die niet echt warm loopt voor meer metro, mag daar gerust nog een half miljard aan worden toegevoegd - in ieder geval een smak geld. "Klopt," beaamt De­jonghe, "maar dat hoeft niet in één keer uitgegeven te worden. De federale regering kan een handje helpen. MR-voorzitter Didier Reynders heeft al in die zin gepleit. Bovendien is de exploitatie van metro goedkoper en milieuvriendelijker."

Open VLD is ervan overtuigd dat nieuwe grote infrastructuur goed is voor de economie in Brussel. "En een goeddraaiende economie hebben we dan weer nodig om ons so­ciaal verhaal betaalbaar te houden."
Bij de Brusselse Raad voor het Leefmilieu (Bral) kennen ze de argumenten van Open VLD. Ben Bellekens: "De Brusselse metro heeft zeker zijn merites. Hij is snel en kan veel volk vervoeren. Het succes is overduidelijk. Tussen de Europese wijk en het centrum is er zelfs een capaciteitsprobleem. De metrosta­tions worden gerenoveerd en de ringlijn 2 wordt afgewerkt. Dat is zeker een goede zaak."

Toch is de milieuvereniging niet meteen gewonnen voor meer metro in Brussel. De hoge kostprijs is een eerste reden. Bellekens: "Om Pascal Smet te parafraseren: voor elke kilometer metro leg je twaalf kilometer tramlijn. We vinden daarom dat eerst het Vicom-programma moet worden afgewerkt om de doorstroming van trams in de stad te verbeteren door eigen trambanen en verkeerslichtenbeïnvloeding."

Volgens Bellekens is de Brusselse agglomeratie ook niet dichtbevolkt genoeg voor een uitgebreid metronet. Brussel telt gemiddeld maar 6.000 inwoners per vierkante kilometer. Parijs heeft een dicht metronetwerk, maar telt wel 20.000 inwoners per vierkante kilometer, evenveel als het dichtbevolkte Sint-Joost. Bellekens: "Een studie van het Brussels Gewest toont aan dat een metro dan weinig zin heeft."

En er is meer, zegt Bellekens: "Ik heb begrepen dat Open VLD een metro wil over de noord-zuidas. Dan zullen er wellicht enkele sta­tions moeten sneuvelen omdat ze te dicht bij elkaar liggen. Een metro is er voor middellange afstanden: hij dient om wijken te verbinden. Een tram is er om wijken te ontsluiten. Dat is een groot verschil."

Het pleidooi voor meer metro, zegt Bellekens, zou ook het Gewestelijk Expresnet of GEN doen vergeten, dat veelbelovend is. Het zou ook doen vergeten dat in Frankrijk de tramway in veel steden aan een heuse opmars bezig is. "Wijken herleven als er weer trams doorrijden. Als ik de teksten van Open VLD over mobiliteit lees, dan zie ik toch vooral argumenten om de auto meer vrij spel te geven bovengronds. We zijn eindelijk af van de jarenzestigideologie die koning Auto op een voetstuk plaatst. Een pleidooi voor meer auto's in de stad kunnen we missen als kiespijn," zegt Bellekens.