Open VLD verwerpt rits man-vrouw op kieslijsten

Het Brussels Parlement keurde vrijdagnamiddag de afschaffing van het opvolgerssysteem officieel goed. Opvallend: het 'ritssysteem' waarbij afwisselend een man en vrouw op de lijst staat, geraakte er niet door omdat Open VLD het voorstel blokkeerde.

Bij gewestelijke verkiezingen vind je in het stemhokje naast de kandidatenlijst ook altijd een opvolgerslijst. Dat is de lijst van kandidaten die niet rechtstreeks verkozen worden in het parlement, maar wel als eerste klaarstaan om het zitje van een parlementslid in te nemen wanneer die bijvoorbeeld minister wordt, of ziek uitvalt. Daardoor was een eerste plaats op de opvolgerslijst bij veel partijen een gegeerd goed, omdat je zo ook zonder al te veel voorkeursstemmen aan een parlementair zitje kan geraken.

Dat systeem bestond al niet meer bij de gemeenteraadsverkiezingen en wordt nu dus ook voor de gewestelijke verkiezingen in Brussel afgeschaft. Het voorstel om het systeem van opvolgers af te schaffen was een aanbeveling van de werkgroep rond goed bestuur die in het parlement werd opgericht. Die aanbeveling, gedragen door Défi, Ecolo-Groen, Open VLD en MR, werd eerder al in de Commissie Binnenlandse Zaken goedgekeurd en raakte vandaag ook gestemd in de plenaire vergadering van het voltallige Brusselse Parlement.

Open VLD blokkeert rits man-vrouw op kieslijst

De liberalen van Open VLD en MR wilden echter ook de ‘devolutieve kracht’ van de lijststem afschaffen. De lijststemmen, van kiezers die niet op een persoon maar op een volledige lijst stemmen, worden nu vooral verdeeld over de eerste kandidaten op de lijst. Daarbij krijgt de lijsttrekker het aantal stemmen dat nodig is om verkozen te worden, het overschot van de lijststemmen gaat naar de tweede tot die verkozen is, en dat tot alle lijststemmen zijn opgebruikt.

Maar dat dat voorstel op een njet stootte bij de meeste partijen, was niet naar de zin van Open VLD. De partij dreigde prompt hun steun in te trekken voor die andere belangrijke ordonnantie die op tafel ligt: de invoering van het 'ritssysteem' tussen mannen en vrouwen op de kieslijst. Daarbij zullen partijen voortaan verplicht moeten afwisselen bij hun kieslijsten: staat een man op één, dan moet een vrouw op twee staan, een man weer op drie, en zo verder.

"Als jullie willen dat dat systeem er komt, dan moet de lijststem afgeschaft worden. Het ritssysteem is niet nuttig en zelfs discriminerend als de lijststem niet afgeschaft wordt. Dat is onze voorwaarde", klonk het scherp bij parlementslid Els Ampe.

SP.A en Groen verbolgen

Aangezien N-VA en Vlaams Belang sowieso zouden tegenstemmen, kon Open VLD zo wel de meerderheid aan Nederlandstalige kant voor het voorstel opblazen. Daar kon De Lille niet mee lachen. "De voorzitter van Open VLD (Gwendolyn Rutten, red.) verkondigde vorige week nog dat elke liberaal een feminist moet zijn. Maar wat haar partij in Brussel doet, gaat daar helemaal tegen in."

Ook SP.A toont zich verbolgen. "Dat de N-VA tegen verandering is weten we,” aldus fractieleider Jef Van Damme. "Maar dat Open VLD zich kant tegen een voorstel om het bestuur van onze stad een betere afspiegeling te maken, verbaast ons. Het wordt meer en meer duidelijk waar zich de conservatieve krachten in onze stad bevinden."

Maar vrouwen beter vertegenwoordigen in het parlement, kan voor Ampe ook zonder dat ritssysteem. "Het aantal vrouwen in Open VLD-fractie is 60 procent, bij andere partijen hier aanwezig is dat maar een derde", klonk het. En ook N-VA kan de kritiek van de andere partijen niet smaken. "Met 66 procent vrouwen zijn wij de meest vrouwelijke fractie, de SP.A komt maar aan een derde. Trouwens: geslacht moet de lijst op de plaats niet bepalen, wel de kwaliteiten", reageert Cieltje Van Achter (N-VA).

9 neen's versus 72 ja's

Open VLD en N-VA hielden voet bij stuk: het amendement van de liberalen om de lijststem af te schaffen werd verworpen, en dus stemde Ampe samen met N-VA en Vlaams Belang tegen de rits. Aan Franstalige kant stemde iedereen voor, maar omdat een dubbele meerderheid vereist is bleken de 9 Nederlandstalige 'neen'-stemmen voldoende om de 72 'ja'-stemmen te kelderen.