Opiniestuk: Berlijnse muur

Neen, Brussel is niet geliefd bij de gemiddelde Vlaming. Dat voelen we haast instinctief aan. Ergens is het wel een algemeen verschijnsel: gemiddelde Fransen, Duitsers, Turkmenen of Belizanen lopen ook niet weg met Parijs, Berlijn, Asjchabad of Belmopan. De inwoner van platteland of provincie voelt zich niet op zijn gemak in de hoofd- of grootstad. Eigenlijk is die houding van de gemiddelde Vlaming dus universeel en is er niets om ons zorgen over te maken.

door Dirk Volckaerts, Brussel Deze Week

Toch was het even schrikken toen ik op de webstek van Doorbraak de resultaten onder ogen kreeg van een enquête, in opdracht van het Vlaams Dienstencentrum uitgevoerd bij 844 Vlamingen uit alle Vlaamse provincies. Liefst zes op de tien ondervraagde Vlamingen zegt zich "niet met Brussel verbonden" te voelen. 53,6 procent "voelt zich niet thuis in Brussel". Een derde vindt dat Vlaanderen zonder Brussel kan - al vindt een ander derde precies het tegenovergestelde. Merkwaardig is ook dat precies de helft van de ondervraagden wel vindt dat Brussel de hoofdstad van Vlaanderen moet blijven (twintig procent vindt van niet).

Je kunt de mensen natuurlijk niet dwingen om van een hoofdstad of stadsgewest te houden. Zoals ook professor Els Witte maandag aanhaalde in haar toespraak naar aanleiding van de uitreiking van de eerste Medialeeuw van de Vlaamse Club: heel veel Vlamingen moeten gewoon niets weten van dat chaotische, multiculturele, veel- en anderstalige, drukke, dichtslibbende Brussel. Zij voelen zich niet verbonden, omdat de lingua franca hier voor negentig procent het Frans is (al heeft dit, zoals prof. Witte aanhaalde, niets te maken met het zich bekennen tot de Franse Gemeenschap, integendeel). Zij voelen zich niet thuis omdat de sociale kloof hier zichtbaar is, omdat zij niet willen en durven geconfronteerd te worden met 'grootstadsproblemen'.

Overigens willen ook steeds meer Brusselaars niet met 'grootstadsproblemen' te maken hebben. De helft van de middenklassegezinnen trekt nog altijd weg uit het gewest. Gevolg: nog een grotere dualisering, nog meer kloof, nog meer grootstadsproblemen. Als we dit stadsgewest leefbaar willen houden, moeten we dringend ervoor zorgen dat de middenklasse niet meer wegloopt, maar hier integendeel komt wonen.

Ach, het is al zo vaak gezegd, en de Brusselse beleidsmensen weten het inmiddels ook wel. Jammer genoeg duurt het allemaal zo ontieglijk lang eer er concrete maatregelen genomen worden. Jammer genoeg houden de verschillende beleidsniveaus zich liever bezig met nutteloze politieke krachtpatserijen. Zoals de MR-burgemeesters, die vorige week lieten weten geen overkoepelend, gewestelijk parkeerbeleid te willen "omdat zij de parkeerproblematiek in hun eigen gemeente het beste kennen" en die onder het motto wat we zelf verknoeien, verknoeien we beter liever negentien verschillende systemen in stand houden.

Maar ter zake: terug even naar die zes op de tien Vlamingen die zich niet verbonden voelen met hun hoofdstad. Dat is eigenlijk het meest verontrustende gegeven. Dat ze hier niet willen wonen, tot daar aan toe. Dat ze niet van de grootstad houden: ieder zijn meug. Maar er moet iets gevonden worden om de desinteresse, die Brussel haast als een Berlijnse muur omringt, te doen verdwijnen.

Vlaanderen investeert veel - heel veel - geld in Brussel. Op papier kan de band nauwelijks hechter, en wij, Vlaamse Brusselaars, zijn Vlaanderen daar uiteraard zeer erkentelijk voor. Alleen moeten we Vlaanderen nog te vaak op ons bestaan, en op onze specifieke situatie wijzen, telkens als er een of andere beslissing in gemeenschapsmateries wordt genomen. Kijk maar naar de zorgverzekering, of de afschaffing van het verplichte statuut van Nederlandstalige zenders op de Brusselse kabel. Of kijk naar de debatten tussen de Vlaamse partijvoorzitters van de meerderheid als het over een of andere intergewestelijke kwestie gaat: ze doen altijd alsof ze enkel in de Vlaamse regering zitten en verketteren 'Wallonië en Brussel'. Zij beschouwen de Brusselse regering, ondanks het feit dat ze er evenredig deel van uitmaken, niet als 'hun' regering. Het is altijd alsof we er niet echt helemaal bijhoren. Wel, we zullen van ons blijven laten horen, ook al wil Vlaanderen het verhaal soms niet horen. Het geeft niet: om Berlijnse muren te doen vallen, mag je maar aan één kant duwen, anders loopt het mis.