Sukkelstraat (16): Vlaamse schepen in Watermaal-Bosvoorde, feit of fictie?

In 2008 ontstond er paniek in Watermaal-Bosvoorde: de Vlaamse schepen Annemie Vermeylen (Groen) diende haar ontslag in, waardoor de gemeente geld zou mislopen en de Nederlandstaligen in de gemeente een boegbeeld kwijt waren. Vermeylen bleef uiteindelijk aan, maar de problemen met ‘Nederlandstalige aangelegenheden’ zijn niet van de baan.

Vermeylen treedt in 2002 aan als schepen in het erg francofone Watermaal-Bosvoorde. Een goede deal, want dankzij de verse Lambermontakkoorden krijgen Brusselse gemeenten een som geld als ze een Vlaamse schepen aanstellen. Die hoeft echter niet noodzakelijk de bevoegdheid 'Nederlandstalige Aangelegenheden' te bezitten, al gebeurt dat in de meeste Brusselse gemeenten met een Vlaamse schepen wel. Watermaal-Bosvoorde kiest er niet voor. Toch krijgt Vermeylen een mooie reeks bevoegdheden: mobiliteit, netheid, openbare werkzaamheden, huisvesting en leefmilieu.

Waarom dan geen Nederlandstalige aangelegenheden? De gemeente beslist om persoonsgebonden zaken zoals onderwijs en cultuur niet volgens een 'apartheidslogica' in te vullen, maar die in functie van het schepenambt op te nemen voor zowel Frans- als Nederlandstaligen. Een tweetalige logica dus, die volgens Vermeylen aanslaat. In 2006 mag ze dan ook haar mandaat verlengen, met dank aan de kiezer, die haar score verdubbelt.

In 2008 krijgt de groene schepen een aanbod voor een baan in de privésector. Na enige aarzeling kondigt ze haar ontslag aan, wat een kleine storm veroorzaakt. Want de gemeente dreigt de Lambermont-premie - toch jaarlijks 300.000 euro - kwijt te raken. En voor het aanzien van de Vlamingen is het ook al niet goed: de 'Vlaamse' schepen met een mooi bevoegdheidspakket valt weg. Toch weegt vooral het financiële aspect door: de gemeente staat er in 2008 slecht voor. De druk op Vermeylen wordt groter. Na enige tijd kondigt ze aan dat ze de restbevoegdheid 'Energie' zal behouden en dat ze schepen blijft, zij het wel als een schim van wat ze ooit was. Geld gered, de storm gaat liggen.

"Het was inderdaad een weinig elegante periode," verklaart de schepen vier jaar later bij een terugblik.

Overtuigingswerk
Vier jaar later, en de gemeenteraadsverkiezingen zijn in aantocht. Het gemeenschapscentrum WaBo in de Delleurlaan uit zijn ontevredenheid over het gemeentelijke cultuurbeleid omdat er geen Nederlandstalig cultuurbeleidsplan is, maar vooral omdat de bevoegde schepen, Anne Depuydt (Ecolo), weinig Nederlands kent. Het maakt het 'apartheidsmodel' van afzonderlijke Nederlandstalige aangelegenheden opnieuw wat interessanter dan de gehuldigde tweetalige logica. Of toch niet?

Lieven Vanhemelrijck van WaBo: "Voor ons hoeft een symbolische bevoegdheid als Nederlandstalige Aangelegenheden niet te bestaan, als de afspraken maar worden nageleefd. En dat worden ze nu niet, want de schepen van Cultuur spreekt geen Nederlands. Daarom pleiten we ervoor om, als er nu een Vlaamse schepen verkozen wordt, toch de bevoegdheid Nederlandstalige Aangelegenheden op te nemen."

Niet iedereen zit op die lijn. Voor het SP.A-oppositieraadslid Jos Bertrand kunnen de Vlamingen maar beter mikken op 'goede' bevoegdheden zoals Mobiliteit of Financiën in plaats van op Nederlandstalige Aangelegenheden. "Vroeger was dat belangrijk voor de Vlamingen, maar nu is die strijd gestreden en dient zich een ander model aan: dat van de tweetaligheid. Als Vlaming creëer je daar meer goodwill mee en bereik je dingen, meer dan wanneer je je opsluit in 'Nederlandstalige aangelegenheden'. Vlamingen zijn in Bosvoorde bezig met overtuigingswerk. En de Franstaligen leren een Vlaamse schepen met bevoegdheden voor iedereen meer naar waarde schatten dan wanneer die er enkel voor de Vlamingen is."

Ook collega Jan Verbeke van de lokale partij Gestion Municipale is die mening toegedaan: "Meertaligheid is steeds belangrijker, en er is nu eenmaal meer openheid naar Nederlandstaligen in onze gemeente, ook in de gemeentelijke communicatie."

In feite zijn de meesten er wel van overtuigd dat tweetaligheid minstens een troef is. "Watermaal-Bosvoorde wordt steeds tweetaliger," zegt ook Lieven Vanhemelrijck van WaBo. "De interesse voor Nederlandstalige cultuur neemt toe." En dat in een gemeente met zevenhonderd Vlaamse kiezers. Zevenhonderd, op een bevolking van 16.789 kiesgerechtigden. Vermeylen: "Je kunt ook zeggen dat er drie Vlamingen verkozen zijn op 27 gemeenteraadsleden. Niet slecht voor een FDF-gemeente." Bertrand: "Met Vlaamse stemmen alleen geraak je eenvoudigweg niet verkozen."

Is Nederlandstalige Aangelegenheden een sukkelstraat? Hangt ervan af welk model u genegen bent. Het traditionele model van Vlamingen en Franstaligen, omdat de geschiedenis is wat ze is en voorzichtigheid altijd geboden is? Of goodwill creëren in een ruimere Brusselse context om beter samen te werken? Of: hoe een lokaal dossier verbonden kan zijn met de toekomstkeuze van een stad.