Uitgelicht: Uber mag de baan op

Terwijl de vorige regering Uber voor de rechter bracht, zet Vervoort II de deur voorzichtig open. Uber, en andere taxi-applicaties, mogen in de toekomst in Brussel opereren. Dat is een Europese primeur.

E en en ander staat in het principeakkoord over het taxiplan 2015-2019 dat zopas door de Brusselse regering is goedgekeurd. Erg verrassend is het niet. Minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A) had de deregulering al aangekondigd. Ze is ook afgesproken in het regeerakkoord.

Dat maakt het voornemen van de regering er niet minder ingrijpend op. Elke minister van Mobiliteit heeft zich de afgelopen vijftien jaar stukgebeten op de Brusselse taxisector. Deze hervorming, in feite een begin van een liberalisering, riskeert wel heel diep in het vel te snijden van de taxisector.

Minister van Mobiliteit Smet wil vooreerst de bestaande taxisector, goed voor 1.300 licenties, zelf aanpakken. De tarieven worden vereenvoudigd, waarbij korte ritten duurder worden, en langere ritten goedkoper, maar waarbij ook het nachttarief en tarief II (buiten het Brussels Gewest) worden afgeschaft.

Al over een jaar moeten alle taxi’s een kredietkaartlezer hebben en moeten ze aansluiten bij een smartphone-applicatie. Tegen oktober 2016 moeten de taxi’s met een digitale taximeter rondrijden. Alle ritten zullen geregistreerd worden. Chauffeurs die drie jaar rondrijden zonder klacht of proces-verbaal krijgen een speciaal label (Certificate of Excellence). Het zijn elementen die mutatis mutandis overgenomen lijken uit de Uber-praktijk.

‘Geen legalisering’
Tot slot wil de Brusselse regering onderzoeken of er niet meer taxi’s kunnen worden toegelaten op Brussels grondgebied. Smet maakt de vergelijking met Madrid, waar proportioneel drie keer zoveel taxi’s rondrijden als in Brussel.

Dat zou een stevige streep door de rekening zijn van de bestaande licentiehouders, die nu over een zekere vorm van monopolie beschikken.

Een hele boterham met als duidelijke ondertoon dat de Brusselse regering niet echt tevreden is over de taxisector zoals die vandaag functioneert: ze is rigide, niet rendabel, weinig transparant (lees: er is veel zwartwerk) en het schort aan de klantvriendelijkheid.

Valt er dan niets positiefs te vernemen voor de huidige taxisector? Toch wel. Zo zal de Brusselse regering groepsaankopen faciliteren voor de kredietkaartlezers, en moeten de taxichauffeurs vanaf volgend jaar niet langer de gewestbelasting van 575 euro ophoesten. Ze behouden ook hun voorrechten: visibiliteit, standplaatsen en de mogelijkheid om op busbanen te rijden.

Maar wat als de grootste bedreiging wordt aangevoeld voor de taxichauffeurs is ongetwijfeld het voornemen van de Brusselse regering om smartphone-apps als Uber en Djump toe te laten.

Uber ontstond enkele jaren geleden en is in een aantal steden goed op weg om een belangrijk aandeel van de taximarkt binnen te halen. Uber is actief in 280 steden en 50 landen. De consument kan met een simpele app een taxi bestellen. De chauffeur is potentieel iedereen die, al dan niet toevallig, met een auto in de stad rondrijdt. De prijzen fluctueren naargelang vraag en aanbod. De rit wordt afgerekend per kredietkaart. Uber roomt twintig procent van de prijs af.

Hoeveel Uber-taxi’s in Brussel rondrijden is niet bekend, maar de formule is alvast bedreigend genoeg om de bestaande taxisector uit haar lood te slaan. Niet alleen in Brussel. En precies de protesten van de bestaande taxisector, zorgen dan weer voor extra publiciteit.

Toch zullen smartphone-apps als Uber en Djump niet zomaar actief worden in Brussel, benadrukt minister Smet. “Het is geen legalisering, de apps moeten aan strikte voorwaarden voldoen.”

‘Ruimte voor overleg’
De apps moeten een erkenning krijgen, de chauffeurs mogen geen strafblad hebben, en mogen alleen als zelfstandige in bijberoep rondrijden, tenzij ze taxichauffeur zijn. De fiscus zal ook inzage krijgen in de lijst van ritten, zodat zwartwerk moeilijk wordt. De regering wil intussen wel onderzoeken of ook werklozen Uber-chauffeur kunnen worden. Het tarievenbeleid van de nieuwe operatoren wordt dan weer grotendeels vrijgelaten.

Amper een uur na de persconferentie van Smet hadden Uber en Djump al hun communiqué klaar waarin ze zich verheugd toonden over de beslissing van de Brusselse regering. En de taxichauffeurs? Die trokken dinsdag massaal de straat op.

Smet wil nog dit jaar de nieuwe taxiwet in het parlement laten goedkeuren. De regering benadrukt wel dat het taxiplan niet te nemen of te laten is. “Er is nog ruimte voor overleg,” zegt minister-president Rudi Vervoort (PS).