In Ukkels OCMW-rusthuis werken vijftien nationaliteiten

Met haar bezoek aan het OCMW-rusthuis Brugmann heeft federaal minister van Migratie en Asiel Annemie Turtelboom (Open VLD) laten zien dat ze niet (eenzijdig) voor economische migratie is, maar dat ze ook belang hecht aan de socio-professionele inschakeling van nieuwkomers. Het bezoek is een opsteker voor Turtelbooms partijgenoot, OCMW-voorzitter Jean-Luc Vanraes.

Waarschijnlijk is het sinds het ontstaan van het Brussels Gewest in 1989 niet eerder voorgevallen dat twee Nederlandstalige federale ministers in minder dan een week tijd hun belangstelling lieten blijken voor de hoofdstad. Deze week was dat dus wel het geval.

Eerst was er het bezoek van minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (Open VLD), vorige vrijdag, aan de gemeente Anderlecht. De aanleiding waren de rellen en de problemen waarmee de gemeente al een tijdje wordt geconfronteerd, en hoe die voorkomen kunnen worden.
Het bezoek van Dewaels partijgenote Annemie Turtelboom, de eerste volwaardige minister van Asiel en Migratie, was van een andere orde, en ging eerder over kansen dan over problemen.

Knelpunt
Turtelboom heeft het imago 'eenzijdig' voorstander te zijn van economische migratie. Dat klopt niet, onderstreept ze tijdens een werkbezoek aan het OCMW-rusthuis Brugmann in Ukkel. "We moeten buitenlandse werknemers aantrekken, maar ook de mensen van buitenlandse origine die hier al zijn, moeten we maximaal inschakelen. De twee zijn nodig."

Het Ukkelse OCMW heeft 545 werknemers, van wie 329 van Belgische nationaliteit en afkomst, 119 Belgen van buitenlandse origine en 97 die de buitenlandse nationaliteit hebben. Het Brugmann-rusthuis telt 108 werknemers, onder wie 48 van buitenlandse afkomst, met niet minder dan vijftien verschillende nationaliteiten.

"Het Brugmann-rusthuis leert dat economische migratie niet louter een vraag van de bedrijven is, maar ook van de zachte sector," zegt Turtelboom. De zorgsector kampt volgens haar met een aantal hardnekkige knelpunt-vacatures, waarvan het aantal blijft stijgen. "Tegen 2020 wordt er een toename van de vraag naar verpleegkundigen verwacht van niet minder dan dertig procent." In Vlaanderen bijvoorbeeld steeg het aantal vacatures in een jaar tijd (van eind 2006 tot eind 2007) van 777 naar 903.

Natuurlijk is de situatie in Vlaanderen anders dan in het Brusselse gewest, met zijn hoge jongerenwerkloosheid. Turtelboom: "Door werknemers van allochtone origine - een kansengroep onder onze eigen werkloosheidspopulatie - in te schakelen en buitenlandse werknemers aan te trekken, creëren we meer diversiteit op de werkvloer."

Diversiteit is een verrijking, geen bedreiging, vindt Turtelboom. "We hoeven niet bang te zijn. Buitenlandse werknemers ontlasten onze werknemers, ze helpen ervoor te zorgen dat onze bejaarden en zieken krijgen waar ze recht op hebben. Je kunt een fantastisch systeem van sociale zekerheid en zorg hebben, maar als je geen mensen vindt om in je rusthuizen te werken, dan sta je nergens."

Gedragscodes
In het Brugmann-rusthuis is het personeelsverloop volgens Jean-Luc Vanraes laag, maar toch zullen er in de toekomst ook nog vacatures zijn. Omdat er nieuwe behoeften opduiken. "Nu al zijn we teams aan het samenstellen voor de verzorging van alzheimerpatiënten."
Dat minister Turtelboom het Uk­kelse OCMW-rusthuis uitkoos om te zien hoe diversiteit op de werkvloer functioneert, is een meevaller voor Jean-Luc Vanraes. Als parlementslid hamert Vanraes er al jaren op dat ook leefloontrekkers aangemoedigd moeten worden om werk te zoeken. Vanraes tot Turtelboom: "Leefloontrekkers zijn soms gemotiveerder om te werken dan stempelaars." Antwoord van Turtelboom: "Dat is straf."

Het Ukkelse OCMW stelt honderd twintig leefloners tewerk; 23 van hen werken in het Brugmann-rusthuis. Zestien zijn van buitenlandse afkomst. Met het bezoek van Turtelboom heeft Vanraes willen laten zien dat diversiteit op de werkvloer verrijkend is, maar niet altijd makkelijk. Vanraes: "Goede diploma's en uitstekende vaardigheden volstaan niet, werknemers van buitenlandse origine moeten zich ook onze gedragscodes eigen maken."

Leefloners die bij het OCMW van Ukkel werken, krijgen vanaf september collectieve modules 'gedragscode' aangeboden. Maar de grootste moeilijkheden blijven de gebrekkige kennis van (een van) de landstalen, eenzaamheid of isolement, en gebrek aan kennis over het gastland.
Tijdens een werkvergadering met de diensthoofden leerde Turtelboom hoe uiteenlopend de problemen zijn: culturele verschillen en een groot aantal parttimers die de organisatie bemoeilijken, zijn maar twee voorbeelden. "Een multiculturele omgeving is boeiend, maar het vergt veel van de vaste equipe," klonk het. Mensen die hun eerste werkdag in een grootkeuken meemaken bijvoorbeeld, maar nog nooit een keuken aan de binnenkant gezien hebben, zijn voor de begeleiders geen makkelijke klanten. Ook loert het gevaar om de hoek dat mensen van dezelfde buitenlandse afkomst gaan samenklitten en onder elkaar hun moedertaal spreken. Zeer menselijk, klonk het, maar niet werkbaar in een rusthuis.

Vierde verdieping
Een bezoekje aan de vierde verdieping van het rusthuis, waar zwaar zorgbehoevende bejaarden verblijven, leert dat als verpleegkundige of hulpverpleger in een rusthuis werken niet 'zomaar een baan' is. Het vergt naast vakkennis veel inzet. Het personeel is er heel kleurrijk.

Vanraes: "Personeelsleden van Centraal-Afrikaanse origine hebben bijvoorbeeld zeer veel respect voor ouderen, ze behandelen de residenten heel vriendelijk."