Van 'Geschokt' tot 'Laat Vooruit.brussels dit passeren?': uitspraken Rousseau zinderen na

Het regent vrijdag verontwaardigde reacties na de persconferentie van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. Die excuseerde zich donderdagavond voor zijn beledigende uitspraken aan het adres van de Roma-gemeenschap, al was het volgens hem “zattemansklap”. "Voor racisme zijn er geen verzachtende omstandigheden," klinkt het vandaag in de politieke reacties.

In café ’t Hemelrijk in Sint-Niklaas gaf Conner Rousseau middenin het avondjournaal een persconferentie over de uitspraken die hij begin september in datzelfde café gedaan had. Het parket opende een onderzoek naar mogelijk racistische uitspraken van de socialistische partijvoorzitter, raakte eind september bekend, maar wat hij precies gezegd heeft, blijft onduidelijk. Tijdens de persconferentie excuseerde Rousseau zich voor “foute uitspraken” over de Roma-gemeenschap.

"In mijn buurt in Sint-Niklaas leeft al heel lang een bezorgdheid, een frustratie over overlast, zwerfvuil, intimidatie. Ik ben op een bepaald moment met een aantal agenten hier ter plaatse om 6 uur 's ochtends in een dronken bui aan de praat geraakt,” zei Rousseau donderdagavond. Hij benadrukte nog steeds dat hij zich niet veel van de feiten herinnert. "In mijn gesprek met de agenten heb ik de frustratie van vele mensen hier in de buurt op een echte foute manier geuit. Ook al was het zattemansklap, ook al was het grappend. Ik ben een beetje geschrokken van mezelf. Voor die foute uitspraak wil ik me heel duidelijk excuseren."

Over wat de Vooruit-voorzitter precies gezegd had aan de agenten bleef hij op de vlakte, maar journalisten van de DPG-kranten konden vorige week met vier bronnen die dicht bij het onderzoek staan spreken. De publicatie van het artikel daarover hield Rousseau tegen via een gerechtelijke procedure - preventieve censuur volgens experts - maar na de persconferentie publiceerden de DPG-media het stuk alsnog.

Volgens het pv zou Rousseau Roma omschreven hebben als “bruin mannen.” Hij zou de agenten ook de raad gegeven hebben hun matrak vaker te gebruiken tegen die mensen. “Het is de enige manier om hun respect af te dwingen,” zou hij gezegd hebben volgens de politieagenten, al blijft Rousseau dat ontkennen. Hij herhaalde meermaals dat het om een foute uitspraak tijdens een dronken moment ging. De sfeer tijdens die bewuste septembernacht was volgens hem “amicaal en gezellig.”

'Dronken zijn is geen excuus'

Veel politici, ook van partijen waarmee Vooruit op nationaal of regionaal niveau samenwerkt, nemen weinig genoegen met de excuses van Rousseau. Dronken zijn is geen excuus voor zulke uitspraken, klinkt het vaak. “Racisme is racisme. Daar zijn geen verzachtende omstandigheden voor,” reageerde Groen-covoorzitter Nadia Naji op X. “Racisme om te lachen is racisme. Dronken racisme is racisme. Racisme na excuses blijft racisme,” aldus minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). Regeringsgenoot Zakia Khattabi (Ecolo), minister van Klimaat en Leefmilieu, vindt dat “alle grenzen zijn overschreden.” De drie vrouwen zijn opgegroeid in Brussel of wonen al geruime tijd in de stad.

Aan de linkerkant van het politieke spectrum begrijpen verschillende politici niet dat de voorzitter van een centrumlinkse partij zulke uitspraken zou kunnen doen. “Racisme bestrijden ligt normaal in het DNA van links, authentiek links,” zegt PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw.

Brussels parlementslid voor PVDA Jan Busselen wijst erop dat het “niet de eerste stigmatiserende uitspraak is van Conner Rousseau.” Hij verwijst naar de quote vorig jaar in een interview met Humo – “als ik door Molenbeek rijd, voel ik me niet in België – en een uitspraak waarin hij huisvrouwen viseerde. “Ik betreur dat deze uitspraak volgt in een reeks erg stigmatiserende uitspraken,” zegt Busselen. “Zo verenig je links niet, maar versterk je de ideeën van rechts.”

Persoons: 'Geschokt door uitspraken Rousseau'

“In Brussel distantieert Vooruit zich in de wandelgangen vaak van de rechtse uitspraken van Rousseau, maar spreken ze zich niet expliciet uit. Gaan ze dit ook opnieuw laten passeren?,” aldus Busselen nog. Het viel op dat het vrijdag lange tijd stil bleef langs de kant van Vooruit Brussel. Brusselse parlementsleden als Els Rochette en Fouad Ahidar waren niet bereikbaar voor commentaar. Vlaams parlementslid uit Schaarbeek Hannelore Goeman reageerde pas aan het begin van de namiddag via X: "De uitspraken van Conner zijn vreselijk & compleet verkeerd. Hij heeft zware fout gemaakt, dat beseft hij zelf ook. Niet meer dan normaal dat hij zich heel diep en oprecht excuseert. Dit mag nooit meer gebeuren."

Partijgenoot Bert Anciaux sluit zich dan weer aan bij een opiniestuk in De Morgen. Daarin stelt auteur Bart Eeckhout dat het strafrechterlijk dossier mager is, maar dat het op moreel vlak wat anders is. “Ik ben het met Eeckhout eens en dat doe ik met spijt in het hart,” aldus Anciaux.

Brussels staatssecretaris Ans Persoons kwam omstreeks het middaguur met een schriftelijke reactie. “Net als velen ben ik geschokt door de woorden van Conner. Hij heeft zich in onaanvaardbare termen uitgedrukt en dat had nooit mogen gebeuren,” zegt ze. “Het is goed dat hij zich geëxcuseerd heeft en afstand neemt van deze uitspraken. Dit is niet waar ik en Vooruit.brussels voor staan. Socialisten zijn de grondleggers en aanvoerders van de strijd tegen discriminatie en voor gelijke kansen. Dat zal nooit veranderen.”

PS onder hetzelfde dak als Vooruit

Aan de andere kant van de taalgrens waren verkozenen binnen dezelfde politieke familie er sneller bij om de uitspraken van Rousseau te veroordelen. Brussels staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) en voorzitter van de Brusselse PS-afdeling Ahmed Laaouej hebben het over “compleet onaanvaardbare uitspraken.”

Dat de PS haar hoofdkwartier deelt met Vooruit maakt dit incident nog pijnlijker, geeft ook Brussels parlementslid Ridouane Chahid aan. “Elke dag strijden we tegen dit soort uitspraken. Als het Vlaams Belang spreekt in het parlement blijven wij niet zitten,” aldus Chahid. “Maandag moet ik naar de partijzetel die we delen met iemand die zulke uitspraken doet. Dat is hard.”

'Geen persoonlijke uitschuiver'

De reacties op de uitspraken van Rousseau blijven niet beperkt tot de politiek. Net als PVDA-parlementslid Jan Busselen vindt ULB-socioloog Dirk Jacobs dat dit geen ongelukkig incident meer is. “We zijn op een punt gekomen waar het de zoveelste strategische en ideologische keuze wordt van de Vlaamse socialisten als partij over de marsrichting,” schrijft de socioloog op X. “Dit is niet langer een persoonlijke uitschuiver. Dit zijn keuzes met een collectieve verantwoordelijkheid.”

“Zo lang Rousseau voorzitter is, kan zijn partij het thema racisme niet meer geloofwaardig aansnijden,” stelt kerkjurist Rik Torfs. “Maar zonder hem dreigt alle zorgvuldig opgebouwde electorale winst verloren te gaan,” waarmee hij wijst op de flinkse koers die de Vlaamse sociaaldemocraten onder Rousseaus bewind varen.

Wat de politieke gevolgen zullen zijn van dit incident moet nog blijken, maar gelijkekansencentrum Unia opent alvast een dossier. Johan Leman, de voorzitter van het Molenbeekse integratiecentrum Foyer, met ook een Roma-begeleidingsdienst, heeft alvast een tip voor Rousseau om een stap verder te gaan dan halve excuses. “Waarom stelt hij zelf geen week gemeenschapsdienst voor bij de Roma-werking, bijvoorbeeld in Molenbeek?"