Wat betekent uitspraak over humanitaire visa Syrisch gezin?

In de zaak rond de humanitaire visa voor een Syrisch gezin heeft het Europees Hof van Justitie beslist dat België en de andere EU-landen op basis van het Europees recht niet verplicht zijn om een humanitair visum af te geven aan wie de bedoeling heeft asiel aan te vragen. Volgens de rechters in Luxemburg valt die beslissing onder het nationaal recht. "In het gemediatiseerde dossier van het Syrische gezin verandert er niets aan de procedure", zegt advocaat Fernand Keuleneer.

Had het Hof beslist dat lidstaten verplicht waren zo'n visum toe te kennen, dan hadden de Syriërs in kwestie - en met hen alle niet-Europeanen die dat wensen - in een Europese lidstaat naar keuze een visumaanvraag kunnen indienen om internationale bescherming te krijgen. Deze interpretatie zou volgens de rechters echter afbreuk doen aan de algemene opzet van het Europese visumbeleid.

In het arrest dat ze vandaag bekendmaakten, stellen ze dan ook dat het recht van de Europese Unie België (of andere lidstaten) niet verplicht om een humanitair visum af te geven als de aanvrager duidelijk de bedoeling heeft om langer dan 90 dagen in België te blijven.

Daarom valt de beslissing over een eventuele toekenning onder het nationaal recht. Lidstaten van de EU beslissen met andere woorden zelf over een eventuele toekenning op basis van hun eigen rechtsregels.

Syrische gezinnen
Vorig jaar verplichtte een rechter staatssecretaris Francken om een Syrisch gezin met twee kinderen visa af te leveren op straffe van een dwangsom, maar Francken weigerde dat. Het gezin in kwestie had de visa in de ambassade in Beiroet (Libanon) aangevraagd. In een gelijkaardige zaak van een koppel met drie kinderen - en dus niet in de gemediatiseerde zaak rond het eerste gezin - stapte de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) naar het Europees Hof van Justitie.

"In de zaak van het koppel met de drie kinderen gaat het dossier nu opnieuw naar de RVV die een uitspraak zal doen over het al dan niet toekennen van zo'n visum", legt advocaat Fernand Keuleneer uit. "De RVV kan nog steeds beroep doen op artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, en oordelen dat het risico dat iemand wordt gefolterd of onmenselijk of vernederend wordt behandeld of bestraft, moet worden weggenomen door het toekennen van een humanitair visum. Ook al situeert dat risico zich buiten het territorium van de staten die het Verdrag gesloten hebben."

"In het gemediatiseerde dossier verandert er niets aan de procedure", besluit Keuleneer. "Staatssecretaris Francken zou cassatieberoep hebben aangetekend waardoor de Raad van State zal nagaan of de wet correct is toegepast en of het bestaande arrest van de RVV dat een visum toekende al dan niet vernietigd zal worden."

'Grote ontgoocheling'
Tristan Wibault, de advocaat van het Syrisch gezin met drie kinderen, reageert ontgoocheld op het arrest van het Europees Hof. "De eisers krijgen geen enkel alternatief", stelt hij vast. "Ze kunnen niet in Syrië blijven, ze gaan geen smokkelaar betalen, ze kunnen niet in Libanon blijven. Het Hof kiest ervoor zich niet over het probleem uit te spreken, en dat op basis van een extreem formalistisch argument."

Bovendien blijven de rechters die zich over humanitaire visa moeten uitspreken, met dezelfde vragen zitten. "Alle discussies blijven onopgelost. Ik vrees dat het verhaal nog niet ten einde is", zegt Wibault. De Brusselse advocaat betreurt dat het de EU-lidstaten zijn die "de vluchtelingen buitenspel zetten, zonder controle van de Europese instellingen".

'Gezond verstand'
Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) tot slot zegt "zeer tevreden" te zijn met het arrest van het Europees Hof van Justitie over de humanitaire visa. "De poort blijft toe. Het is niet zo dat, als iemand zich bedreigd voelt en een humanitair visum aanvraagt bij een Europese ambassade, de betrokken lidstaat dan dat visum onmiddellijk moet toekennen om die hier de asielprocedure te laten doorlopen. Dat zal dus niet gebeuren", zegt de staatssecretaris.

"België levert ongeveer duizend humanitaire visa af per jaar, voor religieuze minderheden en mensen uit Syrië. Dat is meer dan vroeger, omdat er nu eenmaal meer conflicten zijn. Maar men kan het ons niet opleggen", aldus Francken.