40 jaar 20 kilometer door Brussel: 'Je hoofd loslopen, daar gaat het om'

U was de katalysator van de eerste 20 kilometer in juni 1980, met exact 4.659 deelnemers.
CARINE VERSTRAETEN: Toeval en geluk hebben de kaarten gelegd. Ik was nog niet lang in dienst toen de vzw het marathonkampioenschap organiseerde. Ik vond dat veel inspanning en werk voor maar 180 atleten. Waarom geen wedstrijd organiseren voor al wie wil? Het waren de jaren voor Autoloze Zondag of Monumentendag. Brussel kon wel wat toeloop van volk gebruiken om in de kijker te staan. Bovendien kon een parcours van 20 km door de stad mensen doen nadenken over anders bewegen en sport beoefenen, in combinatie met een kijkje door de hoofdstad.

Mijn raad van bestuur liet me dromen in de veronderstelling dat ik geen toelating zou krijgen van de gemeente. Wat later zag ik Georges Poels, die hoofdcommissaris van de Brusselse politie was. Hij antwoordde al lachend: ‘Een Belg is een pantoffelheld, en moet in de stad op het trottoir lopen en voor een rood licht stoppen. Maar soit, je krijgt de toelating.’ Hij dacht overduidelijk dat het event niet zou lukken.

Met mijn toelating bouwde ik een parcours uit, vertrekkend aan het Atomium. Ik stuitte op het probleem dat nabij het Centraal Station geen zone kon worden afgesloten voor lopers, omdat er toen veel over-en-weergeloop van toeristen was tussen het Sabena­gebouw (toen aan de Keizerinlaan, red.) en het trein- en metrostation. Het centrum lag lam.

Later kwam er overleg met de Stad Brussel en de MIVB om een mooi circuit uit te werken. Dat bestaat nog altijd. Het ligt zoveel mogelijk op brede straten of zachte ondergrond, zoals Ter Kamerenbos. We reden het ontwerpcircuit met een politiewagen af om ongeveer aan twintig kilometer uit te komen.

Met inschrijvingsgeld alleen valt dit niet te financieren.
VERSTRAETEN: Naar analogie met de VIP-concertplaatsen voor bedrijven in De Munt en het Paleis voor Schone Kunsten ben ik naar het sociaal verenigingsveld gestapt om deelname van hun leden te vragen, in ruil voor medewerking en promotie voor hun instelling. U maakt publiciteit voor de 20 km en ik voor uw goed doel, stelde ik. De Franstalige instellingen waren oorspronkelijk sceptisch. Maar Vredeseilanden, Wereldsolidariteit en Artsen Zonder Grenzen vonden het fantastisch en werkten direct mee. Ook TV Brussel (voorganger van BRUZZ, red.) heeft altijd meer gedaan dan Télé Bruxelles en prachtige getuigenissen gefilmd.

Ondanks dat succesverhaal is niets verworven: het blijft een moeilijk project, jaar na jaar. Toch willen we de inschrijving heel democratisch houden, zeker in vergelijking met gelijkaardige loopevents in het buitenland. New York kost 145 dollar, Brussel is de goedkoopste met 25 euro, in mijn ogen betaalbaar voor een gezin.

Is de 20 km geen slachtoffer van het eigen succes geworden, met te veel deelnemers?
VERSTRAETEN: Sinds enkele jaren beginnen we in de voormiddag en in zes golven per vijfduizend lopers, dat lost veel op. Het is geen sardienendoos. Besef wel dat we van een droom komen: 20.000 deelnemers halen. Dankzij de promotionele medewerking van RTBF zijn we tot dat aantal geraakt. Ondertussen liepen veel blikvangers mee, zelfs koning Filip tweemaal (een eerste keer als prins, red.) én zijn zus. Nadien wilden we wat extra bijdragen aan de sfeer, opdat het een toffe dag met happy gevoel voor de lopers zou zijn.
Op technologisch vlak, zijn we van de magnetische kaart naar de chip op de loopschoen geëvolueerd. Omdat alles altijd beter georganiseerd is, zou het triestig zijn om inschrijvingen te weigeren. De zes bevoorradingsposten met Spa of veertien posten van het Rode Kruis zijn zeker te veel, maar het staat goed en hoort bij de sfeer van zorgverstrekking en veiligheid. Voor alle loopevents in België willen wij een model blijven. Onze aftermovie spreekt boekdelen.

Cijfers stellen dat een op de drie eventlopers een slechte looptechniek heeft, niet meteen gezond. Voelt u zich daar verantwoordelijk voor?
VERSTRAETEN: Het profiel van de deelnemers is wel enigszins veranderd. Vroeger liepen ze onvoorbereid mee op slecht schoeisel. Uit de statistieken van het tempo kunnen we afleiden dat mensen beter en beter getraind zijn. Ieder jaar nemen twee procent meer vrouwen deel, een opmerkelijke constante groei. Op dit moment schetsen we de nieuwe deelnemer ‘gemiddeld’ als volgt: hij of zij is jong, heeft veel gewerkt en heeft zichzelf wat ‘verloren’. Hij vindt zich wat te dik, koopt schoenen en begint te joggen, alleen of in groep. Hij ervaart dat lopen het hoofd leegmaakt en vindt een persoonlijke uitdaging in de deelname aan een publieksevent, als de 20 km. Mensen zoeken compensatie voor een burn-out of het negativisme in de maatschappij en doen dat in yoga of buitensporten als wandelen, lopen en fietsen, die het hoofd leegmaken, de ‘verademing’ komt terug. Dat is de reden waarom wij in de interessesfeer van een groot publiek vallen.

U zette uw sponsors ertoe aan om zelf personeelsgroepen van lopers te vormen.
VERSTRAETEN: Vorig jaar hadden we 142 nationaliteiten onder de lopers. Alle onze partners-sponsors hebben loopploegen. Total loopt met vijfhonderd deelnemers mee, uit afdelingen in de hele wereld. KBC met 350 lopers, Delhaize met 200, Group S ook 200. Het geeft veel uitstraling aan het event. Maar vooral, het brengt sfeer intern in het bedrijf. De mooiste reportage ooit was op TV Brussel, waar iedereen in zijn eigen taal zijn loopemoties kon ventileren. Aandoenlijk mooi. En zo is het elk jaar opnieuw.

Ik wil meteen voor nog tien jaar bij tekenen. Als loopgroepen bij mij hun rugnummer komen halen hoor ik de hartelijkste, warme verhalen: vrienden die voor een gehandicapte een huis bouwen, een chauffeur die bekent blij te zijn dat hij en zijn baas meedoen: ‘Ik heb hem net aan een goed restaurant afgezet, dat zal perfect voor mijn betere tijd zijn.’ De contacten onderling zijn grandioos. Dit jaar doen we er nog een ecologische actie bij. Het aantal scoutsjongeren wordt verdubbeld aan de waterbevoorradingsposten (300.000 flesjes Spa): de ene helft deelt uit, de andere ruimt het leeggoed op. Zo verbetert het event jaar na jaar.

• De 20 km door Brussel, 19 mei, www.20kmdebruxelles.be/nl