Activist Guido Vanderhulst verlaat 'La Fonderie'

Hij zette de fabrieken van Brussel op de kaart. Maar Guido Vanderhulst zal vooral herinnerd worden als de redder van Thurn & Taxis. Nu hij met pensioen gaat, doet hij afstand van 'zijn' La Fonderie, het Centrum voor Economische en Sociale Geschiedenis van het Brussels Gewest.

Het viel Patrick Viaene van het Steunpunt Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed (SIWE) direct op, toen hij in de jaren tachtig Guido Vanderhulst ging opzoeken in La Fonderie in de Molenbeekse Ransfortstraat: "Voor een keer werd het industriële erfgoed bekeken met de overtuiging: dit is zo goed als het enige erfgoed dat gelinkt is aan de arbeiders." De werkstijl van La Fonderie lag Patrick Viaene onmiddellijk: "Directe reddingsacties, zoals de 'bezetting' van brouwerij Wielemans-Ceuppens tijdens de sloopwerken van de brouwkuipen, hand in hand met onderzoek en sensibilisering. Guido Vanderhulst tegen de halfslachtige oplossingen van allerlei initiatiefnemers die Thurn & Taxis wilden verminken. Een strijd van David tegen Goliath, die grotendeels gewonnen werd door eerstgenoemde."

Ook Joris Sleebus van Brukselbinnenstebuiten ziet Guido Vanderhulst als een buitenbeentje in het milieu van de stadsactivisten: "Hij pakte de achterstelling van mens en buurt op een zeer eigenzinnige manier aan. Hij vond dat mensen zonder geschiedenis ook geen toekomst hebben. Zadel arbeiders dus niet op met het verleden van burgers en adel, want dat herkennen ze niet. Geef arbeiders hun eigen geschiedenis terug."

"De combinatie van dit sociale, socialistische, misschien zelfs communistische denken en monumentenzorg is het levenswerk van Guido Vanderhulst. Het leidde tot het hergebruik van brouwerij L'Etoile (de Kaaitheaterstudio's) en brouwerij Wielemans-Ceuppens (Wiels), maar ook tot de reconversie van bedrijfsgebouwen tot woonruimte, zoals CôtéKaNaL en Imifi. Het is pas wanneer mensen goede eigen startblokken hebben, dat ze de stap zetten naar andere mensen en culturen. Dat heb ik van Guido geleerd, en geef ik ook graag door aan andere Brukselgidsen."

Een van hen is Arnout Wouters, daarvoor ook tien jaar gids bij La Fonderie: "In die periode heb ik Guido leren kennen als een zeer gedreven, bijna bezeten man, zeer bekwaam en erudiet, een wandelende encyclopedie. Hij was veeleisend voor zijn medewerkers, op het tirannieke af. Maar Guido Vanderhulst heeft wel het Brusselse industriële erfgoed en allerlei Brusselse beroepen die bijna vergeten waren, op de kaart gezet."

Oprapen wat anderen laten liggen, daar staat La Fonderie voor gekend, ook bij Bert Aerts van de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie (VVIA): "De dienst Monumenten en Landschappen van het Brussels Gewest wil zich te vaak beperken tot het architecturaal interessante, het populaire erfgoed, zeg maar." Toch is het werk nog lang niet af: "Ik vind dat La Fonderie er niet echt in slaagt zich bij het grote publiek bekend te maken, misschien is dat iets voor de opvolgers. Het is dankzij Guido Vanderhulst, die trouwens uitstekend Nederlands spreekt, dat je al bij al in het Nederlands terecht kan in La Fonderie, hoewel de tweetaligheid soms beperkt blijft tot een summiere vertaling van de Franstalige onderschriften."

Staracademies
"Als we het over de gebouwen moeten hebben die dankzij onze acties gered zijn," voert Guido Vanderhulst aan, "dan gaat het over de Wielemansbrouwerij, de laadbruggen op het kanaal in Molenbeek, andere bruggen, ateliers, niet-beschermde gebouwen en sites die door onze actie en studie het behouden waard bleken. Tien jaar geleden had niemand geloofd dat Thurn & Taxis er vandaag nog zou staan zoals het er nu staat. Ik heb daar, in samenwerking met La Fonderie en allerlei nationale en internationale organisaties, vijftien jaar strijd voor geleverd."

Kijken de mensen nu anders naar verweerde handwerktuigen, bedrijfsarchieven en fabrieksgebouwen? "In het hoofd van de verantwoordelijken zie ik een belangrijke evolutie, ja, maar wat het grote publiek betreft, denk ik niet dat we geslaagd zijn. Geleide wandelingen in de stad, dat is een goed begin," zegt Vanderhulst. "Maar we hebben nog niet de juiste methode of taal gevonden voor een publiek dat onderworpen is aan de massaconsumptie en staracademies. Nu ik me niet meer hoef bezig te houden met het beheer van La Fonderie, wil ik daar mijn prioriteit van maken."

Guido Vanderhulst blijft voorzitter van de Brusselse Museumraad en van zijn buurtvereniging La Rue, en roept ook een nieuwe organisatie in het leven, Patrimoines Industriels, waardoor hij kan blijven advies geven en actie voeren. "In La Fonderie zal het er nu ongetwijfeld anders aan toe gaan, maar ik zou ook niet willen dat ze het à la Vanderhulst doen, dat zou kinderachtig zijn. Ik sla de bladzijde om en vervolg mijn weg."