Agnes Tarnai, van Hongaars plattelandsmeisje tot expat

"Verhuizen naar een land waar ik de talen niet sprak, was best hard. Maar gelukkig heb ik een stad gevonden waar ik me thuis voel. Verdraagzaam en ontspannen, leven en laten leven. Helaas brengt dat ook wel met zich mee dat het niet makkelijk is om door te dringen in de Belgische gemeenschap. Daardoor hebben expats de neiging elkaars gezelschap op te zoeken en de plaatselijke bevolking een beetje links te laten liggen. Het vraagt tijd om het vertrouwen en het hart van een Belg te winnen, heeft mijn toffe Belgische lerares Frans uitgelegd." Agnes Tarnai woont nu al bijna twaalf jaar in Brussel. Op het Secretariaat-Generaal van de Raad van de EU is ze verantwoordelijk voor de Hongaarse vertalers.

A ls kind van communistisch Hongarije groeide Agnes Tarnai op op het platteland. "Erop terugkijkend ben ik gelukkig dat ik mijn jeugd op die manier heb mogen beleven. Het contact met de natuur, het steeds buiten kunnen zijn in de zomer... Het comfort van de westerse wereld was ons vreemd, maar wat een mens niet kent, mist hij niet. Niet dat we compleet onwetend waren, maar met de westerse way of life hadden we geen ervaring."

Voortstuderen deed Tarnai in de tweede grootste stad van Hongarije, Debrecen. Ze studeerde er Engels en Duits. "Ik heb er een diploma als taalleerkracht behaald, maar heb nooit voor de klas gestaan. Dat was ook niet mijn bedoeling, ik had voor talen gekozen omdat ik daar achteraf veel kanten mee uit kon. Lesgeven werd het dus niet, wel werken voor de Hongaarse automobielclub, in Boedapest. Om een bijkomend inkomen te hebben ging ik motorsportartikels vertalen en begon ik motorsportwedstrijden bij te wonen, waar ik als tolk fungeerde. Niet dat ik een fan was: ik ben erin gerold omdat de Hongaarse automobielclub en de National Motorsport Association hun kantoren deelden."

Formule 1
Ongeveer in die periode, midden jaren 1980, begonnen de onderhandelingen voor de organisatie van een Grote Prijs Formule 1 in Hongarije, de eerste achter het toenmalige IJzeren Gordijn. Tarnai had het geluk daaraan te kunnen meewerken. "Ik stond niet alleen in voor de vertalingen van de drafts van het contract, ik heb ook de onderhandelingen met Bernie Ecclestone mogen bijwonen. Daarna ben ik medewerker van de Hungaroring geworden. Dat racecircuit kende een moeilijke start - klachten van de rijders over te veel stof, te veel bochten, te weinig inhaalmogelijkheden -, maar het is gaandeweg allemaal goed gekomen en de Grote Prijs van Hongarije heeft standgehouden."

"Door vervolgens aan de slag te gaan voor de sponsor van een F1-team heb ik het wereldje nog beter leren kennen. Hoe de teams functioneren, hoe het wereldje is georganiseerd, hoe het gemanaged wordt. Ook het contact met de piloten was leerrijk, opwindend. Sommigen waren droogstoppels, anderen meer ontspannen, praatgraag. Met name voor Nelson Piquet, die toen reed voor een door ons gesponsord team, had ik een boontje.

Hij heeft me onder meer uitgelegd dat Formule 1-rijders niet alleen klein moeten zijn, maar ook kleine voeten moeten hebben omdat de ruimte tussen de pedalen verwaarloosbaar is. Een heel aardige man, Nelson. Ik heb ook een speciaal plaatsje in mijn hart voor Zuid-Amerika. Misschien wel omdat Zuid-Amerikanen doorgaans heel warm, open en vriendelijk zijn."

"Ook met Damon Hill heb ik goede ervaringen gehad. Een Hongaarse televisiejournalist, een kennis van jaren, vroeg mij Damon zijn vragen te stellen, in de plaats van ze te vertalen. We hadden tien, vijftien minuten de tijd, maar Damon, normaal gezien geen praatvaar, geraakte in de mood en zo is het interview tot dertig minuten uitgelopen. De pr-mensen, met grote ogen: 'Hoe heb je dat in godsnaam klaargespeeld?' (lacht) Nog een bonus: kennis mogen maken met wijlen de Camel Trophy, in Argentinië en Chili, waar ik Hongaarse journalisten begeleidde. Fascinerend."

Music Village
"Ik heb het geluk altijd werk te mogen doen dat ik graag doe," zegt Tarnai. Zo is ze ook in Brussel beland. "Nadat ik in contact was gekomen met Hans Beck, het hoofd van de delegatie van de Europese Commissie in Boedapest, ben ik voor hem freelance gaan tolken en ben ik hem gevolgd naar Brussel. Ongemeen interessant: Beck had ongeveer dertig jaar ervaring binnen de gemeenschap, ik heb erg veel van hem opgestoken. Na zijn pensioen, in 2001, werd hij door de Hongaarse regering gevraagd te assisteren bij de opening van een kantoor voor de representatie van Hongaarse regio's in Brussel en werd ik zijn assistente. Zo stond ik onder meer in voor de organisatie van evenementen en bezoeken van Hongaarse notabelen. Het maakte deel uit van de voorbereiding van de toetreding van Hongarije tot de Europese Gemeenschap in 2004. Weer een interessante baan, die ik drie jaar heb uitgeoefend. Uiteindelijk heb ik mijn freelancewerk opgegeven en ben ik fulltime Europees ambtenaar geworden." In Brussel, de hoofdstad van Europa. Tarnai woont er graag - "Heel internationaal en toch op mensenmaat" -, maar toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn.

"Dat het weer zo slecht is, daar kan de stad niets aan doen. Maar het verkeer! In de bijna twaalf jaar dat ik hier ben, heb ik de situatie gestaag zien verslechteren. Mensen die hun auto in het midden van de straat achterlaten met de vier knipperlichten op, zonder dat de politie er iets van zegt... Het is bovendien een moeilijke stad voor fietsers en omdat het moeilijk is voor de fietsers, is het ook moeilijk voor automobilisten. Ik heb niets tegen fietsers, integendeel, ik fiets zelf graag, maar dat de voorzieningen voor hen zo slecht zijn, maakt dat automobilisten dubbel moeten uitkijken. Niet altijd even makkelijk, zeker als het pokkenweer is. Zomer in Brussel is dan ook een zegen. Rustig, geen opstoppingen, minder luchtvervuiling, steeds parkeerplaats. Dit jaar was de eerste keer dat ik de zomermaanden volledig in Brussel heb doorgebracht, en het was ongelooflijk aangenaam."

"Het verkeer is een probleem voor mij, maar voor de rest heb ik het hier werkelijk naar mijn zin. Ik heb zo mijn favoriete plekjes gevonden. Onder meer The Music Village, een jazzclub tussen de gaybars in de schaduw van de prachtige Grote Markt. Dagelijks zijn er optredens van jazzmuzikanten van uitstekende kwaliteit, Belgische en internationale, én je kunt er lekker eten, wat het dubbel aangenaam maakt. Ik heb hier ook mijn stukje muzikaal Hongarije. Met dank aan Roby Lakatos, telg van een zigeunermuziekdynastie die de eerste prijs klassieke viool behaalde aan het Béla Bartók-conservatorium in Boedapest en die nu al bijna dertig jaar in Brussel woont. Zijn repertoire gaat van traditionele zigeunermuziek tot klassiek. Een concert van Lakatos is een plezier, telkens weer.
Hij is een schitterend ambassadeur voor Hongarije en voor de Roma."

"Ik ben ook lid van de Toastmasters, een internationale organisatie zonder winstoogmerk, opgericht in Californië en nu verspreid over de hele wereld. De vereniging wil spreken in het openbaar promoten, mensen hun leiderschapskwaliteiten doen ontwikkelen. Heel praktisch: als je naar het buitenland gaat en je voelt je een beetje verloren, dan vind je altijd wel een Toastmasters Club die je op weg helpt. Dikwijls krijg ik de vraag: 'Is het een sekte?' Helemaal niet, het heeft ook niets te maken met politiek. Wel samenkomen en oefenen in het spreken in het openbaar. In België zijn er verschillende clubs, en hier komen zowel het Engels - de originele taal - als Frans, Nederlands, Spaans, Duits en zelfs Iers aan bod."

Blijft Tarnai in Brussel? "In elk geval nog een tijd voor mijn werk, maar wat ik na mijn pensioen ga doen, weet ik nog niet. Weggaan of het voorbeeld volgen van nogal wat collega's: 'Mijn kinderen zijn hier, ik heb mijn leven in Brussel, mijn vrienden. Dus blijf ik'? Ik ben er nog niet uit. Al moet ik wel zeggen dat het weer aangenamer is in Hongarije dan in België..."