Alain Deneef van Brussels Metropolitan maakt tussenbalans

Jaren zijn voorbijgegaan sinds er voor het eerst sprake was van een ‘Brusselse Metropolitane gemeenschap’. Terwijl België echter steeds confederaler wordt, probeert Brussels Metropolitan in de luwte nieuw cement te mixen. “Eigenlijk kan je ons werk vergelijken met een nieuw sociaal pact voor België, wat de vorm van België ook zal zijn. En dat sociaal pact is grootstedelijk Brussel,” zegt intendant Alain Deneef.

T ijdens de lange regeringcrisis van 2007-2008, toen verkiezingsoverwinnaaar Yves Leterme (CD&V) poogde om premier te worden, werd de Brussels Metropolitan Region (BMR) geboren, een samenwerkingsverband tussen de hoofdstad en haar ommeland. In 2012 vloeide de BMR voort uit het Vlinderakkoord, de basis van de regering-Di Rupo I. Het Vlinderakkoord bood met de BMR een oplossing voor het vermaledijde kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. In Vlaanderen weerklonk echter protest tegen de BMR, want men zag er een verdoken uitbreiding van Brussel in. Franstalige media en politici lieten ook niet na te benadrukken dat het daadwerkelijk om een uitbreiding van Brussel ging.

“Vandaar ook dat we het tegenwoordig over Brussels Metropolitan (BM) hebben,” zegt intendant Alain Deneef. “We willen absoluut vermijden dat we als een bedreiging of een uitbreiding worden gezien. We zijn geen politiek orgaan, maar een overlegplatform dat ontstaan is door de werkgeversorganisaties Voka (Vlaanderen), Beci (Brussel) en UWE (Wallonië). Zij zijn de voortrekkers geweest. Vele andere sectoren, zoals de kunstensector en de vakbonden zijn erbij gekomen, evenals alle universiteiten van de regio en verschillende milieu-organisaties. Eigenlijk zijn we de voortzetting van het klassieke middenveld. Het middenveld 2.0, zo u wil (het cijfer duidt op een term uit de informatica die evolutie en interactiviteit betekent, CD). Het zijn verschillende groeperingen die één gemeenschappelijk doel proberen na te streven: samenwerken en overleggen.”

Na de staatshervorming
Een succesvolle formule, als we Deneef mogen geloven, want in 2012 werd de Brussels Metropolitan in een wet gegoten. Al geruime tijd werkt de organisatie in de luwte met acht werkgroepen samen om op verschillende maatschappelijke gebieden aanbevelingen te doen aan de verschillende deelstaten. Eigenlijk is BM perfect geschoeid op de leest van het België van de drie gewesten, het België van na de zesde staatshervorming. Het België dat samenwerkingsfederalisme in het vaandel draagt. Het confederale België. Of het postfederale België?

Deneef: “We weten niet hoe België zal evolueren. Wat we wel weten, is dat België alleen zal voortbestaan en welvarend zal blijven als Brussel succesvol wordt. En om dat te bekomen, is samenwerking nodig met de andere gewesten, over de grenzen heen. De grootstedelijke schaal is daarvoor het meest efficiënt. Landen kunnen dan wel evolueren, maar steden zijn de toekomst. We zijn in de eenentwintigste eeuw op weg naar een wereld van steden, en Brussel kan zich daar maar beter op voorbereiden.”

Vandaar de werkgroepen die actief zijn binnen BM. Er zijn er onder meer over mobiliteit, over Europa – want BM streeft er naar om de Europese aanwezigheid in Brussel te versterken en zelfs bij het Brusselse beleid te betrekken – en ook over Digitale Agenda en informatietechnologie. Volgens Deneef zal de toekomst digitaal zijn, of niet zijn.

“Het is ons menens, want we gaan binnenkort, begin 2015, enkele officiële aanbevelingen doen en vragen dat enkele directeurs van grote bedrijven ze openlijk zullen ondersteunen. Vervolgens stellen we de resultaten van onze werkgroepen voor aan politici van de drie deelstaten. Die zijn niet verplicht om ons te volgen. Maar het zou natuurlijk beter zijn.”

Het politieke metier is echter nog iets anders dan louter maatschappelijke problemen oplossen. Politiek gaat ook over belangen. Het is bijvoorbeeld niet ondenkbaar dat bepaalde partijen in BM vooral een manier zien om voor hun eigen beurt te spreken. Een voorbeeld: Joëlle Milquet van het CDH was aanvankelijk een grote fan van BM, maar die liefde is ietwat bekoeld. Omdat Milquet nu in een linkse oppositieregering zit (van de Franse gemeenschap, CD) en de voorstellen van BM geschoeid zijn op werkgeversleest?

Wat de grootste federale en Vlaamse partij, de N-VA, dan met BM wil doen, is voorlopig nogal dubbelzinnig. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) zei anderhalve maand geleden dat de BM tweerichtingsverkeer is, en dus niet alleen Brusselse belangen moet dienen, maar ook ‘Vlaamse’. Te weten: sociaal-economische hervormingen, en inburgering. Daar zitten BM-voortrekker Voka en de Vlaamsnationalistische partij op dezelfde lijn. Maar N-VA is lang geen voorstander geweest van de Brusselse Metropool net omdat ze de belangen van die metropolitane regio haaks achtte op haar flamingante verkiezingsprogramma. En verder: als blijkt dat BM vooral een voortzetting is van België, maar dan in Brussels-metropolitane context, dan zal men bij de N-VA heel wat uit te leggen hebben aan de achterban.

Alain Deneef verwoordt het alleszins zo: “Als Brussels Metropolitan niet lukt, dan lukt België ook niet.” En dan, op aangeven: “Eigenlijk willen we een nieuw sociaal-maatschappelijk pact voor België bewerkstelligen.”

Het is de verdienste van BM om oplossingen te zoeken, en daarbij uit te gaan van de stad. Maar eigenlijk gaat het er bij Brussels Metropolitan om hoe een zeker België kan blijven voortleven rond en met Brussel, ongeacht hoe de rest van de België en de Belgische deelstaten zullen evolueren. Die zienswijze mag inderdaad post-federaal heten.

Inburgering, ook voor expats

Vorige week werd in het Vlaams parlement ook de beleidsnota Vlaamse Rand voorgesteld. De nieuwe minister Ben Weyts (N-VA) wil vooral inzetten op inburgering. Weyts wil dat doen met behulp van het Agentschap Integratie en Inburgering, dat volgend jaar operationeel wordt in Vlaanderen. Gemeenten die te maken hebben met een sterke ontnederlandsing, krijgen van Weyts ook extra middelen.

Het agentschap zal zich ook inlaten met expats: volgens de beleidsnota zullen ook mensen die tijdelijk in de Rand verblijven aangespoord worden om Nederlands te leren en "gesensibiliseerd worden over het beleid van de Vlaamse Gemeenschap."

Ook het decreet Wonen in eigen streek blijft behouden, al zegt Weyts wel rekening te willen houden met de opmerkingen van het Grondwettelijk Hof (maar hij specificeert niet hoe, CD). Wonen in eigen streek beperkt de verkoop en verhuur van bepaalde gronden en panden aan mensen die geen nauwe band hebben met de Vlaamse Rand. Over Brussels Metropolitan staat in de beleidsnota niets.