Alliët over nieuw opvangtehuis zieke thuislozen

X. is 75 en belandde na zijn gokverslaving in de marge van de samenleving. Hij ging zwalpend door het leven. Leefde op straat. Eerst werden zijn tenen, nadien zijn hele been aangetast door gangreen. Het moest geamputeerd worden. Hij reed rond in een rolstoel aan het Centraal Station, volledig 'uitgeschud'. Dankzij het nieuwe woonproject van Baita kan hij weer in alle waardigheid wonen. In een appartement met een lift. "Zijn zus durft nu eindelijk weer bij hem op bezoek," zegt Daniël Alliët, de voorzitter van de vzw Baita.

Moutstraat 25, hartje Brussel. Ooit woonden in dit gebouw de zusters van de school van Maria Boodschap. Zij trokken zich terug in Heverlee en lieten het gebouw, nadat het een tijd had leeggestaan, over aan de sociale organisatie Baita, dat het in erfpacht kreeg. Vandaag is het omgevormd tot een gloednieuw woongebouw voor mensen die geen dak boven hun hoofd hebben én zorgbehoevend zijn.

Er zijn vier appartementen, drie studio's en een gemeenschappelijke ruimte. De kamers zijn aange­past aan rolstoelgebruikers. Twee halftijdse begeleiders begeleiden de daklozen. Ze helpen hun struc­tuur brengen in hun leven en stellen een zorgplan op zodat ze later, als ze weer op eigen benen staan, voor zichzelf zullen kunnen zorgen.

Al zestien jaar vangt de priester Daniël Alliët, tevens voorzitter van de vzw Baita, daklozen op. 'Thuislozen' noemt hij ze. Hij vangt ze bij hem thuis op, in Sint-Jans-Molenbeek, boven een Marokkaans café. En enkele jaren geleden ging op de Varkensmarkt het opvangtehuis Puer­to open. Vandaag komen daar met het nieuwe woonproject in de Moutstraat ook faciliteiten bij voor zorgbehoevende, zeg maar zieke, daklozen. Alliët: "We geven de thuislozen die ziek zijn, lichamelijk of geestelijk, een waardige woning, midden in de stad. Ze kunnen hier een thuis vinden, ze kunnen weer wat aan de muur hangen. Door in een mooi appartement te wonen krijgen ze weer eigenwaarde."

Alliët weet dat het niet altijd eenvoudig is om daklozen van de straat te houden. Hij moet er de laatste zestien jaar al honderden geholpen hebben, met vallen en opstaan. Sommige daklozen verkiezen de straat boven hun appartement. "Sommigen zijn zo gekwetst door het leven dat ze willen zwerven. Ik heb iemand gekend die één nacht op de drie op het Sint-Katelijneplein ging slapen in plaats van in zijn appartement. Daar had hij zijn vrienden met wie hij een pint kon drinken. Het is aan ons om de kans te verkleinen dat daklozen opnieuw op straat belanden. Dat kan. Hier zijn begeleiders, en dankzij de gemeenschappelijke ruimtes is er sociaal contact zodat ze daarvoor de straat niet op hoeven. En als de thuislozen rust willen, dan kunnen ze zich terugtrekken in hun appartement. Ze hebben hier vrijheid die ze in sommige opvangtehuizen niet hebben. Ze kunnen ook iemand uitnodigen op de koffie en hoeven niet langer beschaamd te zijn omdat ze in een krot wonen."
We wandelen rond in het gebouw en zien ruime kamers, aangepaste toiletten en douches voor rolstoelgebruikers, keukens waarvan het aanrecht kan worden verlaagd. De renovatie was in handen van bedrijfjes uit de sociale economie die werken met werklozen; die leren zo het vak. De muren zijn piekfijn geplamuurd. Alles ruikt naar nieuw.

Alliët: "Het is niet gratis voor de thuislozen. Daar ben ik tegen gekant. Wij doen niet aan liefdadigheid, die periode is voorbij. Ook de thuislozen die bij mij thuis wonen, betalen voor hun kamer en voor hun eten. Het is belangrijk dat de thuislozen opnieuw met geld leren omgaan. Gratis is nefast, want dan doen ze hun leefloon toch maar op aan drank. Gratis is een lokval. Wie niet betaalt, voelt zich ook niet waardig. Wij willen een duurzame, maar betaalbare manier van wonen aanbieden. De daklozen betalen 200 euro voor een studio en 230 voor een appartement. Na aftrek van de onkosten voor water, verwarming en lift, houden ze van hun leefloon nog 300 euro per maand over."

Huurcontract
Wie niet langer zorgbehoevend is, moet op zoek naar een ander onderkomen. Alliët: "We geven de mensen een huurcontract van bijvoorbeeld een jaar, de tijd die ze nodig hebben om te herstellen en op zoek te gaan naar een andere woning."

Het ergert Alliët dat de laatste tijd zoveel te doen is over noodhulp voor daklozen. Als de winter aanbreekt, staan de kranten weer vol van de clochards die sterven door de vrieskou. De ministers komen onder vuur omdat er niet genoeg opvangplaatsen zijn, de camera's draaien op volle toeren. Alliët: "Maar met noodhulp los je het probleem van de thuislozen niet op. Noodhulp is natuurlijk nodig. Als het niet bestond, dan zou je het moeten uitvinden. Maar we moeten voor een duurzame oplossing kiezen die de daklozen weer in de maatschappij brengt. Gelukkig heeft de Vlaamse Gemeenschap dat begrepen."

De renovatie heeft 400.000 euro gekost, betaald door de Vlaamse Gemeenschap, de Nationale Loterij en het Brussels Gewest via verhoogde renovatiepremies. Enkele privé­bedrijven (Euroclear en KBC) deden er nog wat bovenop.