Analyse: voor en tegen de verbreding van de Ring

De verbreding van de Brusselse Ring staat weer volop in de belangstelling. Voorstanders menen dat extra asfalt noodzakelijk is voor een goede mobiliteit in en om de hoofdstad. Tegenstanders vrezen een aanzuigeffect en een dodelijke uitlaat- en stofcocktail.

België is een autoland. Wie deze stelling wil uitdiepen, concludeert: België is een autoland dat niet zelf over zijn wegen kan beslissen. Dat doen de gewesten, althans voor de grotere wegen. De Brusselse Ring - in feite grotendeels een 'Vlaamse Ring' - is een bekend voorbeeld.

Ergens is dat logisch. Het gaat om een ringweg rond een hoofdstad waarop verschillende autosnelwegen aansluiten. Vlaanderen wil de regio uitroepen tot logistieke draaischijf van Europa. Brussel wacht af en kan daar weinig tegen inbrengen, want het is niet bevoegd voor het stuk ringweg waarover het gaat. En dit terwijl Vlaanderen aanstuurt op een verbreding van die ringweg om een betere doorstroming te krijgen. Dat staat ook in het Start-plan van de Vlaamse regering, een strategisch plan voor de ontsluiting van de luchthavenregio.

Daarbij vergeet men niet dat de Ring zelf ontsloten dient te worden. Want op de Ring, men staat er heel vaak stil.

Concreet
Vlaanderen wil de noordelijke Ring (het stuk tussen E40 naar de kust en E40 richting Luik) verbreden. Daarbij worden doorgaand en lokaal verkeer gescheiden.

Doorgaand verkeer dat de Ring gebruikt om een zo groot mogelijke afstand af te leggen en daarbij langs Brussel passeert, en lokaal verkeer dat ergens vertrekt in de brede Brusselse agglomeratie en er ook ergens aankomt.

Tussen het klaverblad van Sint-Stevens-Woluwe en de aansluiting met de E19 zal de Ring op zijn breedst zijn: zeventien rijvakken (tegenover veertien op het breedste punt nu). Twee keer vier rijstroken worden er gereserveerd voor doorgaand verkeer, tegenover een keer vijf parallelle rijstroken aan de buitenring plus een keer vier parallelle rijstroken aan de binnenring voor lokaal verkeer.

Volgens verkeersdeskundigen is het immers vooral het lokale verkeer dat het doorgaande hindert. Lokaal verkeer gebruikt de autoweg immers kort en gebruikt veel op- en afritten. Daardoor ontstaat wat in het jargon een weefbeweging heet.

Aanzuigeffect versus sluipverkeer
Allemaal goed en wel. Stel, door een verbrede Ring stroomt de boel lekker door. Dat zal een paar jaar duren, en daarna staan we opnieuw stil. Leest u even mee wat verkeersdeskundige Davy Janssens vorig jaar in De Morgen zei: "Een aanzuigeffect is macro-economisch te verklaren door de wet van vraag en aanbod. Als men het aanbod, de infrastructuur, uitbreidt, dan stijgt de consumptie, het gebruik van de weg. Er bestaan bovendien internationale studies die het aanzuigeffect hebben onderzocht. Daaruit blijkt dat nieuwe wegcapaciteit op korte termijn (minder dan 3 jaar) voor 40 procent wordt opgeslorpt door nieuw verkeer. Op lange termijn is dat zelfs 50 tot 90 procent." Janssens zei in hetzelfde interview wel dat het scheiden van doorgaand en lokaal verkeer in theorie een goede maatregel is.

Het aanzuigeffect wordt genuanceerd door de automobielvereniging Touring. "Als een nieuwe of verbrede weg onmiddellijk weer volloopt, was het wellicht ook nodig om hem aan te leggen. Dit betekent immers dat die ogenschijnlijk nieuwe stromen al elders in het netwerk zaten, vaak in de vorm van sluipverkeer, met alle overlast van dien. Het aanzuigen en kanaliseren van een verkeersstroom daar waar hij hoort en waar hij beter bediend en gecontroleerd kan worden, is dan een duidelijke winst." Met andere woorden: een aanzuigeffect is te verkiezen boven sluipverkeer. Dat zegt ook het Brusselse vervoersplan Iris 2.

Tolheffing
Modal Shift, de vereniging die pleit voor alternatieven, wil daarentegen een reorganisatie van het verkeer door intermodaliteit , het combineren van vervoersmiddelen. Naast de scheiding van doorgaand en lokaal verkeer pleit de organisatie onder andere voor een tolheffing in de Brusselse agglomeratie (inclusief een deel van Vlaams-Brabant) en voor meer en beter openbaar vervoer.

De vraag is wanneer het verkeer niet alleen stil zal staan, maar ook ronduit vast komt te zitten. Een Lange-Wapperscenario voor de Brusselse Ring wordt maar beter vermeden. Want wanneer iedereen vaststaat, is de tijd om.