Armoede weet de gewestgrens liggen

Armoede in België loopt verrassend parallel met de gewestgrenzen, met Brussel als rode vlek binnen Vlaanderen. Dat blijkt uit een nieuwe armoedestudie en kaartmateriaal van de KUL en de ULB.

Onderzoekers van de twee universiteiten wilden in de eerste plaats meer zicht krijgen op plattelandsarmoede en hanteerden daarvoor een nieuwe methode. Ze baseerden zich op gegevens uit de EU-SILC-peiling uit 2009 bij 6.000 Belgen (European Union - Statistics on Income and Living Conditions). Uit die peilingsresultaten gebruikten ze 138 verschillende variabelen om armoede te definiëren en tot een 'synthetische armoede-index' te komen. Dat schrijft La Libre Belgique vrijdag.

"Armoede is immers niet alleen hoeveel je verdient, maar ook hoe goed je er met weinig geld in slaagt rond te komen, of je toegang hebt tot medische diensten, enz.", legt Maarten Loopmans, geograaf aan de KUL, uit aan brusselnieuws.be.

Door de manier van werken kunnen de onderzoekers de armoede in wijken en gemeenten weergeven zonder dat die resultaten worden vertekend door de aanwezigheid van rijken. "Traditioneel zie je dat een benadering op basis van wijkgemiddelden wel werkt in steden, waar armoede vaak geconcentreerd zit per wijk, maar niet op het platteland, waar arm en rijk vaak meer door elkaar wonen", zegt Loopmans.

Uit de studie blijkt zo dat vooral eenoudergezinnen en bejaarden het moeilijker hebben op het platteland inzake armoede. Anderzijds kennen mensen met een uitkering dan weer minder moeilijkheden op het platteland. "Wellicht omdat het sociale weefsel er hechter is", denkt Loopmans.

De kaart die La Libre Belgique vrijdag afdrukt (zie grotere versie onder dit artikel) toont alvast hoe de armoede verrassend gelijk loopt met de Belgische gewestgrenzen, met het industriebekken in Henegouwen als de grootste dieprode vlek. Maar ook Brussel duikt op als een concentratie van armoede omringd door Vlaamse gemeenten met een veel betere score. "De keuze waar je groen naar rood doet overslaan beïnvloedt het beeld natuurlijk een beetje", zegt Loopmans.

Ook armoede in rijkste Brusselse gemeenten
In vergelijking met Antwerpen, een stad die ook een belangrijke migrantenbevolking heeft, doet Brussel het nog veel slechter op de armoede-index.

Ook binnen de Brusselse gemeenten schetst de kaart een verrassend beeld. Gemeenten die als welvarend bekend staan, zoals Ukkel, Watermaal-Bosvoorde of Oudergem geven er toch meer armoede aan dan de gemiddelde Vlaamse gemeente.

Voor een deel is dat omdat ook rijke Brusselse gemeenten nog steeds een belangrijk contingent armen huisvesten, meer dan de gemiddelde verkavelde Vlaamse gemeente. "Maar we hebben ook wat problemen met de gegevens uit de kruispuntbank, die voor die gemeenten niet altijd even betrouwbaar zijn", nuanceert Loopmans. "Ook voor Knokke vermoeden we een vertekening."

Loopmans wijst er nog op dat er in zekere zin maar weinig fysieke plaats is voor armoede in het verkavelde Vlaanderen. "In Wallonië daarentegen vind je wel nog huisvesting voor de allerarmsten. Een klein deel van de arme Vlamingen trekt daar zelfs naartoe, om in het extreemste geval ergens op een camping te eindigen in de Ardennen." Ook armen uit het buitenland of Brussel vinden sneller betaalbare huisvesting in Wallonië.

Klik op de afbeelding om hem in een groter formaat te bekijken (in PDF)