Asielzoekers aan Klein Kasteeltje worden radelozer: ‘Beschamend voor Brussel’

Asielzoekers aan Klein Kasteeltje raken stilaan moedeloos van het tekort aan opvangplaatsen in ons land. Door het verlengde weekend stonden er maandagochtend meer dan tweehonderd mensen aan te schuiven aan het aanmeldcentrum. Ook voor gezinnen blijkt de toegang niet langer meer gegarandeerd.

“Het centrum gaat sluiten. Tijd om te vertrekken.” Rond half tien verschijnen de straatvegers van de stad Brussel op het voetpad aan de zijkant van Klein Kasteeltje. Aan de staart van de wachtrij liggen sommige mensen nog onder hun dekentje, maar de ordediensten manen asielzoekers aan om andere oorden op te zoeken. De luttele beschikbare plekken zijn opnieuw ingepalmd.

Door het verlengde weekend bleef het aanmeldcentrum vier dagen lang op slot en stonden er maandagochtend ruim tweehonderd mensen in de wachtrij, in de hoop een opvangplek in de wacht te slepen. Maar de situatie blijft er erg benard.

Vooral voor alleenstaande mannen is opvang vinden al weken- of maandenlang een moeilijke opdracht. Maandag werden zo'n 160 alleenstaande vluchtelingen en migranten wandelen gestuurd. Tientallen mensen brengen de nacht door aan de poorten van Klein Kasteeltje om de ochtend nadien een nieuwe poging te wagen – vaak tevergeefs. Afgelopen dinsdag, toen de temperaturen tot 39 graden klommen, kreeg geen enkele alleenstaande man een slaapplaats.

De maatregel luidt dat gezinnen, vrouwen en niet-begeleide minderjarigen voorrang krijgen, maar zelfs dat is geen certitude meer. Zo werd maandag aan een moeder en haar kind gevraagd om later terug te keren terwijl een ander gezin op de vlucht noodgedwongen van plan is om ook de komende nacht voor gesloten deuren te kamperen.

Bij Fedasil weerklinkt sinds de start van de opvangcrisis hetzelfde liedje: de hoge instroom en “te lange verblijven in de opvangcentra” liggen aan de basis van de lange wachtrijen, terwijl de 31.000 opvangplaatsen in het Fedasil-netwerk stilaan verzadigd zijn.

De asielprocedures zouden dan weer langer dan gepland aanslepen, vermoedelijk door het hoge aantal mensen uit Afghanistan. De moeilijke situatie in dat land zou de behandeling van heel wat dossiers vertragen, klinkt het elders. Daarnaast spelen ook personeelstekorten bij de verschillende betrokken diensten een rol.

Ondertussen moeten honderden mensen, die volgens de wet bij hun asielaanvraag recht hebben op een bed, de nacht buiten doorbrengen en hopen op beterschap.

'Onvoorstelbaar in Duitsland'

Onder hen Mohamed uit Libanon, die recent is aangekomen in de hoofdstad. Overdag kan hij terecht in een opvangcentrum van het Rode Kruis iets verderop, maar voor een echte opvangplek aan Klein Kasteeltje heeft hij zich nog niet kunnen aanmelden.

“Ik vind deze situatie beschamend voor Brussel, dat toch de hoofdstad van Europa is”, zegt hij. “Als ik directeur was van Fedasil zou ik donderdag ook de nationale feestdag gevierd hebben, maar mijn aanmeldcentrum wel openen op vrijdag en zaterdag.

“Hier zijn heel wat mensen die prioriteit zouden krijgen – families en minderjarigen – maar in werkelijkheid de voorbije dagen buiten op de grond sliepen. Ik heb van mensen, die door Duitsland getrokken zijn, gehoord dat slapende asielzoekers op straat daar niet voorkomen. Zelf stond ik hier deze nacht om drie uur, maar dat was niet vroeg genoeg om mij van een plek te verzekeren. Ik heb enkel gezinnen door de poorten zien gaan.”

Onbegrip

Ook Sefetullah uit Afghanistan is al maandenlang op de vlucht en slaapt aan de poorten van Klein Kasteeltje. “Het is heel pijnlijk om je familie, vrienden en het land waarvan je houdt in zulke omstandigheden te moeten achterlaten. Ik ben al een maand in België met een groep Afghanen, maar een bed hebben we nog niet gezien. We krijgen geen eten of medische zorgen. Dat leidt tot frustraties, spanningen en zelfs depressies. Mensen worden radeloos.”

Een andere vluchteling is al een weekje op zoek naar een opvangplek. Hij komt uit Togo, waar, net als in de omringende landen, een jihadistische dreiging leeft.

“Ik begrijp er niets van. Ik heb al geprobeerd om asiel aan te vragen in Griekenland, maar daar hebben ze mij anderhalf jaar lang in de gevangenis gehouden. Nu heb ik geen andere keuze dan elke dag terug te komen naar Klein Kasteeltje.”

Nieuwe opvangplaatsen

Begin deze maand kondigde de nieuwe staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) de komst van een nieuw opvangcentrum aan waar 750 mensen terecht zullen kunnen. Het gaat om de kazerne in Berlaar. Die plekken zullen vanaf augustus stapsgewijs vrijkomen.

Daarnaast wil de regering ook werk maken van een ‘Dublin-centrum’ in Zaventem. Het is de bedoeling dat asielzoekers die eerst in een ander EU-land asiel hebben aangevraagd er worden opgevangen in afwachting van hun terugkeer naar dat land.

Too little, too late, vreest Vluchtelingenwerk Vlaanderen. “Begrijp mij niet verkeerd: we zijn heel tevreden dat die plaatsen in Berlaar er komen, we vragen daar al sinds oktober naar”, reageert Thomas Willekens. “Maar het is te weinig en vooral betreurenswaardig laat, want er slapen al heel lang asielzoekers op straat.”

Volgens Willekens zal de huidige situatie nog een tijdlang aanslepen. “De vraag is: hoelang houden de mensen op straat dit nog vol? En ook: hoelang houden Fedasil en het middenveld dit vol?”