Astrid Ullens de Schooten van Fondation A Stichting: 'Kinderen, onze toekomst'

"Ik ben sociaal geëngageerd, ja. Ik wil de cultuur, waarvan ik in mijn bevoorrechte positie al zolang kan genieten, doorgeven. En bovenal kinderen leren de wereld te begrijpen waarin ze hun weg zullen moeten zoeken." Astrid Ullens de Schooten, geboren en getogen Brusselse, is voorzitster van de Fondation A Stichting, een instelling van openbaar nut die een platform wil zijn voor het fotografische beeld, een onmiskenbaar sociaal engagement inbegrepen.

O ok privé is sociaal engagement belangrijk voor Astrid Ullens de Schooten. "Mijn vijftien kleinkinderen slorpen een groot deel van mijn tijd op. Mijn jongste kleinkind is 5, mijn oudste 24. Het houdt me jong, ze weten hun grootmoeder echt wel te vinden. Ik ga ook dikwijls met hen op reis, niet om op een of ander strand te zitten luieren, wel om dingen te zien. Bevoorrecht als ze zijn, tracht ik hen bij te brengen dat je die privileges ook moet verdienen. Ongelooflijk belangrijk vind ik dat, want het navelstaren dat bij meer en meer mensen de kop opsteekt, stoort me."

"Telkens wanneer ik met hen naar het buitenland trek, komt er een sociaal aspect bij kijken. Zo zijn we met zijn allen naar Birma geweest, kort na de moordende cycloon van 2008. We zijn toen voedsel gaan verdelen aan de mensen op straat. Mijn kleinkinderen hadden het er aanvankelijk moeilijk mee, dat mensen het zo slecht kunnen hebben en daarbovenop nog eens gebukt gaan onder een dictatuur. Maar gaandeweg hebben ze het mooie ingezien van wat we deden. Ik heb hen zelfs zover gekregen dat ze een deel van hun zakgeld afstonden, om de mensen toe te laten om na ons vertrek eten te kopen. We zijn ook al naar India geweest, waar ze met hun zakgeld het peterschap hebben opgenomen van enkele scholieren."

"Ik ben verwend geweest door mijn afkomst, het leven. Daarom wil ik iets doen voor de anderen. Het is een traditie van de vrouwen binnen de familie. Mijn grootmoeder heb ik gekend als een iemand die zeer sociaal begaan is, mijn moeder is net zo. En nu verdeelt een van mijn dochters voedsel aan daklozen in het Centraal Station. Ik heb ook steeds het milieu van kunst en cultuur van nabij gekend. Zo herinner ik me nog goed dat mijn grootmoeder thuis ontmoetingen met grote schrijvers en muzikanten organiseerde."

Klein maar dynamisch
We bevinden ons in de gebouwen waar ooit de Tsjechische fabrikant Bata schoenen produceerde. Pand in de Van Volxemlaan, dat is omgebouwd is tot een appartementencomplex en waarin Fondation A Stichting vooraan - achter de art-decogevel - onderdak heeft gevonden. "Het is allemaal zeer snel gegaan. Op 13 oktober werd de stichting opgericht. De locatie: kaal, enkel beton en graffiti. Vier maanden later was de inrichting af, met dank aan de jonge Duitse architecten uit Bonn die ik onder de arm nam en wier eerste werf het was. Was het een gewaagde keuze, het is een mooi avontuur geworden. Ik ben nu eenmaal iemand die van aanpakken houdt, ga recht op mijn doel af. Twijfelen, teveel nadenken voor ik aan iets begin, daar heb ik geen boodschap aan. Want anders komt er van de dingen toch weinig of niets in huis."

De Stichting is niet de enige instelling of organisatie actief in de culturele sector die haar weg heeft gevonden naar Vorst, op een steenworp van het Zuidstation. Naar een buurt die een nieuw elan heeft gekregen. Onder meer Brass, PARTS., Wiels en Komplot maken er een mooi plaatje van. "Als culturele instelling wil Fondation A Stichting ook actief deelnemen aan het leven in deze buurt. Een belangrijke doelstelling van de stichting is daarom samenwerken met de scholen van de wijk. Workshops voor scholieren organiseren. Iets waar de fotografen, die hier tentoonstellen met plezier voor openstaan gedurende de vijf dagen dat ze hier verblijven. Een leeftijd staat er niet op, we hebben zelfs al ukjes van de kleuterschool op bezoek gekregen. Met de Stichting willen we zo de wereld van de fotografie openen voor zoveel mogelijk kinderen en jongeren. Voordeel is dat de tentoonstellingsruimte tamelijk klein is, zodat ze zich steeds snel op hun gemak voelen. We doen er ook aan alles aan om het hen zo aangenaam mogelijk te maken. Er worden banken en kussens voorzien, ze krijgen een vieruurtje."

"Prachtig is om het steeds weer hun verwondering, hun nieuwsgierigheid te mogen zien. Van een taalprobleem is er geen sprake, neen, er is er steeds wel eentje pienter genoeg om aan de klasgenootjes te vertalen wat de fotograaf zegt. Het is een dynamische bedoening. De scholen zijn tevreden over de nog jonge samenwerking, de leraars die we hier al over de vloer hebben gekregen zijn gemotiveerd. Het is nu al zelfs meer geworden dan we in het begin hadden durven verwachten. Een mooie verrassing. Het idee is toevallig gekomen. Nadat ik deze ruimte had gevonden, de wijk wat beter leerde kennen. Ik kreeg gewoonweg zin in dynamiseren. En de mogelijkheden daarvoor zijn volgens mij legio."

"We gaan in mei ook een weekend organiseren voor de kinderen van de wijk. Loopt het goed dan is er nog zoveel meer mogelijk. Zo koester ik nog plannen om de scholieren van de wijk, na hun bezoek aan ons, zelf een fotografisch werk te laten maken, gedurende de drie maanden dat de tentoonstelling hier loopt. Onder begeleiding van hun leraar. Waarna ze hun werk bij ons mogen exposeren. Werk dat beoordeeld zou worden door een jongerenjury, oordeel waaraan een tweejaarlijkse prijs verbonden zou zijn. We zullen wel zien waar we uitkomen. Al te veel zorgen maak ik me er niet over, want ik ben optimistisch van natuur."

De bomen van New York
Ondertussen is Jean-Paul Deridder, fotograaf en directeur van de stichting, erbij komen zitten. Deridder: "Wij hebben ons laten inspireren door de Stichting Henry Carter Bresson in Parijs. Eveneens klein: kleine ruimte, kleine ploeg. Maar ze slagen er toch in heel interessante tentoonstellingen op touw te zetten. We zijn geen privé-stichting, wel een stichting van openbaar nut. Er is de culturele dimensie, met drie tentoonstellingen van telkens drie maanden per jaar, er is de pedagogische dimensie met de ontvangst van de kinderen. En dan is er ook nog de conservering van het patrimonium. Je hebt al een museum van de fotografie in Charleroi en in Antwerpen, nu heeft Brussel er ook eentje. Klein, maar ambitieus. We willen dat bezoekers hier buitengaan met het gevoel dat ze iets ontdekt hebben én geleerd. Dat ze iets gekregen hebben."

Ullens de Schooten pikt in. "In onze tentoonstellingen willen we ook niet meelopen met wat in de mode is. Wel geëngageerd werk tonen, reflecteren over de wereld van morgen. Welke wereld gaan wij voor onze kinderen achterlaten? Onze agenda zit nu al stevig vol. Na de tentoonstelling van foto's van Mitch Epstein, die nog tot 30 juni loopt, volgt Duits Japans en Zwitsers werk."

Die tentoonstelling van Mitch Epstein, New York Arbor, spitst zich toe op de bomen van de Big Apple. "Ze is tot stand gekomen in samenwerking met de Thomas Zander Gallery uit Keulen. Mitch wou een hulde brengen aan zijn stad New York, door een fotografische getuigenis te brengen van de symbiotische relatie tussen de stadsbewoners en hun bomen. Heel wat van deze bomen zijn vanuit de vier windstreken in New York aanbeland als souvenir of als cadeau van diplomaten. Ondanks de steeds oprukkende stad hebben ze overleefd. De gastvrije maar harde stad New York wordt getypeerd door een grote diversiteit van de bevolking, afkomstig uit immigratie: Epsteins portretten van bomen zijn zowel metaforen als monumenten."

New York Arbor, nog tot 30 juni in Fondation A Stichting, Van Volxemlaan 302/304, Vorst. Meer info op www.fondationastichting.be