Banner op voormalig Actirisgebouw zet kunstenaars in duisternis

Hoewel de banner 'embrace diversity' van Stad Brussel net kleurrijk wil zijn, zet het doek verschillende kunstenaars op de Anspachlaan letterlijk in de schaduw. Het spandoek van vier verdiepingen hoog verduistert namelijk een aantal kunstenaarsateliers die tijdelijk in het voormalige Actirisgebouw geïnstalleerd werden.

Wanneer fotografe Karolien Chromiak twee weken geleden de deur van haar kunstenaarsatelier opent treft ze er een benauwde en donkere ruimte aan. Een van haar ramen is helemaal afgesloten met een banner van Stad Brussel, iets wat een grote impact heeft op haar werk: “Ik ben fotografe, natuurlijk licht is voor mij essentieel”.

De banner zal er hoogstwaarschijnlijk binnen twee weken afgehaald worden, maar voor Chromiak is de schade al aangericht: “De timing kon niet slechter. Ik ben net bezig met een solotentoonstelling voor het buitenland en nu ik niet in mijn atelier kan werken is dat echt veel druk.” Haar kunstenaarsbuur David Bernstein heeft zelfs via geen enkel raam nog toegang tot daglicht en verse zuurstof. “Met corona is het helemaal niet veilig om niet te kunnen verluchten.”

Precair statuut

Samen met tachtig andere kunstenaars in het collectief Level Five vzw werkt Chromiak op de vijfde verdieping van het voormalige Actirisgebouw. Het gebouw stond al sinds 2016 leeg en wordt tijdelijk verhuurd aan onder andere kunstenaars en architecten. Om geen belastingen op leegstand te moeten betalen, kunnen eigenaars bedrijven zoals Entract inschakelen die op zoek gaan naar tijdelijke huurders. De kunstenaars kunnen er blijven tot topgalerist Axel Vervoordt aan de permanente herbestemming van 2023 begint. "Ik betaal wel degelijk huur, terwijl ik niet eens op mijn atelier kan werken”, zegt Chromiak.

Volgens haar is de situatie van kunstenaars die huren om leegstand tegen te gaan zeer precair: “Dat woord staat letterlijk in ons contract. De banner lijkt misschien niet zo erg, maar zulke dingen gebeuren wel vaker. In het begin zaten we zonder verwarming of internet. We zijn dan wel kunstenaars, maar we hebben dat ook nodig. We kunnen ook ieder moment uit het gebouw gezet worden.” De fotografe vervolgt dat het probleem ligt bij de “vreemde tussenruimte van bezetting”. “Zulke rare zaken zouden toch nooit kunnen gebeuren op de reguliere markt?", vraagt ze zich af.

Permanente werkplekken

Wat er volgens de kunstenaars van Level Five vzw nodig is, is betere communicatie met Stad Brussel. “Brussel heeft een sterk groeiende groep kunstenaars. Dat is nog heel maakbaar, maar er zijn meer duurzame relaties met Stad Brussel nodig. Het is stresserend om iedere twee jaar van atelier te moeten veranderen.”

Met de steun van de VUB en Community Land Trust Brussels hebben de leden van Level Five vzw het project PERMANENT opgestart dat onderzoek doet naar permanent betaalbare werkplekken voor kunstenaars in Brussel. “Hopelijk wordt onze werksituatie zo minder onzeker.”

Martin Smets, woordvoerder van schepen van Cultuur Delphine Houba, liet weten dat de banner binnen 12 dagen wordt weggehaald en daarna door de studenten van La Cambre tot mode-accessoires wordt gerecycleerd.