Belgian Solutions: Absurde oplossingen in beeld

'Belgian solutions' was en is een hilarische, immer groeiende Facebookpagina waarop de Duitse Brusselaar David Helbich en heel wat volgelingen ondertussen een duizendtal foto's hebben gepost met 'Belgische oplossingen' voor problemen die er soms niet eens zijn. [+ fotoreeks]

De beelden tonen een lange stoet van absurde toestanden, bricolage, bochtenwerk, plantrekkerij, knip- en plakwerk van particulieren en overheidsinstanties. Om te lachen en soms ook om te huilen. Verschillende Europese media pikten het project al op en nu wordt Belgian solutions ook een boek. De foto's spreken voor zich, maar Helbich praat toch nog een woordje mee.

Om te lachen en soms ook om te huilen zijn ze. Verschillende Europese media pikten het project al op en nu wordt Belgian solutions ook een boek. De foto's spreken voor zich, maar Helbich praat toch nog een woordje mee.


1. Toen ik in Brussel aanbelandde ben ik veel beginnen wandelen. Ik kwam uit steden die sterk gedefinieerd waren. Amsterdam is totaal gefascineerd door zichzelf en koestert voortdurend de verschillen met de rest van Nederland en van de wereld. Freiburg is een kleine mooie Duitse stad met een hele mooie verhouding tussen natuur en stedelijkheid. Als je dan in Brussel komt, snap je op een hele mooie manier niks meer. Je bent nog op hetzelfde continent, maar alle categorieën worden opengegooid, je indeling van de wereld klopt plots niet meer. Dat heeft mij heel erg gefascineerd.

2. Ook visueel vond ik Brussel interessant. Ik ben altijd al met fotografie bezig geweest en begon digitale foto's te nemen om de stad te begrijpen. Die foto's werden een soort dagboek, want dat is de manier waarop we fotografie tegenwoordig gebruiken: we schrijven niet meer op wat we gedaan hebben, maar maken foto's en tonen die aan elkaar. We bevriezen verhalen in een beeld. Omdat we zoveel foto's nemen verrijken we ons geheugen. Tegelijk nodigen sociale media ook uit tot gestes van mededeelzaamheid.

3. Ik voeg geen inhoud toe aan de stad, alleen vorm. Ik frame de werkelijkheid. Toeristen dwalen dikwijls in sneltempo door een stad, terwijl je je juist beter integreert als je een tijd lang niet beweegt. Als je tien minuten blijft staan op een hoek die je niet kent, neem je eerst de sfeer van het geheel op, daarna begin je details op te merken, en op een bepaald moment zie je ook de Belgian solutions. Het hele project kijkt ook een beetje met een ironische blik naar die obsessie van mij om details uit de werkelijkheid te lichten. De humor zit vaak niet alleen in de situatie zelf maar ook in het feit dat ik nerd genoeg ben om alles per se te fotograferen en te delen. Ik hoop eigenlijk dat ik met de publicatie van het boek een beetje van die obsessie af geraak.

4. Ik neem foto's sinds 2006 en vanaf 2008 deelde ik ze op Facebook. Ik zou trouwens heel veel kunnen vertellen over de grillen van Facebook. Ik ben een fan, maar ik haat het ook. Toen ik een titel zocht voor een fotoalbum kwam ik op de een of andere manier op Belgian solutions. Ik ben blij met die titel omdat hij veel reacties losmaakt, en omdat hij minder concreet of beperkend is dan epicfail, uglybelgianhouses of thingsfittingperfectlyintootherthings. Belgian solutions is breder, en chaotischer, en past dus ook beter bij Brussel en België.

5. Wat deze pagina zo spannend maakt, is dat mensen zelf foto's uploaden. Ik haal zelden foto's weg. Alleen als mensen duidelijk zaken van een andere
site kopiëren, of als ze de pagina gebruiken als een forum voor hun klachten om wat misgaat in de stad. Ik beschouw wat we tonen niet als failures maar echt als solutions. Het is een liefdesverklaring. Echte ongelukken vind ik ook oninteressant. Iets dat omvergereden is, wordt pas interessant als het er twee weken later nog ligt. Nog beter is het als ongelukken in de architectuur een permanent karakter krijgen. Zo is één van de oer-belgian solutions de gevel van het Brusselse stadhuis waar de opeenvolging van bouwperiodes zeer onhandig is gecamoufleerd. Ook de plek waar de Zenne onder de grond verdwijnt staat symbool voor een bepaalde houding die er zelfs in slaagt om een rivier te negeren.

6. Belgian solutions gaat over de vrijheid van de individuele beslissing en de overwinning van de praktijk, over de poëzie die in een bepaalde constellatie kan schuilen, maar vaak ook om een conflict van twee verschillende visies: op een gegeven moment wordt iets gebouwd om een bepaalde reden, daarna volgt een ingreep omdat er een nieuwe nood ontstaat, maar de oude toestand wordt niet verstopt. Brussel is een stad waar je ontzettend veel 'sporen' aantreft. Je kan gek worden als je ziet hoeveel er kapot is gemaakt en hoe de sterkste partij hier altijd wint - want Brussel is geen anarchistische stad, maar juist een stad met veel verborgen krachten. Maar je blijft wel altijd zien hoe de dingen zijn ontstaan. Het is een groeiende stad.

7. Een bekende foto uit de beginperiode van Belgian solutions toonde een trap die nergens naartoe leidde. Ooit hoorde bij die trap een ingang die is weggehaald, terwijl men de trap liet staan omdat het te veel geld en werkuren zou kosten om die ook nog weg te halen. Zo werd die trap een tribune voor jongeren en hangjongeren. Maar ondertussen heeft iemand er weer een nieuwe deur op aangesloten. Belgian solutions gaat ook over de complexiteit van die materiële kant van de maatschappij. België is in die zin 'additief' terwijl Duitsland en veel andere landen 'divisief' zijn: zij werken met een geheel waarbinnen eventueel een verschil gecreëerd kan worden. In Brussel wordt opeengestapeld tot de toren soms in elkaar stort. Men gaat bovendien relax om met dat dreigend gevaar. Dat heeft negatieve kanten, maar de mensen kunnen tenminste iets toevoegen. Terwijl Duitsers dat alleen kunnen als het binnen een gegeven kader past. Je hebt er dan ook niet het gevoel dat je de wereld kan veranderen, behalve als je een vandaal wordt. De steden daar zijn immers al af en helemaal doorgepland. Die bestaande regels ontslaan de mensen ook van de verantwoordelijkheid als er iets misloopt. In Brussel moet je zelf veel nadenken. Wie daar niet van houdt wordt hier niet gelukkig.

8. Belgian solutions bevat ook foto's uit andere landen, want ook in Duitsland of elders handelt men soms op dezelfde manier. Maar toch minder. Eigenhandig een verkeersbord aanpassen met een stukje tape zou in Bremen, waar ik vandaan kom, niemand doen. Daar zou men heel lang gaan zoeken naar het juiste bordje. Men is daar niet per se fan van de overheid, maar men voelt wel constant dat ze aanwezig is. In Brussel zijn vijf parlementen maar is niemand de baas. Er is dus meer zelforganisatie. Men heeft ook niet zo'n beeld van hoe het land er moet uitzien, zoals men dat in Frankrijk bijvoorbeeld wel heeft. Ik vind het meestal een verademing om elders ook Belgian solutions te vinden. Maar dikwijls valt het tegen. "In Italië hebben we veel van dat soort dingen," hoor ik dan, maar uiteindelijk komen daar weinig foto's vandaan. Ik denk dat dat komt omdat je toch nog altijd een contrast nodig hebt tussen de solutions en de 'normale' toestand. Een solution is dus een uitzondering.

David Helbich is een Duitse kunstenaar die ondertussen al elf jaar in Brussel woont. Hij studeerde muziek en filosofie in Amsterdam en in Freiburg. Hij bracht in juli de field-recording -cd Outcuts uit, doceert aan de dansschool Parts muziekanalyse en probeert de combinatie van choreografie en muziek ook in soundwalks, audiogidsen, field en stadschoreografieën. Belgian solutions van David Helbikc wordt uitgegeven door MER, Paper Kunsthalle en wordt op 5 oktober om 22 uu voorgesteld in de Beursschouwburg in het kader van 'Focus Work Hard/Play Hard'.