Bewoners brandend flatgebouw proberen klap te verwerken: 'Totale paniek en alles kwijt'

De tol van de brand in de Van Overbekelaan in Ganshoren wordt stilaan duidelijk. Als bij wonder vielen er geen dodelijke slachtoffers, maar de mentale klap voor de bewoners van het flatgebouw is groot. Intussen bevestigde een expertenteam dat de brand een accidentele oorzaak heeft en dringt de lokale N-VA aan op een bijzondere gemeenteraad.

In het OCMW-gebouw op de Hervormingslaan zitten een handvol bewoners letterlijk met de handen in het haar. Documenten worden ingevuld, telefoons doorgegeven, kreetjes van blijdschap geslaakt wanneer het eindelijk lukt om een verzekeringsagent te pakken te krijgen. “Het is een gedoe”, zegt Amal, die op de dertiende verdieping van het flatgebouw woont. “Begrijpelijk ook, die mensen worden nu door alle buren tegelijkertijd gecontacteerd.”

Brandtrap uitgebrand

Amal en haar buurvrouw zitten samen op de dorpel voor het OCMW-gebouw. “Zie ons hier zitten in onze pyjama”, zucht ze. “Ik was aan het douchen toen er plots iemand luid op de deur begon te bonken. Kort daarvoor was ik nog met mijn zoontje onnozel aan het doen. We waren uitgelaten omdat het vandaag Offerfeest is, daar keken we naar uit. Ik dacht dat het mijn man was die op de deur klopte en riep: ‘Awel, ben je je sleutels vergeten?! Waarop iemand schreeuwde dat er brand was en we onmiddellijk naar buiten moesten. Die man is via de trap veertien verdiepingen geklommen om op alle deuren te kloppen. Ik hoop dat ik hem snel tegenkom zodat ik hem kan bedanken, want ik weet niet of we zonder hem hier nog zouden zitten.”

In de gang op de dertiende verdieping, waar het appartement van Amal zich bevindt, was weinig te merken van het vuur. “Pas toen we de deur van de brandtrap opentrokken kwam er gigantisch veel rook naar buiten”, vertelt ze. “Die trap was volledig gesmolten, er bleef zo goed als niks van over. Ik schoot volledig in paniek omdat ik even geen enkel idee had hoe we eruit zouden geraken.”

Een paar jongeren schoot meteen te hulp en sloeg een raam in om de bewoners naar de trappenhal in het gebouw te begeleiden. Pas toen ze de achtste verdieping bereikten, werd duidelijk hoe ernstig de situatie was. “Er was overal rook, de vlammen sloegen uit de ramen, het was totale paniek.”

Eenmaal beneden stond zowel de brandweer als het ambulancepersoneel klaar om de bewoners op te vangen. “Toen ben ik totaal gecrasht”, zegt Amal. “Ik begrijp nog steeds niet wat er gebeurd is. We weten niks, maar we zijn wel alles kwijt.”

Woensdagmiddag verklaarde burgemeester Van Laethem (Pro Ganshoren) dat de brand vermoedelijk ontstond door een sigarettenpeuk in een vuilniszak op de zevende verdieping. Het Brusselse parket heeft een deskundige aangesteld om daarover zekerheid te verkrijgen. Intussen heeft een expertenteam bevestigd dat de brand een accidentele oorzaak kent.

‘Dacht dat het een grap was’

Op de Van Overbekelaan is de brandweer woensdagnamiddag nog steeds aan het werk. Een handtas wordt teruggegeven aan een aanwezige bewoonster, twee katten worden herenigd met hun baasjes. “Er zitten nog veel huisdieren binnen”, zegt Marouan (13), die met een paar vriendinnen het tafereel aanschouwt.

Gisterenavond zat ze te studeren toen er plots luid gebonk weerklonk in het gebouw. “Eerst dacht ik dat het niks was, maar toen we ook geschreeuw hoorden ben ik toch maar eens gaan kijken. Een paar mannen riepen dat ik zo snel mogelijk het appartement moest verlaten. Het was allemaal zo absurd dat het een grap leek, maar toen ik zag dat de brandtrap volledig in puin lag, had ik door dat het serieus was. Ik kon alleen maar denken: het kan mij niet schelen dat mijn huis, mijn PlayStation en mijn gsm afbranden, maar mijn ouders en ik moeten hier zo snel mogelijk weg.”

Ook andere bewoners begrepen in eerste instantie niet wat er aan de hand was. “We dachten dat er rellen waren ontstaan op de parking omdat er luid getoeterd werd en er bommetjes ontploften", vertelt een van hen. "Normaal is dit een rustige buurt, dus ik keek vanop het balkon om te zien wat er precies aan de hand was. Toen ik begreep dat ze ons wilden waarschuwen, zijn we meteen naar beneden gevlucht."

45 appartementen onbewoonbaar

Ook burgemeester Van Laethem is woensdagnamiddag ter plaatse om de schade op te meten. Hij staat ons te woord met kleine oogjes - net als de bewoners heeft ook hij er een slapeloze nacht opzitten. “Het merendeel van de bewoners heeft afgelopen nacht doorgebracht bij vrienden of familie, de anderen werden opgevangen door het OCMW of de sociale huisvestingsmaatschappij", zegt hij. "Er werden ook een aantal naburige hotels ingeschakeld.”

De bewoners die nood hebben aan psychosociale bijstand kunnen terecht in de sporthal aan de Vandervekenstraat, waar ook voedselbedeling georganiseerd wordt door de gemeente.

Afgelopen nacht werd er voor iedereen een oplossing gevonden, maar nu moet de gemeente op zoek naar onderdak op de (middel)lange termijn. “In totaal zijn er 90 appartementen in het gebouw, waarvan de helft zwaar is beschadigd", aldus de burgemeester. "Het zal een hele tijd duren om herstellingen uit te voeren."

Bewoners worden uitgenodigd om huisdieren, essentiële spullen, documenten en medicijnen in kleine groepen op elke verdieping op te halen onder begeleiding van een politieagent, maar ze mogen nog niet terugkeren naar hun woonst. Dit is mogelijk tot 19.30 uur op woensdag, en van 8.30 tot 15.00 uur morgen, donderdag.

Maar ook in de appartementen die niet geraakt zijn, kunnen de bewoners pas terugkeren als de veiligheid gewaarborgd is. "Het zal nog een tijd duren om de herstellingen uit te voeren. We proberen met alle betrokken organisaties zo snel mogelijk een oplossing te vinden voor de bewoners van het gebouw", zegt Van Laethem.

Opvallend is dat de bewoners die we spraken niet gewaarschuwd werden door het brandalarm. “Pas toen we op de zesde verdieping kwamen, hoorde ik een alarm afgaan”, zegt Amal. “Nochtans komen ze regelmatig langs om dat te checken. Misschien was er te weinig rookontwikkeling, misschien hebben we het niet gehoord omdat we in paniek waren - ik weet het niet.”

Volgens Van Laethem was het flatgebouw wel degelijk in overeenstemming met de brandveiligheidsvoorschriften. “Mochten er toch problemen zijn, dan zal dat moeten blijken uit het onderzoek.” De lokale N-VA dringt bij monde van deelstaatsenator Karl Vanlouwe aan op een bijzondere gemeenteraad. Volgens Vanlouwe heeft de brand in het appartementsgebouw - de tweede op korte termijn - voor grote ongerustheid gezorgd bij de inwoners van de gemeente. "Zij hebben recht op informatie en duidelijkheid over de oorzaak, en de impact van deze brand op de bewoners van het getroffen gebouw", klinkt het bij Vanlouwe.