Bij de daklozendokter: 'Het probleem is dat ze nooit kunnen rusten'

Het mag dan warmer worden, het aantal daklozen is er niet minder om. En dus zit de wachtkamer van Dokters van de Wereld in de Koningsstraat zit nog steeds goed vol. “Daklozen kunnen niet recupereren. Ze worden voortdurend weggejaagd.”

In de 'wachtkamer' - een paar stoelen in de hal - van het gebouw van Samu Social zitten een paar oudere daklozen, maar vooral heel wat (erg) jonge mannen, in een verzorgde, sportieve outfit. De sfeer is bedrukt. Bijna niemand spreekt Frans of Engels. "En Nederlands gebruiken we hier helemaal nooit, behalve voor de occasionele Nederlandse druggebruiker die hier aanspoelt," zegt verpleegster Myriam. "Een cursus Arabisch of Spaans zou meer van pas komen."

In de geïmproviseerde dokterspraktijk - denk aan 4 patiënten in eenzelfde ruwbouwachtige ruimte - kwamen deze winter al 568 patiënten langs, goed voor 1.910 consultaties. Ook deze avond zitten er om 19 uur al een aantal vaste klanten te wachten. Een vrijwilliger van Dokters van de Wereld is er bezig met een enquête onder de wachtenden: wat zijn ze van plan na het winterplan, wanneer de aandacht voor de problematiek weer gaat liggen en een aantal opvangcentra sluiten? Wat moet er volgens hen gebeuren?

"In de winter krijgen we veel aandacht, maar de mortaliteitscijfers zijn eigenlijk niet hoger dan in de zomer," zegt Stéphane Heymans, verantwoordelijk voor de Belgische projecten bij Dokters van de Wereld. "Pas op, de koudegolf van begin februari, die was echt wel gevaarlijk. Maar het leven op straat is sowieso gevaarlijk. Eigenlijk is de winter voor ons een kans om mensen te bereiken die normaal nooit medische hulp zoeken."

Enkelbreuk
Er is bijvoorbeeld een patiënt van rond de twintig die met enige trots het litteken op zijn voet toont. "Football," zegt hij met een brede glimlach. Hij spreekt enkel Arabisch en Grieks - voor Brussel woonde hij twee jaar in Athene -, "maar zijn Frans wordt beter en beter", zegt de verpleegster die hem kine geeft. Dit is duidelijk een van haar favoriete patiënten. "Een heel correcte jongen, en bijzonder dapper. In het ziekenhuis hebben ze zijn enkelbreuk snel-snel verzorgd en hem dan buitengewerkt. Toen hij hier kwam, was zijn voet volledig opgezwollen en had hij zelfs een beginnende infectie aan de wonde. Het probleem is dat daklozen niet kunnen rusten. Ze worden voortdurend weggejaagd." De jongeman krijgt nog een enkelmassage, met vaseline. "Gisteren gebruikte ik dagcrème. We doen het hier met wat we hebben."

Ook de volgende patiënt is een erg jonge man die vooral Arabisch spreekt. Hij heeft grieperige klachten, die met handen en voeten uitgebeeld worden. Ze geeft hem hoestsiroop en keelpastilles mee; hij vertrekt zonder dank. "Tja, hij kwam waarschijnlijk vooral voor het gezelschap, maar daar hebben we nu geen tijd voor."

In het kabinet is het inderdaad behoorlijk druk; soms zitten er vier patiënten tegelijk, met klachten van zona tot verzworen voeten. Zo worden er tot dertig consultaties per avond afgewerkt. Vrijwilligsters Roberta en Laurence leiden het onthaal in goede banen. "We kijken eigenlijk al uit naar volgend jaar," zegt Laurence. "Het geeft veel voldoening: 's avonds ga je naar huis en heb je dertig mensen geholpen. Maar het is wel beredderen; ons bureautje hebben we een paar weken geleden zelf geïnstalleerd."

Hartklachten
Dokter Michel helpt ondertussen een oudere man verder. Een maand geleden kreeg hij een klein hartinfarct; ook hij werd snel uit het ziekenhuis gewerkt. Nu klaagt hij over pijn aan de armen. Hoeveel dagen al? "Pff, ik tel al lang geen dagen meer." De arts probeert nu uit te zoeken of er opnieuw iets scheelt aan zijn hart. "Het zou me niet verwonderen. Hij heeft al veel meegemaakt in zijn leven. En je kunt hier wel slapen, maar nooit echt recuperen. Overdag moet iedereen naar buiten."

Bijna alle patiënten kunnen na de consultatie overnachten op de eerste en tweede verdieping van het gebouw. Maar dat gaat op 31 maart dicht. SOS Opvang vraagt alvast structurele opvangmaatregelen en extra plaatsen voor na de winter.