Blauwe bomen in het Zoniënwoud

Na een onderzoek van bijna zes jaar zijn bijna 150 ‘merkwaardige’ en ‘speciale’ bomen uit het Zoniënwoud opgelijst. Met enig puzzelwerk vindt u er al een negentigtal terug op www.monument.irsinet.be/nl. In het bos kunt u uitkijken naar een merkteken van blauwe cirkels en driehoeken, geschilderd op de stam. Een nieuwe manier om opnieuw de – interessantste – bomen door het bos te zien.

In een zoektocht naar de meest bijzondere bomen in het Zoniënwoud liet Brussels Leefmilieu door de vzw Association protectrice des arbres en Fôret de Soignes (Apas) een exhaustieve inventaris opmaken. Daarmee wil het Brussels Gewest, als eerste, de merkwaardigste exemplaren van de 300 jaar oude Beukenkathedraal (oorspronkelijk geplant in 1714-1745) op een beschermde lijst zetten. Zes jaar terug al begon Apas met het oplijsten; heel het project is nu zo goed als af. Het westelijk bosgedeelte naast de Terhulpsesteenweg – goed voor ongeveer 700 hectare – werd volledig uitgekamd: het leverde 91 ‘merkwaardige ‘(heel bijzondere) en 53 morfologisch ‘speciale’ bomen op. Op dit moment wordt nog de inventaris in het oostelijk bos naast de Terhulpsesteenweg verfijnd en gecontroleerd. Tegen juni zou ook dit tweede deel rond moeten zijn, bevestigt Leefmilieu Brussel. Daarmee is het uitzonderlijk bomenbestand in het bosgedeelte op Watermaal-Bosvoorde, Oudergem, Sint-Pieters-Woluwe en Ukkel, klaar. Wie volgend weekend deelneemt aan de parcoursen van de Zoniënmars kan dus op speurtocht naar bomen met een blauwe stip.

Vreemde vormen
In eerste instantie zochten de vrijwilligers van Apas naar bomen die ofwel het label ‘merkwaardig’ (vooral de overrijpe, soms tweehonderdjarige bomen met een omtrek van 3 tot 5 meter) of het label ‘speciaal’ konden krijgen. Speciaal betekent met eigenaardige vorm, zoals een lepelvoet, bedekt met bulten of schorsvervormingen en Siamese-tweelingachtige bomen. Men weerhield vooral beuk (77 procent), eik en haagbeuk (12 procent), esdoorn, es en kerselaar (7 procent) en enkele bijzondere harshoudende soorten (4 procent).

”Daar werden enkele criteria voor aangereikt, maar wetenschappelijk is het label uiteraard niet; het begrip ‘merkwaardig’ blijft subjectief,” geeft het BIM voor alle duidelijkheid mee. De begrippen ‘merkwaardig’ en ‘speciaal’ betekenen in de eerste plaats een ‘emotionele schok’ veroorzaken. Voor een kunstschilder kan dat een grillige vorm zijn, voor de boswachter is dat vooral een hoge, rechte boom. Omdat het Apas een lijst van wel vierhonderd bomen voorlegde, werd de bril even op de neus gezet.

“In een beukenkathedraal met ontzettend veel interessante en mooie bomen kun je er inderdaad honderden aanstippen, maar voor klassering kan niet alles in aanmerking worden genomen,” luidde de overheidskritiek. De werkmethode van Apas werd niet gesmaakt. Leefmilieu Brussel stuurde dus voor bevestiging of negering van de ‘merkwaardige exemplaren’ een stagiair van eigen huis mee, die samen met Apas het huiswerk opnieuw deed (en voor het Oostelijk bosdeel nog doet). Na akkoord werden een 150-tal bomen weerhouden, ook al weet men dat het criterium voor bescherming ‘subjectief’ blijft. Wel moesten alle speciale en merkwaardige bomen ‘zichtbaar’ zijn vanaf de weg, al kunnen ze soms toch een eind in het bos staan. Hun ereteken ‘merkwaardig’ en ‘speciaal’ is te herkennen aan een blauwe driehoek of cirkel op de stam. Eigenlijk moet er nog een bordje van 9 centimeter bij komen, wat niet kon bevestigd worden. Er volgt wel een brochure met kaart, zodat ‘spotting’ makkelijker zal gaan.

Zoniënmars

circuits: 5 tot 25 km

wereldmuziek: 13.00 > 16.00, op vier stopplaatsen

data: 27/4, vanaf 8.00

info: GC WaBo, 02-675.40.10