Brand Anderlecht: 'Groot probleem met brandveiligheid op huurmarkt'

In het huis dat zondagnacht uitbrandde bevonden zich geen brandblussers, de appartementen hadden geen vuurwerende deuren en de rookdetectoren waren niet met elkaar verbonden, getuigen overlevenden. Maar al die maatregelen zijn dan ook niet verplicht bij oude huurwoningen, die het gros van het Brusselse woningenbestand uitmaken. "Verplicht op zijn minst gekoppelde rookmelders en brandwerende deuren."

De brandveiligheid in het gebouw in de Heyvaertstraat dat zondagnacht uitbrandde was zeker niet optimaal. Dat blijkt uit de getuigenissen van verschillende bewoners van het 11 appartementen tellende gebouw. Die vertellen onder meer hoe de rookmelders niet met elkaar verbonden waren, waardoor het alarm stil klonk en kostbare tijd verloren ging.

“Ik werd wakker door een piepend geluid, maar maakte me aanvankelijk geen zorgen en dacht aan een koelkast van een buur die openstond,” vertelt Frederick uit Ghana, die de zware brand in de Heyvaertstraat overleefde. “Pas later besefte ik dat het om een rookdetector moest gaan in de gemeenschappelijke delen van het gebouw. We hebben ook zo’n detector in ons eigen appartement, maar die ging pas af toen ik de appartementsdeur opende en oog in oog stond met grote rookwolken die van beneden kwamen.”

Zowel Frederick als zijn Syrische buurman Mohammed vertellen ook dat er geen brandblussers, noodverlichting of brandwerende deuren voor de appartementen in het gebouw waren. “Zo’n deur zou zeker een verschil gemaakt hebben, zegt Mohammed, die zelf schrijnwerker is. “Onze deur was een gewone oude houten deur, met een grote kier eronder waar de rook binnenkwam.”

Brandblussers, brandwerende deuren, vloeren of plafonds en onderling verbonden rookmelders, het zijn allemaal nuttige en mogelijk levensreddende instrumenten bij brand, maar ze zijn niet verplicht bij oudere woningen in Brussel. Rookmelders zijn de enige norm waaraan een huurwoning van voor 1994 - 95 procent van de Brusselse woningen - moet voldoen, naast een veilige elektriciteits- en gasinstallatie. In Vlaanderen is dat overigens niet anders.

Enkel bij stedenbouwkundige vergunning

“Enkel als er een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, kan de brandweer bijkomende maatregelen vragen,” klinkt het op de preventiedienst van de Brusselse brandweer. Bij een eengezinshuis dat in twee appartementen wordt verdeeld kan de brandweer dan bijvoorbeeld wél alle bovenstaande veiligheidsmaatregelen eisen.

Bovenstaande regel betekent meteen dat het grote merendeel van de Brusselse huurwoningen niet uitgerust is met die bijkomende veiligheidsmaatregelen. “Dat is het eigenlijke probleem”, zegt Anderlechts schepen voor Stedenbouw Alain Kestemont (Défi). Ook de preventiedienst van de brandweer noemt die situatie een risico.

Het huurderssyndicaat eist dan ook dat de normen inzake brandveiligheid worden aangescherpt. "Een groot deel van de Brusselse huurwoningen is inderdaad niet brandveilig genoeg," zegt José Garcia. "Onderling verbonden rookmelders en brandwerende ingangsdeuren voor elk appartement zijn echt een minimum. Brandblussers zijn ook een goed idee, maar hoe meer maatregelen je gaat opleggen, hoe nadrukkelijker natuurlijk de vraag op tafel komt wie dat gaat betalen."

Verhuurvergunning

De huurdersvertegenwoordiging pleit daarnaast voor een verhuurvergunning, een eis die ook de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen op tafel legt. "De minimumnormen qua brandveiligheid wegen nu te licht, maar zelfs die normen worden nu niet gerespecteerd bij de helft van de huurwoningen. En er zijn ook amper controles," weet Garcia.

"Als je een verhuurvergunning introduceert voor appartementen die een nieuwe huurder krijgen, dan sla je twee vliegen in een klap: je kan de huidige normen dan controleren bij steeds meer woningen én je hebt ook een instrument waarmee je bijkomende maatregelen introduceert."

Garcia wijst erop dat zo'n verhuurvergunning lang niet enkel belangrijk is voor de brandveiligheid, maar meteen ook toestaat om te controleren of de woning ook aan alle andere normen voldoet. "Om het wat cynisch te stellen: er sterven vandaag meer Brusselaars aan een ongezonde woning dan in een brand."

Meer inspecteurs

Bevoegd staatssecretaris Ben Hamou is niet meteen van plan om de normen voor huurwoningen aan te scherpen. "Maar we willen de verplichte rookmelders wel uitbreiden van enkel huurwoningen naar ook particuliere woningen," klinkt het op haar kabinet. "Die regelgeving wordt dan dezelfde als in Wallonië en Vlaanderen." Ook een verhuurvergunning zit niet meteen in de pijplijn.

Ben Hamou wil het aantal inspecties van panden wel opdrijven. De gewestelijke huisvestingsinspectie krijgt daarom 14 extra mensen deze legislatuur.