Brussel en architectuur: Xaveer de Geyter

Waarom werken architecten uit Vlaanderen amper op de bouwmarkt Brussel? Wat houdt hen tegen? En hoe komt het dat er geen 'Vlaams' platform gecreëerd wordt om iets met de hoofdstad van Vlaanderen te doen? We vroegen het vier Vlaams-Brusselse architecten: Xaveer De Geyter van Xaveer De Geyter Architecten.

'Ik voel me niet geroepen om voor architecten uit Vlaanderen te spreken, maar ik kan wel voor mezelf spreken. Brussel is voor ons het meest interessante werkterrein binnen België, vanwege de onvervalste stedelijkheid die er heerst. Tegelijk is het ook het moeilijkste werkterrein vanwege de complexe politieke structuur en vanwege de verre van volmaakte administratieve cultuur. Van zodra een project een zekere omvang heeft moet het langs alle politieke lagen geloodst worden. Dat lijkt in Brussel een beroep op zich te zijn, en die moeizame weg is vaak af te lezen aan de uiteindelijke kwaliteit."

"De tweede reden waarom het lastig werken is in Brussel ligt in een vaak reactionaire houding van (delen van) de overheid. Het onvervalste van de Brusselse stedelijkheid wordt bedreigd door een conservatieve instelling die het traditionele denken over de stad bevordert en die natuurlijk een reactie is op de onbesuisde omgang met de stad, die in de jaren zestig en zeventig domineerde. Sommigen willen het liefst alle grote ingrepen uit die tijd ongedaan maken en daarmee een essentiële kwaliteit van Brussel, namelijk het collage-achtige karakter, langzaam weer wegvegen. Verschillende instanties zijn erdoor aangetast, zoals bijvoorbeeld de Afvaardiging voor de Ontwikkeling van de Vijfhoek (van het departement Stedenbouw van de Stad Brussel). Deze houding zorgt ervoor dat nieuwe ontwikkelingen en impulsen uit de maatschappij hun plaats niet kunnen vinden in de stad."

"Ook de beste Vlaamse architecten zijn vaak pragmatisch ingesteld en werken grosso modo daar waar zich interessante kansen voordoen. Zij zijn inderdaad vaak niet actief in Brussel, maar nog veel minder in Wallonië. Toch duiken er wel wat jonge Vlaamse bureaus op in Brussel."

"Een 'Vlaams' platform oprichten om een toekomstvisie voor de hoofdstad van Vlaanderen te ontwikkelen, vind ik een vreemd idee. Architecten hebben sowieso geen groepsgevoel. Maar vooral de invalshoek is te eng: Brussel is de hoofdstad van vanalles en nog wat, niet alleen van Vlaanderen. De institutionele veelzijdigheid van de stad is interessanter. En er zijn verschillende architectuurscholen, actiegroepen en andere instanties die hiermee bezig zijn, Vlaamse en andere."