'Brussel werd in een jaar een stuk veiliger'

Volgens de statistieken daalt de criminaliteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Socio­loog Jan Hertogen vindt dat ook dat weleens gezegd mag worden, tussen al het onheilsnieuws over de hoofdstad. Toch dient er waakzaam omgesprongen te worden met de cijfers, zegt criminoloog Brice De Ruyver (UGent). “Je moet het op de lange termijn bekijken.”

D e cijfers hieronder heeft Hertogen van de website van de federale politie, waar ze voor iedereen toegankelijk zijn. Hij verwerkte ze en plaatste ze tegenover de bevolkingsgroei in België, het Brussels Gewest, de Brusselse gemeenten, de twee andere deelstaten en de voornaamste grote Vlaamse en Waalse steden.

Elsene en Koekelberg
In 2010 steeg de bevolking van Brussel tot 1.089.538 zielen. Dat betekent een stijging van twee procent ten opzichte van het jaar voordien, en een stijging van meer dan dertien procent ten opzichte van het jaar 2000. Algemeen genomen daalt de criminaliteit echter in 2010 ten opzichte van 2009. Vergelijken we met het jaar 2000, dan ligt het criminaliteitsniveau in niet weinig gevallen wel nog altijd hoger: het aantal misdrijven in het gewest lag in 2010 op een totaal van 169.155, vier procent minder dan het jaar voordien, maar meer dan drie procent hoger dan tien jaar geleden.

De meeste Brusselse gemeenten volgen die trend, al tekende Elsene - onderdeel van het grootste politiekorps van het land - in tien jaar tijd wel een criminaliteitsstijging met bijna 21 procent op. Koekelberg daarentegen kende een daling van meer dan 26 procent ten opzichte van 2000. De opgetekende misdrijven verschillen dus fors per gemeente.

Het zal velen verbazen, maar in de kanaalgemeente Sint-Jans-Molenbeek (zone West) daalt de criminaliteit ten opzichte van vorig jaar én ten opzichte van 2000. Bijna negen procent minder dan in 2009, en anderhalf procent minder dan in het begin van het vorige decennium. Buurgemeente Anderlecht (zone Zuid) is dan weer een ander verhaal: de criminaliteit bleef stabiel ten opzichte van een jaar geleden, maar steeg wel meer dan 17 procent op de lange termijn. De gemeenten van de politiezone Noord doen het dan weer goed: zes procent minder criminaliteit tegenover 2000, meer dan vier procent minder tegenover 2009. Alleen Evere ziet de criminaliteit over de hele lijn stijgen. Ook de rijkere Brusselse gemeenten van de zones Montgomery en Ukkel/Watermaal-Bosvoorde/Oudergem kennen een criminaliteitsstijging. Etterbeek kent zelfs bijna dertig procent meer misdrijven nu dan tien jaar geleden. Alleen Sint-Pieters-Woluwe kende een afname op de lange termijn.

Veiliger
Jan Hertogen is verbaasd over de stilte die volgt op de daling van de cijfers. Volgens hem zijn de cijfers van de federale politie van hoge kwaliteit. "Brussel levert een belangrijke bijdrage in de criminaliteitsdaling in België. We zien zelfs dat de politiezone West (met onder andere Molenbeek) de veiligste is in de hoofdstad."

Criminoloog Brice De Ruyver benadrukt wel dat er voorzichtig moet worden omgesprongen met interpretaties. "Wat zegt geregistreerde criminaliteit ons? Ik zal u een voorbeeld geven: dat recente gooien met stenen naar de brandweer in Molenbeek, je kunt daar gif op innemen dat zoiets zelfs niet geregistreerd wordt. Veel zones in Brussel kampen met een tekort aan manschappen, dus wees er maar zeker van dat er veel ook niet geregistreerd wordt." De Ruyver staat niet alleen met het argument van te weinig personeel: de politiezone West benadrukte onlangs zelf nog, bij monde van een erg emotionele burgemeester Philippe Moureaux (PS), dat er veel te weinig mensen zijn.

"Bovendien heeft het beleid nog altijd een grote impact op de regis­tratie en aanpak van criminaliteit," vervolgt De Ruyver. "In Anderlecht was er bijvoorbeeld na de rellen van 2009 een veilige periode met een hoge registratie toen er zero tolerance werd afgekondigd, maar dat valt niet vol te houden. Veel blauw op straat en veel blauw in het bureau gaan niet samen. Ook verschilt het beleid van de politiezones onderling soms sterk. Andere prioriteiten betekent vaak ook andere cijfers."

De Ruyver zegt ook dat statistieken beter op de lange termijn worden geïnterpreteerd, en niet van jaar tot jaar zoals Hertogen doet. "Dat is natuurlijk wel leuk voor de politiezones zelf om mee uit te pakken."