Brussels Analytica: ook op kleinere schaal worden data ‘gemined’

Komende maandag kun je raadplegen of je bij de 61.000 Belgen bent die getroffen zijn door het Facebooklek via data mining-bureau Cambridge Analytica. Dat verzamelde en verkocht persoonlijke online gegevens op grote schaal. Maar kan het ook kleiner, zeg maar binnen het Brussels Gewest?

Facebookgebruikers kunnen vanaf 9 april via een link bovenaan hun newsfeed opzoeken of hun gegevens doorgegeven werden bij het recente Facebookschandaal. Daarnaast zal ook de Privacycommissie de betrokken Belgen op de hoogte brengen. Wereldwijd gaat het over 87 miljoen mensen, een schat aan informatie die deels werd gerecupereerd door de Trump-campagne in de VS.

Dat zijn enorme cijfers voor een gigantische campagne. Het Britse databedrijf heeft uit de frauduleuze verkoop dan ook stevig munt kunnen slaan. Maar in 2018 is datamining een courant gegeven, er bestaan tal van kleinere versies van Cambridge Analytica. Verzamelen sommige daarvan misschien specifiek Brusselse gegevens om ze vervolgens te verkopen aan Brusselse politici of bedrijven?

“We zullen het nooit zeker weten, maar da’s weinig waarschijnlijk,” zegt Jef Ausloos, juridisch onderzoeker bij het CiTip, het Centre for IT & IP Law van de KU Leuven. “De data die zo’n bureau verkoopt is pas wat waard als het gaat over grote bulken.” In Vlaanderen en Brussel wonen ‘maar’ 7 miljoen mensen, niet eens allemaal actieve surfers. Te weinig mensen om waardevolle verbanden uit te filteren, zo blijkt.

‘Facebook, Google en co. doen het wel’

“Zeker op Brusselse schaal is het dus weinig waarschijnlijk dat een bedrijfje zich specifiek gaat concentreren op Brusselaars om de beperkte gegevens dan te verkopen aan Brusselse politici of bedrijven,” zegt Ausloos. “Dan is het zinvoller en veel goedkoper voor zo’n instantie om gewoon zelf rechtstreeks Facebook- of Google-statistieken en targeting tools te gebruiken.”

Dankzij plug-ins kunnen die internetgiganten immers makkelijk volgen welke sites je bezoekt. Politieke partijen en bedrijven kunnen volledig legaal de verzamelde gegevens daarover raadplegen en vervolgens gerichte reclame sturen via het platform, mits betaling. Volgens Le Soir hebben alle Vlaamse partijen, N-VA op kop, daar al gebruik van gemaakt bij de federale en Vlaamse verkiezingen.

Dankzij de Lightbeam-webtool, een extensie voor Firefox, wordt bijvoorbeeld met een korte sessie duidelijk dat een Facebook-plugin ons bezoek aan de site van N-VA Brussel verbindt aan Brussel Mobiliteit. Lightbeam laat ook zien dat Google Analytics specifiek geregistreerd heeft dat we zowel naar Pascal Smet als naar Villo hebben gesurft. Er ontstaat zo een duidelijke Brusselse bubbel van trackers. (lees verder onder de afbeelding)

Beschermen kan

De internetreuzen geven daarmee niet onze naam en onze diepste geheimen door. De Belgische wet verbiedt ook de recuperatie van specifieke online gegevens voor politieke campagnes, zoals in Amerika gebeurd is.

Maar toch. Wie zich tegen dit soort praktijken wil beschermen kan dat, met andere webtools zoals Google of Facebook Container. Een echt actief ‘Brussels Analytica’-bureau onthult de Lightbeam-tool niet, en Ausloos heeft ook geen weet van zulke kleine dataminers.

Ook CTO van Brussels ‘digitale hart’ DigitYser Ricardo Mendes bevestigt: “Zo’n gespecialiseerd bedrijfje hebben we niet. Het bestaat niet op Brusselse en waarschijnlijk zelfs Belgische schaal, want het zou niet rendabel genoeg zijn om te concurreren met de grote jongens.”