Buurtcomité ongerust over plannen derde school in Donderbergwijk

De bewoners van het wijkje Donderberg zijn ongerust. In de pers moesten ze vernemen dat de Stad Brussel een grote Franstalige basisschool plant op een verwilderd binnenterrein. “In september gaat hier vlakbij ook de Europese school open. Zou de Stad niet beter de impact van die gigantische school op de buurt afwachten?”

De buurt tussen de Sint-Albaansbergstraat en de Sint-Annadreef is een van de rustiger wijkjes van Brussel. Twee eeuwen geleden was het hier nog volop platteland. Nu is het een zeer gemengde buurt, zowel wat de bewoners als wat de architectuur betreft. Zo zijn er pittoreske, honderd jaar oude stadsvilla's, maar ook bel-etages en eenvoudige arbeidershuisjes van latere datum.

Twintig jaar geleden werd de buurt verontrust door een plan van het Brusselse OCMW om driehonderd sociale woningen neer te poten op het binnenterrein grenzend aan de Tuinbouwersstraat en de Sint-Albaansbergstraat. Het was een stuk van het perceel dat koning Leopold II eind negentiende eeuw had aangekocht om er zijn tuiniers te laten werken en wonen. Het perceel - in de volksmond Donderberg genoemd, hoewel de Donderberg in werkelijkheid iets verderop lag - bestond uit twee grote terrassen met een flink hoogteverschil. Boven liet Leopold de koninklijke boomgaard en een siertuin aanleggen (de huidige Tuinen van de Bloemist). Beneden kwamen houten serres met druiven en perziken en volières voor pauwen en fazanten. De originele hoveniershuizen staan nog steeds in de Médoristraat.

Borrelen in de speelstraat
Na de dood van de koning kwam het terrein in het bezit van de Koninklijke Schenking. Die verhuurde het lang aan een lokale boomkweker. In 1969 stond de Koninklijke Schenking een deel van het laagste terras af aan het OCMW, die het gebied liet verwilderen. De omwonenden, die er in hun achtertuin een bosje bijkregen, waren daar niet rouwig om.

In 1993 besloot het OCMW dan toch tot een ambitieus bouwproject. Dat was niet naar de zin van de buurtbewoners, die prompt het wijkcomité Donderberg oprichtten om hun protest kenbaar te maken. De bouwplannen werden afgeblazen. Maar door de protestactie hadden de bewoners elkaar gevonden. In en om de Draps-Domstraat ontstond een heuse dorpssfeer met straatfeestjes en geïmproviseerde borrels. De buurt kreeg ook een en ander voor elkaar: de eerste Brusselse speelstraat, gezamenlijke gevelaanplantingen, een verkeerscirculatieplan.

Nu moet het wijkcomité zich opnieuw schrap zetten. Het terrein is inmiddels overgegaan in handen van de Stad Brussel. Die wil er een basisschool voor 650 leerlingen bouwen. "We kwamen er toevallig achter via een artikel in Le Soir," zegt Stéphane Bocqué, die net als zijn buurman Jos Brumagne al twintig jaar lid is van het wijkcomité.

Ze stuurden de Stad een brief met de vraag om opheldering. Blijkt dat niet alleen wordt gedacht over een school, maar ook over woningen. Bovendien zou het stads­bestuur het schoolgebouw ook willen gebruiken voor vakantieopvang.

"We hebben niets tegen een school," zegt Brumagne. "Er zijn extra scholen nodig, en de gronden zijn schaars. Maar in deze buurt dreigt nu een opeenhoping van schoolgebouwen." De geplande school zou inderdaad het derde onderwijscomplex worden. Aan de Chrysantenstraat ligt het enorme Vlaamse scholenblok met het lyceum Martha Somers, de kunsthumaniora, de basisschool 't Plant'Zoentje en een crèche. In de gerenoveerde Cadettenschool, aan de andere kant van de wijk, gaat over een halfjaar de vierde Europese school open, met plaats voor drieduizend leerlingen. De komst van de Europese school komt de buurt natuurlijk ten goede, zegt Brumagne. "Enkele jaren geleden leek het even de verkeerde kant uit te gaan met de wijk: man doodgestoken, huis afgebrand, huisjesmelkers. De Europese school heeft het weer doen kantelen."

Dit neemt niet weg dat de immense school een dagelijkse volksverhuizing op gang zal brengen. Dertig, veertig bussen zullen de kinderen afzetten en ophalen. Bocqué: "Als je de leerlingen en de leerkrachten van de Europese school, van de Vlaamse scholen en van de nieuwe Brusselse school optelt, dan kom je aan vijfduizend mensen. Tel daar ook nog eens de ouders bij die de kinderen brengen. Nergens in Brussel heb je zo'n scholendichtheid."

Waar de Stad de toegang tot het binnenterrein wil maken, is niet duidelijk. Nu is het afgesloten gebied bereikbaar langs een zijwegje van de Tuinbouwersstraat dat alleen gebruikt wordt door Leefmilieu Brussel. De milieu-instelling huurt al jaren het aangrenzende stuk grond voor de opslag- en werkplaatsen van haar groendienst. "Wij hopen maar dat we onze erfdienstbaarheid op de toegangsweg kunnen behouden," zegt directeur Serge Kempeneers, "en dat een eventuele school zorgvuldig geïntegreerd wordt in de omgeving. De vegetatie op het terrein is behoorlijk interessant. Zoveel verwilderde gebieden zijn er niet meer in Brussel."

Het wijkcomité wil dat er zo vlug mogelijk overleg komt, en dat de Stad rekening houdt met de andere, bestaande schoolprojecten. Brumagne: "Het moet draaglijk blijven voor de buurt. Zoveel extra volk in deze smalle straatjes, zonder aangepast verkeersplan: je kunt je afvragen of dat nog wel goed bestuur is."