Christophe Speltiens, hopteler en bierbrouwer in spe

Aan een constructie van touwen slingeren tien hopplanten op een rij. Het is een bescheiden begin van Houblons de Bruxelles. Midden in het machtige groen van het Laarbeekbos wil Christophe Speltiens hop telen om er zelf bier van te brouwen.

Speltiens verontschuldigt zich meteen als hij de miezerige trosjes half verwelkte bloemetjes toont. “Ik was dit jaar te laat om te planten,” steekt hij van wal. “De konijnen hebben zich bovendien tegoed gedaan aan de gewassen. Ik zal de hopranken volgend jaar beter moeten afschermen. Een hopteler weet: pas in het derde jaar, kun je volop oogsten.”

De 42-jarige Franstalige Brusselaar diende een project in bij de kinderboerderij van Jette om op een terrein van twintig are vierhonderd hopplanten te mogen zetten. De boerderij heeft paarden, ezels, geiten, schapen, kippen en een varken, maar geen gewassen. Het hopveld kan akkerbouw dichter bij de kinderen en de volwassenen brengen. Stadsbewoners leren waar hun voedsel vandaan komt. Het project hoopt op subsidies van het Brussels Gewest via het Good Food-programma.

Hop is, samen met water, mout en gist, een essentieel ingrediënt van bier. Dankzij hop is bier langer houdbaar en heeft het zijn typisch bittere smaak. In Poperinge wordt er nog hop geteeld, maar de meeste Belgische brouwers importeren hun voorraad uit onder meer Duitsland, Frankrijk en Tsjechië. De hop die Speltiens teelt, wil hij gebruiken om zelf bier te brouwen of om eventueel te leveren aan lokale brouwerijen. Hij wil niet alleen voedselkilometers vermijden, maar ook zo veel mogelijk de kringloop sluiten door draf – een restproduct van het brouwen – aan vee te geven en de dierlijke mest voor de hopteelt te gebruiken.

Hop is vrouwelijk
De hopplant is een snelgroeiende klimplant uit de familie van de hennepachtigen die tot honderd jaar oud kan worden. De hopbel is de vrucht van de vrouwelijke plant. Tussen de blaadjes van de hopbellen bevinden zich gele harsachtige bolletjes, waaruit lupuline gewonnen wordt. In België mogen binnen een straal van vijf kilometer geen mannelijke hopplanten geteeld worden om bevruchting te voorkomen. Bij een bevruchte hopbel zou de lupuline van veel mindere kwaliteit zijn, waardoor het bier te bitter smaakt en onvoldoende schuimt. Bodem en klimaat hebben een invloed op de smaak. De drie grote variëteiten zijn aromahop, bitterhop en dubbeldoelhop.

Hoe komt hij erbij om hop te telen? “Omdat ik van bier hou, tiens. En hop is de ziel van het bier. Ik heb twee jaar lang ’s avonds bij het Waalse Ifapme een brouwcursus gevolgd. Mijn eerste bier brouwde ik op mijn terras en noemde ik La Terrasse. Intussen ben ik hobbybrouwer onder de noemer Deluxe. Zoals bezitters van kleine Japanse autootjes ironisch zeggen dat ze een luxewagen hebben, heb ik mijn luxebieren.” Op de open brouwdag van de kinderboerderij waren zijn brouwsels te proeven. Officieel is de brouwerij nog niet van de grond gekomen, want daarvoor heeft hij een pand nodig en een milieuvergunning. “De strenge normen zijn op maat van grote brouwerijen. Een microbrouwerij opstarten, kost veel geld en ik sta er helaas alleen voor,” betreurt hij. Hij wil daarom in een eerste fase zijn bier brouwen in een bestaande brouwerij.

Nieuwe bierinitiatieven schieten in Brussel als paddenstoelen uit de grond. Brasserie de la Senne is al een gevestigde waarde en nieuwkomers als No Science en L’Ermitage timmeren naarstig aan de weg. Speltiens wil zelf bieren brouwen die evenwichtig zijn, maar toch karakter hebben. Het alcoholpercentage hoeft niet hoog te zijn. Hij wil zich beperken tot de basisingrediënten en dus geen kruiden of suiker toevoegen. “Ik wil experimenteren met smaken en dan, liefst op het hopveld, mensen laten proeven van het resultaat.”

Speltiens is momenteel werkloos. Hij gaf er drie jaar geleden de brui aan als informaticus omdat hij af te rekenen kreeg met een burn-out. Nu staat hij op het punt zijn eigen baan te creëren. Hij kan op het open veld met zijn handen werken – er komen geen machines en chemische producten aan te pas – en mensen bijeenbrengen. “Hoor je hoe voorbijgangers me spontaan aanspreken als ik op het veld ben? Mijn vriendin en zoontje van twee komen ook graag langs. Er schuilt een idealist in mij, dit lokale en duurzame project zit me als gegoten.”

Houblons de Bruxelles heeft een Facebook-pagina: www.facebook.com/houblonsdebruxelles