Cijfers bevestigen schaduwzijde lockdown: meldingen van familiaal geweld stijgen

In vergelijking met 2019 steeg tussen maart en oktober vorig jaar het aantal meldingen van intrafamiliaal geweld in bijna alle politiezones. Ook het aantal oproepen naar noodnummers schoot tijdens de pandemie de lucht in. Dat blijkt uit een rapport van Brussel Preventie en Veiligheid dat donderdag wordt voorgesteld.

De meest opvallende cijfers komen uit de periode van de eerste lockdown. In april is er een grote toename naar oproepen naar hulplijnen. Ook ziet het Observatorium voor Preventie en Veiligheid meer aanvragen bij verenigingen. Er is wél een afname van door de politie geregistreerde feiten. Dat komt wellicht door de strikte anti-coronamaatregelen in de beginperiode van de coronacrisis waardoor mensen geneigd waren thuis te blijven, meldt het rapport.

Met de afbouw van de eerste lockdown en de zomermaanden stabiliseren de cijfers. Dat is te zien aan de hulplijnen, die minder worden bevraagd. Maar ook de politie registreert minder feiten. Vanaf oktober dalen de geregistreerde feiten weer, maar nemen de oproepen naar de hulpverleners wel toe. Dat verklaart Preventie en Veiligheid door het wegvallen van sociale en professionele contacten enerzijds, en het telewerken waardoor mensen constant thuis zijn anderzijds.

(lees verder onder de video)

Kleine appartementen, extra spanningen

Riet Verstraeten kan de stijging qua aangiftes in 2020 bevestigen. Zij leidt het team Intrafamiliaal Geweld van de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene, dat in 2006 is opgericht. "De feiten sinds de coronacrisis zijn intenser, en keren sneller terug. Er lijkt vaker een acute hulpvraag te zijn, waarbij interventiediensten moeten tussenkomen. Het is dweilen met de kraan open, er zijn zoveel feiten. Die waren er altijd al, maar nu is het erger."

Verklaringen voor de toename in het aantal gevallen van geweld zoekt Verstraeten in het feit dat koppels tijdens de pandemie niet altijd weg kunnen uit hun situatie. "Mensen zitten bijvoorbeeld in een echtscheidingsprocedure en moeten langer dan normaal wachten op het vonnis over de voogdij van de kinderen. Of ze willen verhuizen naar een nieuw appartement tijdens een periode waarin er geen bezichtigingen zijn. Alle diensten, van hulpverlening tot politie of Justitie hebben getracht zich zo snel mogelijk aan te passen om door te werken onder de strenge maatregelen, maar iedere dienst lijkt toch een achterstand te hebben opgelopen."

In een grootstad als Brussel zitten we volgens Verstraeten met een aantal factoren die de lockdown en het respecteren van de strenge maatregelen niet makkelijker maken. "Families leven op een klein appartementje zonder tuin of balkon, er is geen kans om te gaan sporten, mensen vallen terug op tijdelijke werkloosheid of ervaren overlast van hun buren. Allemaal factoren die het stressniveau bij mensen verhogen."

Bij sommige koppels ontstaan er ook conflicten vanwege de coronamaatregelen. "Sommige mensen denken dat je helemaal niet naar buiten mag. Of één van de partners wil een wandeling gaan maken met een vriendin, wat toegelaten is, maar de ander staat dat niet toe."

(lees verder onder de video)

Meer dan één klap

Intrafamiliaal geweld gaat vaak niet over één klap of één feit. Het gaat over één klap die wordt uitgedeeld, maar over een relatie die al veel eerder scheef liep. Dat kan gaan over verschillende vormen van geweld: economisch, seksueel of psychisch.

Het komt vaak voor dat mensen ondanks het geweld toch samenblijven. "Er is vaak veel meer gaande dan de ruzie waar de politie aanvankelijk voor kwam," zegt Verstraeten. "Een strenge aanpak van de daders door politie en Justitie nodig, maar daarnaast moet er met de gezinnen gewerkt worden aan een oplossing. De personen beslissen samen te blijven? Hoe kunnen we verder geweld vermijden? Waar kunnen we spanningen wegnemen?" Het is dus niet voldoende dat de politie in een crisissituatie komt kalmeren, benadrukt Verstraeten. "Een multidisciplinaire aanpak is nodig."

De politie Brussel Hoofdstad Elsene heeft al een gespecialiseerde verhoorcel (Emergency Victim Assistance) voor slachtoffers van intrafamiliaal en partnergeweld. Maar Verstraeten zou graag een stap verder gaan en verschillende disciplines echt samen laten werken rond een geval van intrafamiliaal geweld. "Heeft iemand bijvoorbeeld een alcoholprobleem, dan gaat men tegelijkertijd ook daaraan werken. De politie blust brandjes, maar om te gaan richting een oplossing van het probleem is begeleiding nodig door andere instanties."