CouchSurfing: gratis en gastvrij toerisme

Een stad door de ogen van haar bewoners leren kennen en bovendien gratis overnachten? Dat kan! Ongeveer 750.000 mensen wereldwijd doen aan CouchSurfing, een nieuwe trend die aan populariteit wint, ook in Brussel. "Hier is het nog redelijk bescheiden, maar we krijgen toch heel wat aanvragen," vertelt Sven Van Den Meerssche (31), stadsambassadeur CouchSurfing Brussel.

C ouchSurfing is een internationaal gastvrijheidsnetwerk op het internet. De leden bieden hun couch of sofa gratis aan om op te overnachten. Via profielen op www.couchsurfing.com kom je in contact met mensen die een slaapplaats hebben of zoeken.

CouchSurfing ontstond in 2004 toen de Amerikaanse stichter, Casey Fenten, naar IJsland ging. Omdat hij niet als toerist in een hotel wou overnachten, stuurde hij meer dan vijftienhonderd studenten een mailtje met de vraag of hij bij een van hen kon overnachten. Hij kreeg zoveel reacties dat hij elke nacht bij iemand anders is blijven slapen. Daardoor kwam hij op het idee om deze vorm van reizen te organiseren in een netwerk.

Bier en wafels
"Ik ben lid van het netwerk vanaf 2006," vertelt Sven Van Den Meerssche uit Anderlecht. Hij woont ruim zeven jaar in een flat in de buurt van de Wayezstraat. "Een maand nadat ik me had ingeschreven, ontving ik twee Indiërs en is de bal aan het rollen gegaan. Ik heb me vooral ingeschreven om mensen te leren kennen, maar ook voor de culturele uitwisseling. Je bent niet alleen de gids, je hebt een persoonlijke band met je gasten. Elke ontmoeting is een wederzijdse verrijking."

"Ik wil laten zien aan toeristen hoe de stad écht is, hoe ik ze ervaar. Ik toon ze onze hoofdstad van binnenuit, de plekken waar toeristen anders niet komen. Als je alleen doet wat in de brochures staat, dan kan Brussel saai zijn. Uiteraard toon ik ze het historische centrum en Manneken Pis, maar ik laat ze ook proeven van onze gastronomie. Ik leg uit dat wij onze wafels niet met aardbei, banaan, slagroom, hagelslag en vanille-ijs eten. Er zijn ook heel veel mensen die voor het bier komen. Die neem ik mee naar biercafés zoals het Delirium Café en La Porte Noire. Voor de rest speel ik in op hun interesses."

Als host heb je geen verplichtingen tegenover je gasten, maar Van Den Meerssche vertelt dat zijn gasten het altijd heel erg op prijs stellen als ze een maaltijd van hem krijgen. Voor extra diensten, zoals iemand naar de luchthaven brengen, is het logisch dat je iets vraagt voor je benzine. De overnachting zelf moet wel gratis zijn. Maar je kunt ook gewoon iets gaan drinken met iemand zonder dat je een slaapplaats ter beschikking stelt. "Tot nu toe heb ik nog geen enkele negatieve ervaring gehad met mijn gasten. Het is natuurlijk ook een kwestie van afspraken maken en elkaar proberen te begrijpen. Veel van mijn gasten zijn uitwisselingsstudenten die van de gelegenheid gebruikmaken om Europa te verkennen. Enkele van mijn interessantste gasten waren een Bretonse student geneeskunde die te voet van Brest naar Oostende reisde, en een Zwitsers ensemble van middeleeuwse muziek."

Stadsambassadeur
Van Den Meerssche is een ervaren Couch­Surfer en kreeg al veel reizigers over de vloer. "Ik ben nu ruim tweeënhalf jaar host en ik ontvang mensen naargelang van mijn tijd en energie. Soms heb ik maar een gast in een maand; als ik heel veel tijd heb, kan dat oplopen tot een stuk of tien. Je bent natuurlijk niet verplicht om alle aanvragen te aanvaarden."

Met al zijn ervaring werd Van Den Meerssche stadsambassadeur voor Couch­Surfing in Brussel. "Het is geen officiële functie, het is vooral een engagement," legt hij uit. "Ik organiseer bijeenkomsten voor leden en reizigers in Brussel. Ik ben een aanspreekpunt. Het lokale netwerk wordt almaar belangrijker. In een grote stad als Brussel spoelen veel mensen aan die niemand of niets kennen, en dan in zo'n netwerk wel handig."

Volgens de statistieken zouden er in Brussel meer dan 3.500 leden zijn, lege profielen inbegrepen. Het aantal échte gebruikers ligt een stuk lager en is ook moeilijk in te schatten. De leden wonen verspreid over het hele Brusselse grondgebied, maar de meesten vullen 'Brussel' in als woonplaats in plaats van de gemeente, omdat dat alleen maar verwarrend werkt voor buitenlanders. Een groot deel van de leden zijn jonge, hoogopgeleide vrijgezellen, maar ook gezinnen met kinderen, koppels en ouderen bieden hun sofa aan.

De grootste kritiek op CouchSurfing is dat de toeristen op deze manier minder geld uitgeven. Met deze manier van reizen spaar je natuurlijk onmiddellijk geld uit. Maar anderzijds kun je ook langer rondreizen. Met een beperkt budget doen toeristen uitsluitend de grote - dure - steden aan, zoals Londen en Parijs. "Omdat toeristen bijna alleen in de toeristische restaurants en bars komen, worden ze in een pseudowereld geduwd. Ze worden gescheiden van de lokale bevolking, om commerciële redenen. Kleine zelfstandigen die niet tot dat toeristencircuit behoren, genieten niet van het toerisme. Wie bij locals blijft slapen, komt daar wel terecht," vertelt Van Den Meerssche tot slot.