Crowdfundingsplatform van Odisee wordt volwassen

BRUSSEL - Belgomarkt, Tournevie, Cinemaximiliaan, Brouwerij En Stoemelings en nu ook Bar Eliza in het Elizabethpark. Allemaal stadsprojecten die voor hun financiering aanklopten bij Growfunding, het crowdfundingsplatform van hogeschool Odisee. Het platform is na drie jaar ‘volwassen’ en slaat de vleugels uit. “Alleen zo kunnen we groeien,” zegt Frederik Lamote.

Growfunding kreeg zopas van minister Pascal Smet (SP.A) een structurele subsidie voor vier jaar. Het geeft het platform de mogelijkheid om op eigen benen verder te gaan, los van de hogeschool.
Growfunding ontstond eind 2012 als onderzoeksproject van Odisee, vertelt Lamote, die halftime les geeft aan de richting sociaal werk en halftime met het crowdfundingplatform bezig is. “De opleiding sociaal werk is helemaal geënt op de grootstad Brussel, ook de onderzoeksprojecten. We stelden vast dat het potentieel aan toffe voorstellen en ideeën in Brussel enorm is. Vele mensen hebben ideeën maar vaak niet de financiën om ze waar te maken. Wij vroegen ons af hoe we reward based crowdfunding konden inzetten voor de realisatie van kleinschalige projecten in de stad.”

Reward based?
Frederik Lamote: Ja. In ruil voor je bijdrage krijg je een reward, een beloning. Geen geld dus. Dat is het verschil met financiële crowdfunding. Daar ben je meer investeerder en krijg je rente of een aandeel. Wij proberen de donateurs via de reward zoveel mogelijk te betrekken bij het project. Als je mee een cd financiert is de beloning niet de cd, maar wel bijvoorbeeld een concert in de Monk. Voor ons is het heel belangrijk dat door het project meer sociale cohesie ontstaat.
Hoe gaan jullie concreet te werk?
Lamote: Wij grijpen nooit in in het idee van de projecthouders, we ondersteunen hen bij het opzetten van de campagne. Vooraf is er altijd een brainstorm: wat is jullie netwerk, waar zijn jullie goed in, welke rewards zouden kunnen werken. Neem BX30, een groepje 16-17-jarigen uit de Brabantwijk dat naar Montréal op studiereis kon en nog geld zocht voor een documentaire. Zij hadden hun eigen netwerk, maar dat was afgebakend. Brussel is toch een gesegmenteerde stad. Wij hebben over hun project gecommuniceerd via ons netwerk. Zo krijg je een mix. En we hebben hen aangemoedigd om zelf activiteiten te organiseren, zoals een ouderwetse spaghetti-avond. Wij willen dat er veel meer interactie is tussen online en offline.

Crowdfunding is erg in. Elke dag duikt er wel een nieuw initiatief op. Ook de platformen schieten als paddenstoelen uit de grond. Voelen jullie de concurrentie?
Lamote: Niet echt. Het klopt dat de markt in volle ontwikkeling is. Iedereen probeert crowdfunding in te zetten als financiële hefboom. Er zijn heel veel platformen bijgekomen maar er zijn er ook die na een jaar al opgedoekt worden. Wij hebben gekozen voor kleinschaligheid, sociale impact en Brussel. Daarin verschillen wij van grote platforms als Ulule en het Franse KissKissBankBank, dat intussen in tien, vijftien Europese landen actief is en een enorme omzet draait. Hun businessmodel bestaat er in om reward based crowdfunding rendabel te maken. Onze doelstelling is niet louter het ophalen van geld. Wij willen ook nieuwe netwerken van mensen creëren in de stad.

Jullie vragen nochtans ook een bijdrage. En die ligt hoger dan bij sommige van de grote platforms.
Lamote: Klopt, als het beoogde bedrag wordt ingezameld vragen wij een success fee van tien procent. Maar daar krijg je veel voor terug. Wij betalen er de vertaalkosten mee – alles wordt bij ons in drie talen vertaald -, de website, het online betalingssysteem, alle communicatiekosten.
Bovendien krijgen de projecthouders een uitgebreide trajectbegeleiding. Dat doen andere platformen vaak niet. Het is wellicht een van de redenen dat het slaagpercentage bij ons zo hoog is. Dat lag de afgelopen zes maanden op 92 procent, het hoogste van heel België en Nederland.
Bij grote platforms krijg je bijna nooit iemand te zien, je vult je fiche online in. Er is dus veel minder betrokkenheid.

Worden crowdfundingsplatformen gecontroleerd, net zoals banken?
Lamote: Alleen de financiële crowdfunding. Wat wij doen wordt juridisch beschouwd als een gift, met een cadeautje als beloning. Maar dat cadeau is juridisch zelfs niet afdwingbaar.

Crowdfunding dreigt een alternatief te worden voor subsidies, luidt soms de kritiek.
Lamote: Onze vorm van crowdfunding kan nooit een alternatief zijn voor subsidies. Daarvoor zijn de bedragen te klein. Met reward based crowdfunding haal je geen 50.000 euro op. Het gemiddelde doelbedrag bij ons ligt op 7.800 euro. Voor een feitelijke organisatie of groepje buurtbewoners is dat aanzienlijk want plots wordt er veel mogelijk, maar daarmee financier je geen loonkosten.

Bovendien gaat het bij ons vaak om projecten die niet in aanmerking komen voor subsidies omdat de aanvragers niet de juiste juridische structuur hebben of niet aan de voorwaarden van een projectoproep beantwoorden. Wij zijn veel flexibeler en laagdrempeliger. Bij ons heb je zelfs geen papieren nodig. Iedereen kan een campagne lanceren, sans-papiers, groepjes jongeren, twee individuen, een beginnend bedrijfje, een groep van buurtbewoners. En het gaat snel. Op drie maanden kan de financiering rond zijn.

Maar ontstaat er bij de beleidsmakers geen mentaliteitswijziging: de mogelijkheid van crowdfunding wordt gebruikt als excuus om geen subsidies te moeten geven?
Lamote: Ik hoop van niet. De subsidie die wij krijgen is althans een extra investering. In Brussel werden geen andere subsidies geschrapt om Growfunding te financieren. In Vlaanderen, met een andere politieke context en coalitie, kan dat gevaar er wel zijn. Je zag het tijdens de verkiezingscampagne. Crowdfunding werd te pas en te onpas naar voren geschoven als alternatief, zelfs voor de financiering van scholen. Dat vind ik pertinent fout.

Na 53 projecten vinden jullie het tijd om solo verder te gaan. Waarom?
Lamote: We worden een vzw, een spin-off van Odisee. Dat geeft ons meer mogelijkheden om te groeien. Als we op iets grotere schaal werken, kunnen we efficiënter worden. Nu halen we per euro die in Growfunding geïnvesteerd wordt iets meer dan twee euro op voor kleinschalige stadsprojecten. Op termijn moeten we dat bedrag kunnen verdubbelen. We dromen er ook van om Growfunding uit te breiden tot de Rand. Want er komen toch heel wat projecthouders en donateurs uit de Rand. En we kijken al naar andere steden: Antwerpen, Gent en Mechelen.