Dagboek van Oekraïense vluchteling: 'Mijn dochter gaat alweer naar school. Ongelofelijk'

Natalya (35) is een van de duizenden moeders die Poetins bommen op Oekraïne ontvluchtten. Met drie koffers, een uitpuilende handtas en ernstig slaapgebrek kwam ze vorige week in Ukkel aan. Elke dag vertelde ze BRUZZ wat ze meemaakte. Dit is haar dagboek.

Vrijdag 4 maart: een laatste blik op onze stad

“Het heeft lang genoeg geduurd. Vandaag trek ik de deur van ons appartement in Krementsjoek achter ons dicht. Hier woon ik, samen met mijn veertienjarige dochter Mariya, meer dan driehonderd kilometer ten zuiden van Kiev. Onze stad wordt nog niet getroffen door bommen, maar ik vind het te riskant om nog langer te wachten.”
“Sinds 24 februari lopen de onheilsberichten onophoudelijk binnen. Steeds meer burgers proberen het land te verlaten, maar na een oproep van onze president moeten mannen tussen 18 en 60 jaar blijven. Om Oekraïne te verdedigen. Ik heb een speciaal statuut van 'alleenstaande moeder'. Zo kan ik bewijzen dat ik Mariya alleen opvoed en kan ik het land gemakkelijker verlaten dan vrouwen van wie de man onder de wapens wordt geroepen.”

“Ik vraag mijn zus en haar dochter om mee te vertrekken, maar kan ze niet overtuigen. Ze willen hun huis niet achterlaten – en dat begrijp ik volledig. Maar mijn angst om niet op tijd te kunnen vluchten, is groter dan de vrees om alles kwijt te spelen.”

“Gisteren gingen we een laatste keer bij mijn ouders eten. Ik kon ook hen niet overhalen om mee te komen. Ons schattige hondje, Ponchik, lieten we bij hen achter. Bij het afscheid pakten we mijn ouders een laatste keer goed vast.”

“Met drie koffers en een uitpuilende handtas lopen Mariya en ik een laatste keer door de straten in onze woonplaats. Vrijwilligers die ons naar de grens met Polen zullen begeleiden, staan ons op te wachten. Onze bus zit helemaal vol: ik tel 48 mensen, de vele kleine kinderen op schoot zijn daar niet bij.”

Zaterdag 5 maart: een slopende busrit

“Sommigen sussen hun kroost in stilte, anderen verzetten hun gedachten door verhalen met elkaar te delen. Niemand doet een oog dicht. Iedereen zit in hetzelfde schuitje. Dan zie ik in de bus nog een moeder met een tienerdochter zitten: de veertienjarige Sofia en haar moeder Snezhana. Het schept een band. We spreken af dat we dit avontuur samen zullen doorstaan. We zullen niet meer van elkaars zijde wijken.”

“Mijn hoofd loopt steeds vol met dezelfde vragen. Ik begrijp niet waarom mijn volk zo moet afzien. Waar geeft Poetin ons toch de schuld van, waarom doet hij ons dit aan? Waarom werden we geforceerd om ons land, huis, familie en vrienden achter te laten? We hadden een mooi appartement, een auto en een goede job. Ik ben ambtenaar bij het ministerie van Financiën en bouwde een goed leven op dat door de oorlog vernield wordt.”
“De slopende busrit van 20 uur eindigt in het holst van de nacht in Krakovets bij de Poolse grens. Toestromende auto's creëren een enorme file. In de ijzige wind wachten we om ons paspoort te laten controleren. Overal rond ons: een overdonderende hoeveelheid vluchtelingen en een constant schel geluid van huilende kinderen. Ik weet niet wat harder snijdt: de ijskoude wind of het gekrijs? Na negen uur aanschuiven bereiken we eindelijk de andere kant van de grens.”

Zondag 6 maart: gered door Belgisch koppel

“Snezhana blijft bij onze dochters en bewaakt de spullen, terwijl ik me door de massa wurm op zoek naar hulp. Hoe begin je daaraan? Maar soms komt het geluk zomaar op je af en moet je er niet naar op zoek. Een Belgisch koppel stapt op Snezhana en de kinderen af. Ze wonen in België en stellen voor om ons naar Bergen te brengen. Ik had helemaal niet aan België gedacht, laat staan dat ik ooit van Bergen gehoord had. Maar veel overtuigingskracht is er niet nodig. Om 11 uur 's ochtends kruipen we met z'n vieren in de auto richting België, Henegouwen. Ik doe de hele rit geen oog dicht. Het is al avond als we de volgende dag bij het koppel thuis aankomen. Pas dan, in hun mooi opgemaakte bed, vallen mijn ogen dicht.”

Maandag 7 maart: een slaapplek in Ukkel

“Het Waalse koppel vertrekt opnieuw naar de Poolse grens met Oekraïne om vluchtelingen op te pikken. We kunnen hier niet blijven en moeten op zoek naar een andere plek om te verblijven. Onbegonnen werk. Hoe zoek je opvang in een land waarvan je de taal niet beheerst? Yana, een andere vrijwilliger uit Bergen, vindt een slaapplaats voor ons. Het verwarmt mijn hart dat er zoveel lieve mensen zijn die zich over ons ontfermen. Ik weet niet waar ze vandaan blijven komen.”
“Aangezien we met zijn vieren samen willen blijven, zoekt Yana naar een ruime woonst. Ze vindt die in Ukkel bij Jérôme, die via Facebook en Mapahelp zijn woning openstelt. We kunnen de volgende avond al bij hem terecht.”

Dinsdag 8 maart: een eigen badkamer

“We rijden naar Ukkel. De zware, zwarte poort opent traag. We geloven onze ogen niet. Een lange oprit tussen prachtige bomen en struiken komt tevoorschijn. Vanuit het groen duikt een statige, gele villa op. Jérôme, een zestiger, wacht ons op, zijn twee grote Berner Sennenhonden staan naast hem.”

“Ik zie dat tranen opwellen in Mariya's ogen. De grote honden schrikken haar af en ze durft de auto niet meer uit. Jérôme en ik kunnen haar met veel moeite overtuigen om mee naar binnen te gaan.”
“Terwijl we onze koffers de trap op hijsen, kijken we onze ogen uit. Jérôme opent de deur van een kamer met een tweepersoonsbed, badkamer én privétoilet. Nog voor Mariya haar bagage in de slaapkamer kan neerzetten, wenkt hij ons een volgende trap op. Een tweede kamer. Opnieuw een tweepersoonsbed en een eigen badkamer. Privacy. We hebben zoveel geluk. Zoveel geluk in een ongelukkige situatie.”
“Ik zeg Jérôme dat ik niet begrijp waarom hij dit doet voor ons. Hij verwijst naar zijn grootouders die in 1940 hun geliefde Parijs moesten ontvluchten. 'Met hen in mijn achterhoofd wist ik dat ik iets moest ondernemen. Ik ben een gescheiden man die hier alleen in mijn grote huis woon. Ik voel me haast verplicht,' zegt hij me.”

Woensdag 9 maart: focus op ons nieuwe leven

“Terwijl wij nog wat bijslapen in onze nieuwe kamers, staan alweer honderden landgenoten aan te schuiven bij het oude ziekenhuis van Jules Bordet om zich in te schrijven. Velen hopen ook op een dak boven hun hoofd.”
“We prijzen ons gelukkig dat we al een slaapplaats hebben. Toen we met Yana onderweg waren vanuit Bergen naar Brussel, polsten we of ze kon passeren langs Jules Bordet om onze papieren te regelen. Ze vroeg ons om nog even te wachten en voorrang te geven aan Oekraïners die nog geen slaapplaats hebben. Ze bespaarde ons ook meteen die lange wachttijd.”

“Ook Snezhana en Sofia hebben samen met ons bij Jérôme onderdak gekregen. Ze kijken bezorgd naar nieuwszender Ukraine 24. Het nieuws van de bombardementen op het kinderziekenhuis in Marioepol raakt hen enorm. Snezhana weent onophoudelijk. Ze kijkt constant naar het nieuws, al raakt ze daar erg overstuur van. Ze is meer op zichzelf en komt minder vaak hier in de keuken, waar ik en Jérôme dikwijls zijn. Ook ik wil weten wat zich op het thuisfront afspeelt, want het blijft altijd maar bang afwachten. De voorbije dagen ging het luchtalarm af in onze stad en moesten mijn ouders twee dagen schuilen. Het is moeilijk een balans te vinden: je wil op de hoogte blijven, maar tegelijkertijd wil ik me focussen op de opbouw van mijn nieuwe leven hier.”

Donderdag 10 maart: terug naar school

“Ik ga naar de winkel, omdat ik wil koken. Niet alleen deze avond, maar elke dag. Ik wil borsjtsj maken, een traditionele maaltijdsoep. Op die manier breng ik ons thuisland toch een beetje naar Brussel. Het is mijn manier ook om me dankbaar te tonen.”
“Jérôme regelde al een afspraak met een privéschool in Ukkel. De school organiseert lessen voor Oekraïense kinderen, zodat ze een basis van Nederlands, Engels, Frans en wiskunde krijgen. Onze gastheer is liever discreet over de naam van de school, anders zou er een stormloop kunnen ontstaan.”
“Mariya is enorm geboeid door wetenschap, vooral door biologie en chemie. Maar ze heeft nog een groter talent. Ze is een 'Picasso' in wording. Ze hoopt dat ze ook hier in Brussel haar schilderkunsten kan bovenhalen.”

Vrijdag 11 maart: een drukgevulde agenda

“Jérôme stelt zijn huis open zolang het nodig is, zegt hij. We kunnen best in maanden denken, begrijp ik, al hoop ik dat we toch snel weer naar Oekraïne mogen.”
“Na een goed gesprek met de directie mogen Mariya en Sofia meteen van start gaan op school, ze zitten vandaag al in de les. Ongelofelijk. De school combineert een klasgroep van Oekraïense leerlingen die al heel hun leven in België wonen en de nieuwe kinderen. Zo worden ze ondergedompeld en leren ze van elkaar. Ik zie dat Mariya er enorm van heeft genoten.”
“Meteen na de lessen mag Mariya langsgaan bij de plaatselijke orthodontist. Ze draagt een beugel. De secretaressen zijn twee Oekraïense dames die hier al een hele tijd wonen. Het deed zo'n deugd om nog eens vlot met hen te praten.”

“‘s Avonds dineren we samen met twee Oekraïense gezinnen die ook in Brussel onderdak kregen. Het was een ongelooflijk gezellige avond: spelende kinderen en honderduit pratende ouders. Naarmate de avond vorderde, merkte ik dat ik meer en meer lachte.”
“Terwijl we onze band met Oekraïne stevig onderhouden, proberen we ons leven in Brussel voorzichtig te organiseren. Onze tocht, ons afscheid en ons verlies zijn nog lang niet verteerd, maar ik durf optimistisch naar de toekomst te kijken. Het is ontzettend belangrijk voor onze hele gemeenschap dat we onze verhalen delen. Ik hoop echt dat mensen hier moed en kennis uit kunnen putten.”