Daklozenorganisatie: 'Genoeg lege panden in Brussel'

Aan de ingang van de voetgangerstunnel Fonsny vond maandagochtend een protestactie plaats tegen het Brusselse beleid omtrent dakloosheid. De beweging ‘Recht op een dak of het dak op’ strijdt voor het recht op wonen, werken en verblijf in Brussel. “Als het probleem de aandacht krijgt die het nodig heeft, kan dakloosheid verdwijnen”, klinkt het.

Het 30-tal actievoerders presenteerde twintig kartonnen huisjes. Eén voor elk van de 19 gemeenten, en een symbolisch 20ste huisje om weer te geven dat dak- en thuislozen vaak buiten de wetgeving vallen en hierdoor geen aanspraak kunnen maken op hun rechten.

Naar aanleiding van de aankomende gemeenteraadsverkiezingen, stelde de organisatie ook dak- en thuislozen 'verkiesbaar'. Niet voor een politieke post, maar als kandidaat voor een huis, een werk- of verblijfsvergunning.

Zo willen ze aan de mouw trekken van zowel het Gewest, de Brusselse gemeenten en het OCMW. “Op politiek vlak wordt er al geïnvesteerd in dit probleem, maar de projecten blijven heel kleinschalig. Als het probleem de aandacht krijgt die het nodig heeft, kan dakloosheid effectief verdwijnen. Maar dan zijn er wel dringend nieuwe beschikbare huizen nodig”, zegt mede-initiatiefnemer Bart Van de Ven aan BRUZZ.

Duizenden lege panden

Bij de laatste telling van leegstaande huizen bleek dat er in Brussel ongeveer 15.000 à 30.000 panden leegstaan. Van de Ven: “Plaats dat tegenover de ongeveer vijfduizend daklozen in Brussel en je ziet dat er mogelijkheden bestaan.”

De oplossing die de beweging voorstelt, is het recept van 'housing first': eerst mensen van de straat halen, en pas daarna inzetten op psychologische bijstand en maatschappelijke begeleiding. Daklozen zouden nu overdag wel geholpen worden, maar ‘s avonds opnieuw op straat belanden.

In een eigen huis zouden ze de mentale ruimte krijgen om zich te herintegreren in de maatschappij. “Heel vaak wordt er gedacht in voorwaardelijke zin: eerst werken, talen aanleren, in sommige gevallen afkicken en dan pas volgt een huis. Maar experimenten tonen aan dat wanneer er eerst een woning wordt voorzien, integratie vlotter gaat.”

De actiegroep drukte ook verkiezingsflyers die tot 14 oktober naar de verkiesbare politici zullen worden verzonden. De slogan luidt; “Als u op mij stemt, dan stem ik ook op u.” Eén van de kandidaten is Stella uit Kinshasa, Congo. Ze verblijft al vijf jaar in Brussel, zonder een normale woonst. Ze logeert momenteel bij vrienden en protesteert vandaag mee. “Iedereen heeft recht op een dak boven het hoofd, vanwaar je ook komt.”

Van de radar verdwenen

De actie vond plaats aan de voetgangerstunnel Fonsny die in juni werd gesloten, nadat er meer dan een jaar lang een dertigtal daklozen hadden geleefd. Waar die mensen sindsdien naartoe gingen, is niet bekend, mogelijk zochten ze hun toevlucht in een gaanderij van een overheidsgebouw in de Blérotstraat. ‘Recht op een dak of het dak op’ laat weten dat veel mensen van de radar verdwijnen.

Op basis van cijfers uit 2016 blijkt dat er in Brussel jaarlijks bijna 16.000 mensen worden geschrapt uit het bevolkingsregister omdat niet geweten is waar ze verblijven. Het gaat veelal om dak- en thuislozen, en dit cijfer zou de voorbije jaren nog gestegen zijn. Het college kan beslissen om een persoon van ambtswege te schrappen uit de bevolkingsregisters, wanneer die langer dan zes maanden niet op zijn of haar officiële adres verbleef, zonder aangifte te doen van adreswijziging of zonder melding te maken van zijn tijdelijke afwezigheid.

Of de daklozen dit jaar zelf kunnen stemmen, is dus niet in alle gevallen duidelijk. Aangezien er geen officiële woonplaats kan worden aangegeven, maar die wel vereist is om gebruik te maken van je stemrecht, kan een dakloze zich inschrijven op een 'referentieadres'. Dit kan bij een private persoon, of bij het OCMW van de gemeente waar de dakloze verblijft. Maar om die rechten te behouden moet de betrokken persoon zich minstens één keer per trimester aanmelden bij het OCMW.