De Heemschool heeft haar snoezelruimte

Het kunstenaarsduo Sarah&Charles heeft een jaar gewerkt aan 'The sensory room', een belevingskamer voor leerlingen van de Heemschool. Kinderen kunnen er hun zintuigen prikkelen, maar ook wegdoezelen en fantaseren. BDW neemt u mee op een trip. Want zelf zult u het werk waarschijnlijk nooit zien.

Stel het u voor: u bevindt zich in een stille en donkere wereld; het enige wat u zeker weet, is dat u niet buiten bent, maar ergens binnen. U schakelt uw gsm uit.

In wat u denkt dat de verte is, ziet u zacht licht. In dat licht herkent u landschappen: links het einde van een dag aan zee. U ziet bootjes varen, u ziet een pier. En verderop een vuurtoren. Pal voor u ziet u dan weer een boslandschap waarboven donkere wolken hangen. Het enige gezellige is een huisje waarvan de ramen een zacht licht verspreiden, alsof er misschien iemand thuis is. Rechts van u ten slotte breekt in een koud licht een herfstige dag boven een stad aan. U ziet een viaduct waarop een auto staat. Of... eindigt de dag? Niemand die het u zeggen kan - het staat u vrij te fantaseren.

En even plots als u dit landschap binnen kwam, hoort u geluid. U kijkt rond, en ziet toevallig de stad rechts van u tot leven komen. De straatverlichting op het viaduct floept aan. Even later lichten her en der vensters aan en uit in de vele flatgebouwen die de stad telt. Een reuzenrad begint te draaien en verspreidt kermismuziek. Als u een beetje beter naar de stad kijkt, ziet u achter een raam een koppeltje in een omhelzing. Maar u vindt het niet gluurderig wat u doet, integendeel. Het tafereel ademt net zoveel rust uit als de hele stad.

De stad leeft niet lang. Na vijf minuten wordt uw aandacht getrokken door een kampvuur. In een grot in een berg, net naast het boslandschap recht voor u - u was vergeten dat het naast de stad bestond, want het was er donker - begint een kampvuur te branden. Iemand wil u een verhaal vertellen.

Voelt u zich al rustig worden door deze beschrijving? Beeldt u zich dan eens in wat een kind moet voelen.

Twee verhalen
U bent in een snoezelruimte beland. Wat voor ruimte? Een snoezelruimte. U kent het snuffelen, wat u met uw zintuigen doet. U kent doezelen, wat u een zalige bezigheid lijkt, die u in de hectische wereld jammer genoeg te weinig in praktijk kunt brengen. U brengt ze samen. Gesnopen?

Een snoezelruimte. Dat hadden ze in de Heemschool, een school voor buitengewoon onderwijs, al lang. Maar ze moest gerenoveerd worden.

Op een dag kwam er een duo langs, Sarah&Charles, voluit Sarah Deboosere en Charles Blondeel. In opdracht van de Vlaamse Bouwmeester moesten zij nadenken over kunst in de school. Ze waren ontroerd door twee verhalen die leerkrachten van de school hen vertelden. Het eerste is dat van de verwondering: de kinderen in de Heemschool - kinderen met een mentale of een motorische handicap - zijn altijd onrustig als het weer verandert. Heeft het gesneeuwd of waait het hard? Dan is lesgeven niet echt mogelijk, omdat het weer - de wereld buiten - veel interessanter is dan wat er in het klaslokaal gebeurt.

Het tweede verhaal is dat van het verlangen. U kent dat wel: u wilt dit, en misschien zal het in de toekomst ook gebeuren, dus leeft u ernaartoe. De kinderen van de Heemschool doen dat ook. Maar het probleem is dat het verlangen zo vluchtig is: als dat waar je naar verlangde, er is, dan stopt het verlangen, of leeft er een nieuw verlangen op. Naar iets anders.

De snoezelruimte biedt soelaas: u kunt ernaar verlangen, maar wanneer u er bent, is de kans groot dat u elke keer wat anders ziet. U gelooft het niet? De kinderen van de Heemschool waarschijnlijk wel.

Gek dat het zo is, maar wat u ziet, is in feite niets meer dan een stel triplexplaten waarop foto's van wolken geprint zijn, met daarachter allerlei maquettes (gaande van hout tot afgedankte disketteladers, wafelijzers en gesmolten plastic, miniatuurboompjes en papier-maché, ledlampjes en zwaardere spots). Wat u hoort, is grotendeels kunstmatig geluid, ontsproten aan het brein van een handige geluidsharry die met de computer overweg kan, en de toverformules kent die u precies vertellen hoe een stoomboot klinkt. Het interessante is dat die formules tot veel in staat zijn: ze zijn wiskundig, dus kunnen ze in een computer gestoken worden. Een computer die het hele spektakel dat u net zag, gestuurd heeft. Zoemt de mug in het zeetafereel twee keer na anderhalve minuut? Volgende keer doet hij dat niet. Hoorde u stadsverkeer in een welbepaalde volgorde? Binnenkort hoort u het anders. Met andere woorden: de geluiden blijven, maar de volgorde verandert. En niemand weet hoe. Hetzelfde met de lampjes en ledjes die u ziet: de zon gaat traag onder, en soms iets sneller. Of ligt het alleen aan uw fantasie? Gek toch hoe een computer uw verbeelding op hol laat slaan.

Vijf minuten
Ondertussen bent u al minuten verder. U hebt een beetje kennisgemaakt met de installatie, en elke vijf minuten hebt u een van de drie landschappen zien werken. U hoorde, zag en ervoer wonderlijke dingen. U hebt misschien twee keer de stad zien leven, en drie keer de zee. En u luisterde naar het geknetter van een kampvuur in de grot in de berg naast het bos.

Misschien hebt u plaatsgenomen op het waterbed dat u na verloop van tijd opmerkte, en bent u erop gaan liggen. Of misschien bent u bijna in slaap gevallen toen de sterrenhemel boven het bos verscheen.

Bedenk nog even, beste ontdekker, dat wat u ziet, een jaar de tijd heeft gehad om gemaakt te worden. En dat wat u ziet en hoort, haast uniek is in de wereld der snoezelkamers. Wie zegt trouwens dat er buiten nog een wereld is? Nergens ziet u ramen, op drie na: zee, bos en stad. Net buiten handbereik. U staat ook in een wereld die ongeveer 40.000 euro heeft gekost, want dat soort informatie hebben grotere mensen nu eenmaal graag. Weet ook dat wat men u nu vertelt, goud waard is: normaal gezien zult u de snoezelruimte nooit zien, tenzij u om de een of andere reden in de Heemschool moet zijn en ernaar vraagt. U bent ervan op de hoogte gebracht, en u weet meer dan de kindjes zelf.

U weet ongeveer hoe het werkt, wat er achter het plexiglas schuilgaat en hoe de wereld om u heen opgebouwd is. Maar... wilt u het alstublieft niet voortvertellen aan de kinderen? De kans is groot dat zij u niet geloven. Nu ja, wie wil er nu iemand geloven die zegt te weten hoe de wereld werkt.