De Kyoto-bijdrage van het ziekenhuispersoneel

Fietsende dokter Benny Van Bruwaene trapt hard op de pedalen van het fietsproject van het UZ. Heel de maand mei zijn er acties, met een mooie prijzenpot. Maar de echte winnaars, dat zijn de volhouders.

Stel, u woont in Sint-Pieters-Leeuw, achter het Erasmusziekenhuis, en u werkt in het UZ Brussel, zoals dokter Van Bruwaene, staflid van de directie en werkzaam op de dienst Medische Regis­tratie. Via de Ring is in Jette geraken één nerveus gedoe; met metro en bus maakt u een heel ommetje. Van Bru­waene springt 's morgens de fiets op: via de Neerpedevallei (Anderlecht) en de Itterbeeksebaan, door de fietstunnel onder de Ninoofsesteenweg (Dilbeek), en langs 'de groene 'pampa's' van Berchem (zoals hij ze noemt) tot de Keizer Karellaan. Om dan door het Laarbeekbos het UZ te bereiken. Vijftien kilometer verderop.

Van Bruwaenes twee enige ergernissen: het sluipverkeer, zelfs op onverharde wegen ("op te lossen met camera- of politiecontrole") én de slechte afstelling van een spoorboom in Ganshoren/Jette (twee minuten wachten, dus vaak aan de laars gelapt door passanten: "Levensgevaarlijk, en dit terwijl de volgende overweg viermaal sneller opengaat").

Als dynamo van de Fietswerkgroep van het UZ breekt Van Bruwaene een lans voor meer woon-werkverkeer met de fiets. "Uit de overtuiging dat we iets moeten doen om de Kyoto-norm te halen, en omdat we ons vandaag moeten voorbereiden op de dag dat we zonder olie vallen. Mobiliteit is een zaak van elke burger."

Tijdens de Heen-en-weerweek (4 tot en met 10 mei, www.varieerinhetverkeer.be) en het internationaal fietscongres Velocity in Thurn & Taxis loopt de aanmoedigingsactie Ik Kyoto (www.ikkyoto.be) voor UZ-werknemers om met de fiets naar het werk te komen. Tot 29 mei is de ondersteuning maximaal. Iedereen kan een veilige gepersonaliseerde fietsroute aanvragen, al dan niet in combinatie met het openbaar vervoer. Hiervoor wordt de routeplanner van Garmin en Grote Routepaden (GR) gebruikt. Personeel kan ook gratis een vouwfiets uitproberen, of een elektrische fiets huren. En het UZ probeert fietspooling onder collega's te organiseren. Er komt een info- en fietsverkoopmarkt, er is een fietstocht van vijf kilometer over de middag, en er kunnen gratis conditietests voor en na het fietsen afgelegd worden.

Van Bruwaene: "Het UZ heeft zopas de kilometervergoeding in orde gebracht, én een supplementaire premie uitgetrokken voor personeel dat met de fiets komt werken. Op ons intranet bieden we service, zoals een fietsteller die berekent hoeveel geld je bespaart met fietsen. Dat economische aspect is ongetwijfeld een belangrijke motivatie: in zes maanden is de aankoop van een fiets al terugverdiend."

Van Bruwaene roept meteen het simulatieprogramma op zijn computerscherm op en geeft 'zijn' vijftien kilometer van huis naar UZ in. "De fietsvergoeding voor tweemaal vijftien kilometer daags bedraagt 1.062 euro. Daar geeft het UZ een bonus van tien procent bovenop voor wie minstens tien kilometer van het werk woont (vijftig procent belast, red.), of netto 809 euro. Als een auto gemiddeld - afschrijvingen en brandstof inbegrepen - een kwart euro per kilometer kost, terwijl een fiets drie eurocent per kilometer kost, dan krijg je dit: je bespaart 2.366 euro. Gewoon door te fietsen in plaats van met de auto te komen."

"Nog een idee van ons: we willen lokale fietsenmakers een soort van pechdienst voor onze fietsende pendelaars aanbieden. Maar de financië­le incentive komt zeker op de eerste plaats. Daarbij komt natuurlijk nog het gezondheidsaspect, dat niet in geld uit te drukken is. Joggen of een fitnessabonnement kost extra uren en geld. Wie fietst, sport tijdens de 'verloren' verplaatsingstijd naar het werk. Bovendien meet je je, zonder extra tijdsbesteding na het werk, een systeem aan, waartoe je anders misschien niet komt. En als je wilt vermageren: je verbruikt 130.528 kcal (nog steeds voor wie vijftien kilometer van zijn werk woont, red.). Daarvoor mag je al wat bij-eten zonder te verdikken," grinnikt Van Bruwaene. "Bovendien verminder je de C02-uitstoot met meer dan een ton per jaar, of als je maar één dag per week fietst, met 212 kilo. Én er is de ontlasting van de UZ-parkeergarage, die nu maximaal bezet is, wat al patiënten doet afhaken."

Trein/fiets
Drie jaar geleden werd er al een eerste aanzet gegeven voor een UZ-fietsproject. Van Bruwaene: "In 2006 deed het UZ voor het eerst mee aan Dring Dring, met zijn recrea­tieve fietsparcours in Jette tijdens de middaguren. We hebben toen geprobeerd de gemeente erbij te betrekken, zonder resultaat. Ondanks het barslechte weer - onze stand vloog zelfs weg - kwamen er toen honderd personeelsleden opdagen. Dit jaar rijden we naar het treinstation, om te tonen hoe dicht dat wel ligt, en vooral hoe groen dat traject is, want de combinatie plooifiets/trein moedigen we aan. Het ideale systeem is huurfietsen beveiligd stallen aan het station van Jette, naar het voorbeeld van Barcelona. We zijn vragende partij om zowel aan het UZ als aan het NMBS-sta­tion van Jette zo'n huurfietsenstalling te hebben. Met een abonnementsysteem zou dat heel voordelig zijn voor de gebruiker. Maar hoewel we een volledig monocommunautair Vlaams ziekenhuis zijn, met 95 procent personeel dat uit Vlaanderen naar hier reist, kunnen we niet putten uit het Vlaams Mobiliteitsfonds. We hebben ook gevraagd om een regionale fietscorridor aan te leggen, maar doordat dat traject naar het Brusselse gewest toe loopt, interesseert het Vlaanderen niet. Heel het fietsnetwerk dat Vlaanderen uitbouwt, is niet afgestemd op Brusselse aansluitingen. Hoe moeten we dit rijmen met de stimulansen in ons ziekenhuis, dat op zich al een Vlaams dorp groot is?"

:: Fietsactie Ik Kyoto van 4 tot en met 29 mei. Fietsmarkt op 12 mei (11-17 uur) in het VUB-restaurant, en bewegwijzerde Dring Dring-fietstocht door groen Jette (5 km) op 13 mei (12-14 uur)