De lastige geboorte van een Europamuseum

Donderdag vergaderen de Europese staatshoofden en regeringsleiders in Brussel. Voorzitter Herman Van Rompuy heeft voor zijn eerste top niet het gebruikelijke Justus Lipsiusgebouw in de Wetstraat uitgekozen, maar wel de historische Solvaybibliotheek in het Leopoldpark. [1 reactie]

Het Leopoldpark - een geklasseerde park - wordt steeds meer een symbool voor de Europese aanwezigheid in Brussel want ook het nabijgelegen Eastmangebouw verandert tegen 2014 in het Huis van de Europese Geschiedenis.

Museum toch in Europawijk
Brussels minister-president Charles Picqué bevestigde onlangs dat er in de Europawijk nu wel degelijk een museum van Europa of Huis van de Europese Geschiedenis komt.

De plannen voor zo'n museum dateren al van in het midden van de jaren negentig. Toen begonnen voormalig Eurocommissaris Karel Van Miert en het vroegere Europarlementslid Antoinette Spaak met enkele andere vooraanstaande Europa-believers, verenigd in de vzw Museum van Europa, te dromen van een tentoonstellingsruimte waarin de hele geschiedenis van de Europese constructie uit de doeken zou worden gedaan.

In 2002 besliste het bureau van het Europees parlement dat een stuk van haar nieuwe vleugel aan het Luxemburgplein ingericht zou worden als Europees museum. De vzw werkte een tentoonstellingsconcept uit dat de Europese geschiedenis van duizend voor Christus tot nu in beeld zou brengen.

Het museum moest in 2007, vijftig jaar na het Verdrag van Rome, opengaan. Het duurde evenwel tot 2005 voor de Belgische overheid met het beloofde geld over de brug kwam. Kort nadien bleek het Europees parlement van mening veranderd. Irritatie over de lastige samenwerking met de Belgische autoriteiten en heftige inhoudelijke discussies over de vraag wanneer de geschiedenis van de Europese eenmaking begint, lagen mee ten grondslag aan deze beslissing.

In de nieuwe vleugel komt nu het bezoekerscentrum van het Europees parlement, dat later dit jaar opengaat en waar de werking van het parlement uitgelegd wordt. Voor de vzw Museum van Europa was dat natuurlijk een flinke tegenvaller. Met de ruim vijf miljoen euro die de vzw van de federale overheid had ontvangen, maakte ze de tentoonstelling Dit is onze geschiedenis, de basis voor een permanent parcours dat binnen en buiten Europa rondreist.

Huis van de Europese Geschiedenis
Begin 2007 besloot het Europees parlement opnieuw tot de oprichting van een soort museum, nu Huis van de Europese Geschiedenis genoemd. Dat moet zich, om verdere discussies over de al dan niet christelijke wortels van de Europese eenmaking te voorkomen, toespitsen op de recente geschiedenis, beginnende bij WO I.

Het Huis zal verrijzen in het Eastmangebouw, een bouwwerk uit 1935 van interbellumarchitect Michel Polak, die ook Residence Palace en de Villa Empain neerzette. Polak tekende het Eastmangebouw als tandkliniek voor arme kinderen, in opdracht van de rijke Amerikaanse Kodakoprichter en filantroop George Eastman.

Het gebouw behoort nu toe aan het OCMW van de Stad Brussel. Die gaf het enige tijd geleden in erfpacht aan het Europees parlement. Het parlement wil het niet-beschermde gebouw nu transformeren en eventueel uitbreiden tot een moderne, interactieve en open tentoonstellingsruimte waarin zowel een permanente als tijdelijke exposities opgesteld kunnen worden. Hiertoe is een internationale architectuurwedstrijd uitgeschreven. In de herfst wordt het winnende project bekendgemaakt.

Dan moet er nog gekozen worden wie het museumproject inhoudelijk mag uitwerken. De vzw Museum van Europa zal zich natuurlijk kandidaat stellen, maar volgens Marie-Laure Roggemans, die zich namens het Brussels gewest met de Europese wijk bezighoudt, is het helemaal niet zeker dat de vzw ook gekozen wordt.

Benoît Remiche, secretaris-generaal van de vzw, heeft er nochtans goede hoop op. "Wij hebben inmiddels zoveel ervaring opgebouwd met onze reizende tentoonstelling." Dat het allemaal zo lang duurt voor het Europees museum een feit is, vindt hij niet zo vreemd. "De oprichting van een nieuw museum gaat zelden in rechte lijn. Er wordt wel eens gezegd dat je er 25 jaar voor nodig hebt."

Het Huis van de Europese Geschiedenis moet in de lente van 2014 opengaan en mikt op een half miljoen bezoekers per jaar.