De odyssee naar een parkeerplaats nabij de metro

Het was al geweten vóór de opening van de metrostations Het Rad, Coovi, Eddy Merckx en Erasmus in 2003. Mensen die vanuit het Pajottenland de metro nemen, vinden onvoldoende overstapparkings. Zeven magere jaren verder denken de gewesten aan extra, kleine overstapparkings, maar waar? Voor Anderlecht is het al lang duidelijk: ‘Ontmoedig de pendelaar die lang wil parkeren bij de metro’.

V oormalig Brussels minister van Verkeer Jos Chabert (CD&V) opende trots de metro-uitbreiding tot Erasmus in 2003. "Brussel doet alle moeite om de metrohaltes bereikbaar te maken," zei de gewestminister toen. "Maar het is altijd hetzelfde probleem: niemand wil parkeerplaatsen aanleggen. Ook niet over de gewestgrens (in de randgemeenten Dilbeek en Sint-Pieters-Leeuw, JMB)."

Overleg met het Vlaams Gewest en de randburgemeesters bleek indertijd niet aan de orde. Want zo stelde Lieve Vanlinthout (CD&V), burgemeester van Sint-Pieters-Leeuw: "We willen af van het gebruik om met de auto naar de metrostations te rijden." Of haar collega-burgemeester Stefaan Platteau (Open VLD) van Dilbeek: "Het Brussels Gewest en de gemeente Anderlecht moeten maar voor nieuwe parkeerplaatsen zorgen. Gebeurt dat niet, dan vrees ik dat de totale capaciteit van het metrostation Erasmus met driekwart verminderd wordt." Dat zeiden ze in 2003. Beiden zijn nog steeds burgemeester, en de mobiliteit is er niet op verbeterd.

Inmiddels is de politieke verstandhouding er licht op vooruitgegaan: er werd dit jaar gestart met overleg tussen gewesten en gemeenten. Enkele weken geleden vertrok vanuit het Brusselse gewest de eerste vraag aan Dilbeek, in het kader van het interregionaal mobiliteitsplan. De oplossing die Brussels minister Brigitte Grouwels (CD&V) en Vlaams minister Hilde Crevits (CD&V), beiden in hun gewest bevoegd voor Mobiliteit, in de mouw hebben is de aanleg van kleine overstapparkings. Waar die moeten komen, zal nog worden onderzocht. Al moet volgens het kabinet Grouwels "de pendelaar in het Pajottenland in eerste instantie zo dicht mogelijk bij huis het openbaar vervoer kunnen nemen. Enkel voor wie dat niet kan, mogen de kleine, extra parkings het alternatief worden. Daar willen we in overleg met Vlaanderen werk van maken." Het kabinet van Hilde Crevits (CD&V) zit op dezelfde golflengte: "Overstapparkings zijn niet voorzien in het gewestplan; eventueel zou dit moeten gewijzigd worden." Maar ze tipt ook: "Iedereen moet meer oog hebben voor de mobiliteitsgevolgen van zijn keuzes op het vlak van wonen, werken, school en ontspanning." Verhuizen of in eigen streek werken, dus, om het gependel in te dijken.

Improviseren
Het duidelijkst wordt de situatie bij enkele vroege en late ritjes langs vijf Anderlechtse metrohaltes. We starten bij metroterminus Erasmus, op de grens van Anderlecht met Dilbeek en Sint-Pieters-Leeuw. Na het trotseren van een slakkengangetje op de Postweg en de Lenniksebaan - de twee Vlaamse toegangswegen tot Metro Erasmus - begint de ellende pas.

We zoeken een plaats nabij een metrostation om onze auto een hele dag kwijt te kunnen. Voor zeven uur 's morgens weliswaar, later wordt het een kansspel. Vanaf de Henri Simonet-rotonde (metrohalte Erasmus) tot de Josse Leemanslaan (metrohalte Eddy Merckx) zijn over 1,3 kilometer, in beide eenrichtingsstraten langs het metrospoor, zowat 220 parkeerplaatsen aangelegd. Bij de opening van de metrohalte in 2003 bleek die capaciteit al ontoereikend. De private parkinguitbater Sipe exploiteert er Parking Lennik (675 plaatsen) en Parking Erasme (639 plaatsen). Sinds 2003 zijn die betaalparkings niet uitgebreid. In Parking Lennik (openlucht) kost parkeren 1,40 euro voor een uur en 10 euro voor 24 uur. In Parking Erasme (overdekt) betaal je 2 euro voor een uur en 13,50 euro voor een hele dag.

Langs de Lenniksebaan werd de parkeersituatie gewijzigd. Vroeger kon je daar gratis staan, nu staan er betaalautomaten. Je kan er hoogstens 4,5 uur parkeren voor 4,5 euro. Sta je er langer, krijg je een boete van 15 euro (foto 1).

Wie een hele dag werkt, moet dus eigenlijk over het middaguur met de metro zijn auto komen verplaatsen. Vandaar dat ruim de helft van de parkeerstroken leeg blijft. Het gros van de pendelaars wil duidelijk naast het metro-abonnement niet nog eens een maandloon neerleggen aan onbewaakte betaalparking op straat. Dan maar 'improviseren': doorgaans is dat verder de stad in parkeerplaats zoeken.

Bij metrohalte Eddy Merckx lukt het evenmin. De hele Josse Leemanslaan heeft geen parkeerstroken. In de omringende straten, zoals de Britse Soldaatlaan, werden vier stroken van 800 meter parkeerplaatsen aangelegd. Tijdens het zomerreces bouwde de gemeente de zone uit tot blauwe parkeerzone, waar je met een parkeerschijf maximaal 4,5 uur mag staan. De hele wijk ligt er nu vredig verlaten bij (foto 2). De straten zijn 'uitgezuiverd' van langparkeerders-pendelaars.

De gemeente Anderlecht verantwoordt deze maatregel in hun beleidsnota Mobiliteit. In Beleidsproject 2007-2012 staat zwart op wit dat het parkeerbeleid erin bestaat "pendelaars te ontmoedigen hun auto langdurig in de buurt van metrostations te parkeren (...) om de verkeersdruk te verminderen en het gebruik van (alternatieve) parkeerterreinen in de rand van Anderlecht te promoten.

'Het is niet aan ons'
Dan maar zoeken bij de derde metrohalte Coovi, nog meer naar het centrum toe. Bij de opening in 2003 (toen 200 plaatsen) was er de intentie om hier een betaalparking te organiseren, maar de parking is gratis gebleven. Dat zal veranderen als de Mobib-kaart ingeburgerd is, stelt Mobiel Brussel. Niet-metrogebruikers zullen moeten betalen.

De parking stroomt voor dag en dauw vol, wildparkeren om de auto toch kwijt te geraken redt de hopelozen. Bijna honderd auto's staan dagelijks buiten de lijnmarkeringen geparkeerd, sinds kort worden overtreders (soms) beboet. Ook op de brug tussen beide parkingniveaus blijkt het een robbertje vechten om plaats (foto 3).
Bij de volgende metrohalte Het rad is parkeren uitgesloten, we bevinden ons op de drukke Bergensesteenweg.

Dan maar naar de overstapparking van metrohalte Bizet, waar er 180 gratis plaatsen zijn. Ook hier is het al wildparkeren wat de klok slaat. In september werd aan de pendelaars op de parking gevraagd of ze het erg zouden vinden als de parking zou verdwijnen. Recent is een luxe-appartementsblok naast de parking in gebruik genomen, op het naburige braakliggende terrein zijn twee blokken in opbouw. Open terreinen zijn hier duidelijk gegeerd.

Een en ander leert dat de mogelijkheden tot overstapparkeren niet zijn toegenomen sinds 2003, integendeel. De gemeente Anderlecht stelt alles in het werk om de pendelaar-langparkeerder te weren. Ook in Dilbeek ziet men de extra overlast van langparkeerders met lede ogen toe. De verkeersschepen zegt: "Eenrichtingsverkeer tegen de stroom uit Vlaanderen in, kan een oplossing bieden. We willen pendelaars ontmoedigen om in onze gemeente te parkeren. Als er meer parkeerzones nodig zouden zijn voor pendelaars is het aan het Vlaams gewest om die te voorzien, niet aan ons." Langs beide kanten is het 'ontmoedigen' van pendelaars dus duidelijk de norm.