De pater en de blinde vinken: focus op Pater Agnellolaan

In de Vogelzangwijk is de Pater Agnellolaan vernoemd naar een franciscaner monnik. Een mooie toevalligheid, want de pater was een groot ornitholoog.

Pater Agnello, in 1883 geboren als Charles Vanden Bosch, werd blind tijdens de Eerste Wereldoorlog en was erg begaan met zijn lotgenoten uit de loopgraven, die het zicht verloren hadden bij gasaanvallen. Wat later begon hij zich ook in te zetten voor blinden en slechtzienden in het algemeen en stichtte hij het Nationaal Comité van het Belgisch Blindenwezen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging hij in het verzet; hij werd opgepakt en gemarteld en overleed in het concentratiekamp Dachau, luttele maanden voor het einde van de oorlog.

Vink
Net als de stichter van zijn orde, Franciscus van Assisi, hield Agnello enorm van de natuur, en met name van vogeltjes. Met zijn kompanen lag hij aan de basis van heel wat wetten op ornithologisch gebied, onder meer het verbod om zangvogels blind te maken. De oogleden van de vinken werden tot dan toe dichtgeschroeid omdat de vinkeniers geloofden dat de vogeltjes dan meer en beter zongen. Sinds 1920 mag dit dus niet meer.

De vink wordt ook weleens suskewiet genoemd: dat is een onomatopee voor zijn meest gezongen liedje of 'slag', al klinkt in elke regio klinkt het lijflied van de vogel anders. Als een Waalse vinkenier aan een Vlaamse vinkenzetting wil deelnemen (en soms lokken die vinkenzettingen meer dan duizend deelnemers), dan moet hij zijn vogel eerst een Vlaams suskewiet aanleren.

Er bestaan al vinkeniersgilden sinds de zestiende eeuw. Enkele nog bestaande clubs zijn ook niet van gisteren, zoals Niet Rijk maar Recht uit Meulebeke (1849). In geen enkele sporttak is wederzijds vertrouwen zo belangrijk als in de vinkenzetterij, waar elke deelnemer zijn kooitje neerzet, een plaatsje opschuift en consciëntieus noteert hoe vaak de vogel van de concurrent gezongen heeft.

De vink heeft zijn sporen nagelaten in het dagelijkse taalgebruik. Van Dale vermeldt uitdrukkingen als zo hel(der) als een vink en op vinkenjacht gaan , een eufemisme voor 'prostituees bezoeken'.

Pater Agnello kreeg dus een straatnaam in Sint-Pieters; wat verderop liggen de Pater Hila rius laan en de Franciskanenlaan. Daar ligt ook het klooster waar Pater Agnello het grootste deel van zijn leven heeft doorgebracht. De wijk heet heel toepasselijk Vogelzang.

Een borstbeeld van de pater is te bewonderen aan de gevel van het pand aan de Daillylaan 99 in Schaarbeek, het hoofdkwartier van het ONA, het Πuvre Nationale des Aveugles.