De ramadan in tijden van corona: geen familie-etentjes of moskeebezoek

Ook de islamitische vastenmaand ramadan, die op 24 april begint, wordt vanwege Covid-19 anders dan anders. De maaltijden na zonsondergang mogen alleen met het kerngezin, de moskeeën blijven dicht voor de avondlijke gebedssessies. Personeel in de zorg, in rusthuizen of bij begrafenisondernemers mag de vasten onderbreken als de omstandigheden te zwaar zijn.

De ramadan, waaraan ongeveer een kwart van de Brusselaars meedoet, valt dit jaar van 24 april tot 23 mei. Nu de Nationale Veiligheidsraad besloten heeft om de corona-inperkingen tot 3 mei te verlengen, heeft dat meteen ook een impact op (alvast het begin van) de vastenmaand.

De vasten zelf gaan overdag als vanouds door, al zullen moslims die nu exclusief thuis beleven. Net als kerken en synagoges waren moskeeën al dicht sinds 14 maart, voor zowel het vrijdaggebed, de vijf dagelijkse gebeden, als eventuele lessen die er plaatsvinden.

Zoals elk jaar zijn kinderen, zwangere of zogende vrouwen, zieken en ouderen vrijgesteld van vasten, laat de Moslimexecutieve weten. Dat is het orgaan dat de Belgische moslims vertegenwoordigt. Dit jaar kunnen ook moslims die in bijvoorbeeld de zorgsector, rusthuizen of begrafenisondernemingen werken het vasten onderbreken als dat door de omstandigheden nodig is, en die dagen later inhalen. Dat geldt ook voor gevangenen, omdat door personeelstekorten in de gevangenissen soms geen avondmaaltijden na zonsondergang uitgedeeld zullen worden, wat normaal wel het geval is.

Videolezingen door imams

"Wij volgen de maatregelen van de Nationale Veiligheidsraad", zei Mehmet Üstün, voorzitter van de Moslimexecutieve, woensdagochtend aan BRUZZ. "Als de inperkingen verlengd worden, zullen de moskeeën dus gesloten blijven." Tegen de avond bevestigde de executieve dat met een persbericht.

De deuren blijven eveneens gesloten voor de laatavondlijke Tarawih-gebeden, die normaal gezien tijdens de ramadan na zonsondergang plaatsvinden in de moskee. In tegenstelling tot de vijf verplichte gebeden is het een optioneel gebed, en je kunt het net als de andere thuis verrichten, zegt Üstün. "Natuurlijk is het gezellig om dat samen in de moskee te beleven, maar dat kan nu niet."

De Moslimexecutieve, laat Üstün weten, voorziet wel een aantal videolezingen van imams voor de ramadan. Die filmpjes zullen worden opgenomen in de Grote Moskee. Ze vervangen de gebeden niet, maar gelovigen zullen ze thuis kunnen bekijken om zich aan op te trekken.

'Andere sfeer aan tafel'

De ramadan is niet alleen religieus, maar ook sociaal belangrijk voor moslims. Na zonsondergang komen vrienden en/of familieleden normaal gezien samen om de avondmaaltijd of iftar te nuttigen. Soms wordt er voor de zon opkomt ook samen ontbeten. Maar dat kan nu allemaal niet. De vasten verbreken zal enkel mogen met de gezinsleden die onder hetzelfde dak wonen, en daar zijn moslims zich ook bewust van, zegt de voorzitter van de Moslimexecutieve. "Natuurlijk geeft dat een andere sfeer. Die zullen we allemaal voor de eerste keer beleven."

De meeste moskeeën organiseren tijdens de vastenmaand ook iftars voor minderbedeelden. Maar ook die kunnen nu niet doorgaan. Moskeeën proberen daarom op andere manieren de noden te lenigen. Ze houden momenteel geld- of voedselinzamelingen, of raden gelovigen aan om zelf geld te storten aan organisaties die werken voor minderbedeelden.

Voorlopig wordt er nog niet van uitgegaan dat de coronamaatregelen nog zullen gelden op het einde van de vastentijd, die moslims afsluiten met het Suikerfeest. Dat 'Eid al-Fitr' is een van de belangrijkste feesten op de islamitische kalender.