De vergeten parkieten van Brussel

De meesten kennen het verhaal van de halsbandparkiet. In de jaren ‘70 liet de eigenaar van pretpark Meli er een aantal los op de Heizel, ze plantten zich voort en de rest is geschiedenis. Maar wist u dat er ook alexanderparkieten en de monniksparkieten rondfladderen in Brussel? Minder talrijk en minder bekend, maar niet minder fascinerend.

De ene parkiet is de andere niet. In Brussel zijn er liefst drie verschillende wilde parkietensoorten. "Er is de halsbandparkiet, dat is de meest voorkomende," legt bioloog Diederik Strubbe, expert op het vlak van de stadsparkiet, uit aan brusselnieuws.be. "De alexanderparkiet kun je als een neefje van de halsbandparkiet beschouwen. Ze lijken op elkaar en behoren tot dezelfde familie. Ze leven dicht bij elkaar en kunnen onderling paren, hoewel we in Brussel nog geen hybrides aangetroffen hebben."

Samen broeden
"De derde is de monniksparkiet, een buitenbeentje eigenlijk. Monniksparkieten leven onafhankelijk van de andere soorten. Het is de enige parkietensoort die zelf zijn nest bouwt. Een nest van een monniksparkiet heeft een diameter van 2 tot 4 meter. Verschillende koppeltjes vinden er onderdak, en elk koppeltje heeft zijn eigen ingang. Alles is met elkaar verbonden via een gangenstelsel. Ze blijven het hele jaar door in en rond het nest, in tegenstelling tot andere parkietensoorten, die enkel een nesthol opzoeken om te broeden. Wist u dat vrouwtjes van monniksparkieten soms samen naast elkaar eieren leggen om samen te broeden?"

Duiven
"Monniksparkieten vind je in het park van Vorst en op het Guido van Arezzoplein in Ukkel. De alexander- en halsbandparkiet kan je onder andere in het Duden- en Boudewijnpark treffen. Monniksparkieten kan je een beetje als duiven beschouwen. Ze komen vaak op de grond om te eten, in tegenstelling tot de twee andere parkietensoorten die vooral in de bomen blijven."

Het is opmerkelijk dat een exotische vogel in Brussel overleeft en zich in een razend tempo voortplant. Elke twee jaar verdubbelt de totale Brusselse parkietenpopulatie. Dat komt vooral door de aangroei van de populatie halsbandparkieten, maar ook de andere twee soorten worden talrijker.

"Eind jaren '90 hebben we voor het eerst drie alexanderparkieten in het Koning Bouwdewijnpark gespot," zegt Strubbe. "Uit die drie vogels komen de 400-tal koppels voort die Brussel vandaag rijk is. Bij de monniksparkieten is de populatie langzamer gegroeid. Eind jaren '70 waren er 35 à 40 koppels, en dat aantal is lange tijd relatief stabiel gebleven. Nu zitten we aan zo'n 300 koppels."

Inteelt
Je zou op grote schaal inteeltverschijnselen verwachten, maar dat is niet het geval, zegt Strubbe.

"Inteeltverschijnselen komen vaak pas na meerdere generaties aan de oppervlakte, vooral bij populaties die klein blijven. Dat is niet het geval bij de Brusselse parkietenpopulatie. Waar je ook mee rekening moet houden, is dat de halsband- en alexanderparkieten populaire kooivogels zijn. We denken dat er af en toe vogels uit hun gevangenschap ontsnappen of losgelaten worden, en bij de groep terechtkomen. "

Overleven
Kweken is een zaak, overleven een ander, maar ze houden met elkaar verband. "Uit studies blijkt dat kanaries in koudere gebieden een veel lager broedsucces hebben", zegt Strubbe. "Uit de helft van de eieren komt uiteindelijk geen vogel. Maar aan de andere kant zijn er hier ook geen roofdieren die parkieten eten. En eten is er in overvloed. Vooral de monniksparkiet doorstaat de kou goed. Die komt sowieso al meer voor in koudere gebieden, maar heeft ook nog als extra voordeel dat die het hele jaar door een warm nest ter beschikking heeft."

Bedreiging
Vormen de Brusselse parkieten nu eigenlijk een bedreiging voor inheemse soorten? "We hebben ooit een experiment gedaan waarbij we de nestholen van parkieten met een metalen plaat afgesloten hebben," vertelt Strubbe. "Toen bleek dat de parkieten de nesten van de inlandse boomklevers aanvielen.

Voor alle duidelijkheid, het gaat daarbij enkel om alexander- en halsbandparkieten. Monniksparkieten bouwen een eigen nest, het zijn twee andere parkietensoorten die nestholen zoeken om in te broeden. De halsband- en alexanderparkiet is groter en sterker dan de boomklever, en installeert zich ook vroeger in een nesthol. Er is dus zeker sprake van concurrentie, met name met 'onze' boomklever."